DSC�81

Fragment ten ukazuje wszechwiedzę Waruny nader rozległą w sensie kosmicznym. Ale jej specyficznym obiektem są przede wszystkim uczynki ludzkie. Tak samo jak w słynnym hymnie z Atharwa-Wedy, który zwykło się porównywać z jednym z psalmów ze Starego Testamentu (rozdz. V, 1):

1.    Najwyżej spośród nich (bogów) stojący widzi jak z bliska. Choćby ktoś poruszał się ukradkiem, bogowie wiedzą o nim wszystko.

ale i to, o czym dwóch, razem siedząc, radzi, wie, jako trzeci, król Waruna ².

2.    Ten stoi w miejscu, ów chodzi, czy chyłkiem ucieka, czy się kryje;

4.    Choćby kto zdołał przejść skroś nieba na drugą stronę, nic będzie wolny od króla Waruny. Z niebios szpiegowie jego schodzą nisko w dół, tysiącem oczu przepatrują tę i tamtą stronę ziemi.

5.    Wszystko widzi król Waruna, wszystko, co jest między dwiema połowami świata (niebem i ziemią), i to także, co jest poza nimi. Każde mgnienie oka człowieczego jest przez niego policzone...³

6.    Obyż tw’oje sidła nieuchronne, po siedmiokroć i po trzykroć rozciągnięte, uwikłać mogły tego, kto kłamie, a wolno puściły tego, kto mówi prawdę.

7.    Stoma sznurami opętaj go, o Waruno; nie puszczaj wolno tego, kto fałsz wypowiada, o ty, który przyglądasz się ludziom...

Atharwa-Weda, 4,16 ⁴.

Wszechwiedza Waruny nie jest zatem czysto kontemplatywna, stoi za nią sankcja karząca za złe uczynki (por. Rig-W., 2.28,7).

„nieomylny, nie sposób go oszukać” (Rig-W., 1.24,13); również i prawa, które on wydaje (vratani), są wyższe nad pomyłkę (Rig-W., 1.24,10). Jest wielewidzący (urucaksas, Rig-W., 1.25,5,16),

sracaksas, Rig-W., 7.34,10). Waruna ma „szpie-

gow [spasany, Kiórzy krążą, wypatrując, pa obu połowach świata, czyli po niebie i ziemi (Rig-W.. 7.87.3) tysiącem oczu ba-_ dają ziemie (Atharwa-W.. 4,16.4: por, wyżej). Słońce (Surya) jest okiem WarunV (Rig-W., 1.50,6). Wiedza WaruBy-op»epa^sią_ więc na Rdzeniu. Waruna wie wszystko, ponieważ wszystko widzi. Waruna viśvavedas jest „wszt^wifcdzący” (od vid wiedzieć; por. łacińskie vid-e-o, greckie oid-a), podobnie jak Dyaus viśvavedas (por. wyżej). Dyaus jest „niebem”, a jego wszystko-

115