DSC�41

5. SZAMASZ

Szamasz jest również wszechwiedzący, jako że widzi wszystko: napis na pewnej pieczęci sławi go jako tego, „który zna rzecz wszelką” (mitdu mimmo szumszu)^3t. Imię „Szamasz-mudi” znaczy* „Szamasz jest (wszech)wiedzący”; „Szamasz wie (wszystko)”**.

Wszechwiedza Szamasza również polega na wszystkowidzeniu. Szamasz jest bogiem słońca, a słońce oknem otwartym na świat: dziennym okiem nieba. „Szamasz jest moim okiem”, „Szamasz jest jego okiem”, „Szamasz jest okiem krajów” — oto niektóre ludzkie imiona ³³.

Będąc okiem nieba, Szamasz spogląda na ziemię; wszelkie stworzenia, czy żyją na nizinie, czy w górach, w morzu czy rzece, ogarnia spojrzeniem. Zwłaszcza ludzie i to, co oni robią, jest przedmiotem jego bacznej uwagi; „Ludy wszystkich krajów masz w swojej pieczy”³⁴; „we wszystkich krajach, nawet różnymi mówiących językami, znasz zamysły ludzi, czuwasz nad ich postępkami”. Złowrogie zakusy bezbożnych i niegodziwych, niesprawiedliwość dotykająca ubogich, krzywoprzysięstwa — wszystko to zna; nic się przed nim nie ukryje, nic nie wymknie się z jego sieci³⁵: widzi nawet głąb serc ludzkich ³⁰. Widzi i karze. Dlatego też Szamasz wzywany bywa na świadka przysiąg, paktów i umów ³⁷ i karze tych, co krzywoprzy sięga ją ^3<*. Jest bogiem-sę-dzią, par excellence „panem sądu” ^3<J: sędzią nieomylnym, ojcem Kettu, „Sprawiedliwości”, i Meszaru, „Prawości” ⁴⁰.

6. MARDUK

Marduk, bóg Babilonu, wielkie bóstwo całej Babilonii, nosi w tekstach epitety: „rozumny”, „mędrzec”, „najmędrszy z mądrych", „pan mądrości”, „twórca mądrości”, „który wszelką mądrość posiada”, „wszystko rozumiejący”, „znawca bogów", „znaw-i ^8I8°^W ’ V!^naWCa wszystkiego", „znawca wszystkiego, co ^{W niC}.'^e ' ^{na zi(jmi} 41 ‘tp. Są to atrybuty i określenia nem Ea^C1    Z b°^{giem Ea}.<^Enki>⁴²- Skoro Marduk jest sy-

mad rości” ^Cczvr"ⁿ^⁸a' ™ ^odf^iodziczy¹ P° nim charakter boga gicznej i wieszczbiTrskiej ™^giCZnej’ Wytycznej, taumatur-

O'

P

d

rr

d

u

Ł

0

F

c

V

z

\

ć

j

r

ć

\

t

l

78