DSC�18

na czole” (lir mechentj-n-irtj). Faktem jest, że w Ombos Ha-roeris (Szu) jest niewidzialny, a głos jego słychać ^,0ł.

Również i dwoje oczu kosmicznych, słońce jako prawe, księżyc jako lewe (cecha charakterystyczna pradawnego egipskiego boga niebios), jest atrybutem Amona. W wielkim hymnie do Amona wypisanym na ścianach świątyni w Hibe, w wielkiej oazie El--Kargen (świątynia pochodzi z okresu perskiego, ale hymn może być dawniejszy, może sięgać epoki Nowego Państwa), słońce jest prawym, a księżyc lewym okiem Amona ^,05. Podobnie też w dekrecie Amona w sprawie najwyższego kapłana Pinodhcm w Te-bach ^10<J. W hymnie stanowiącym część tebańskiego rytuału ku czci Amona mówi się ¹⁰⁷: „Kiedy otwierasz dwoje swych oczu, by nas widzieć, oto dla wszystkich jaśnieje światło; a gdy oczom twym miły jest cień (czyli kiedy je zamykasz), oto niknie światło dnia”¹⁰⁸. Wyrazem tego samego pojęcia jest pewien sarkofag herakleopolitański (na przełomie Starego i Średniego Państwa) w odniesieniu do „Horusa starszego”; wyobraża on postać pradawnego boga niebios ¹⁰⁹ i, być może, wizerunek od Horusa przeszedł na Amona poprzez utożsamienie go z Ra-Harachte.

W niektórych tekstach z okresu ptolomejskiego, panteistycz-nych w tonie, idea, że słońce i księżyc są dwojgiem oczu Amona, łączy się z ideą, że wiatr pochodzi z nozdrzy Amona ^no:

„Jego pot to wody Nilu^m, jego oczy to światło, jego nos to wiatr” (Teby).

„Jego pot to wody Nilu, dwa światła niebiańskie są jego oczyma, lekki wiatr wieje z jego nozdrzy” (Deir el-Bahari).

„Nos jego rodzi wiatr, jego potem spływa Nil, jego oko to tarcza słoneczna” (Teby).

Natomiast w hymnie z Hibe cztery wiatry niebios ¹¹² pochodzą z ust Amona ^,13. Pojęcia te są korelatywne: słońce i księżyc są oczyma tej samej twarzy, z której nozdrzy czy ust wydobywa się wiatr: twarzy nieba, pojętego osobowo jako Istota Niebiańska ^,14.

Jak inne bóstwa posługujące się jako oczyma słońcem i księżycem (patrz Wstęp), tak też i Amon dzięki tym niezwykłym oczom jest wszystkowidzący. Ale i w inny jeszcze sposób Amon ma możność wiedzieć o wszystkim, co się dzieje — mianowicie jako bóg wiatru. Amon jest „tym, który trwa w każdej rze-