DSC�14 (2)

się efektywnie swymi oczyma, czy jest chwilowo tej możliwości pozbawiony.

Horus był początkowo bogiem-sokołem i jako taki w czasach prehistorycznych był prawdopodobnie bóstwem lokalnym, nume-nem jakiegoś małego terytorium, małego państwa i jego władców. Sokół, który lubi unosić się bardzo wysoko w przestworza, z natury nadawał się do symbolizowania nieba⁶¹. Sama jego nazwa, hr, dosłownie oznaczająca „daleki” ^u~, harmonizuje z wysokością sklepienia niebios. Już na znalezionym w Abydos grzebieniu z kości słoniowej pochodzącym z czasów I dynastii (ok. 3100 lat p.n.e.), wyryte są dwa wielkie skrzydła sokole ⁶³ rozpięte opiekuńczo nad imieniem władcy (Uenephes)⁶⁴. Pięcioramienne gwiazdy, często widniejące na ciele bogini nieba Nut⁶⁵ (oraz na ciele krowy Hathor, „Dom Horusa” ⁶⁶, utożsamianej z Nut), pokrywają też oba wielkie skrzydła tarczy słonecznej na pokrywie sarkofagu z epoki znacznie późniejszej (XXX dynastia)⁶⁷, jak gdyby dla podkreślenia, że skrzydła sokole były pierwotnie symbolem nieba (nocnego), zanim zostały połączone z tarczą słoneczną ⁶⁸.

Ale w pierwotnym Horusie-Sokole z trudem dałoby się dostrzec wszystkie aspekty uraniczne spotykane u rozlicznych postaci Horusa niebiańskiego, a w szczególności u Hr-wr, Hr-śmśw i im podobnych. Bóg-sokół Horus, później utożsamiony z bogiem-słoń-cem Ra (Ra-Harachte w Heliopolis)^G9, był z pewnością bóstwem nieba dziennego i świetlistego, podczas gdy gwiezdne koneksje Hr-śmśw (patrz wyżej) i samego Hr-wr w Letopolis ⁷⁰ zdają się wskazywać raczej na niebo nocne ⁷¹. Za pierwotnym bogiem-so-kołem Ilorusem pojawia się u samego zarania religii egipskiej

potężna postać boga nieba ⁷² o charakterze już nie lokalnym, lecz uniwersalnym.

Bóg-sokół Horus w pewnej chwili utożsamił się z bogiem słońca (Ra). Racje polityczne sprzyjały temu procesowi: rozrost państwa, którego Horus był pierwotnym bóstwem lokalnym — obojętne, czy leżało ono w Dolnym ⁷³ Egipcie, czy też, jak chcą inni, w inym przyniósł Horusowi supremację formalną, której powinna była odpowiadać również supremacja istotna, jaka pi zystoi wielkiemu bóstwu nieba.

Zlanie się boga-sokoła z bogiem niebios uwidocznia się naj-

56