DSC�64

Otóż według Grabnera można było, nic popadając w konflikt

Otóż według Grabnera można było, nic popadając w konflikt

xa młodsze, od u.^Luh ku . <)yy kulturuwych. Również narzucało mu się jako oczywiste, że przebijający sio krąg kulturowy w miejscu przebijania sic; Jest młodszy. Takie nakładanie się kultur jest o tyle możliwe do wykrycia, że z Azji, matki ludów, prowadzą raczej wąskie przejściu i cieśniny do obecnych siedzib ludów niepiśmiennych w Afryce, Oceanii i Ameryce. Kierunek przebijania się (des Durchbruches) by! zawsze laki -;im i przebiegał przez zbliżone rejony geograficzne. Zatem odpowiednio porządkując, nie można wprawdzie? oznaczać chronometrem etnologicznym cyasu powstawania kultur oraz okresu ich trwania, ale i :ożim dotrzeć Jo najstarszej kultury ludzkości względnie do kilku równorzędnie starych.

Ojciec Schmidt znalazł tu to. czego potrzebował. Pierwotny monoteizm Langa, High Cod, stanowił dla niego wystarczającą przesłankę dy przyjęcia potwierdzenia praobjawienia (Uroffenba-rungTprzez samą uhiefc j ytypa etnologie^ jeżeli tylko ten pierwotny monoteizm da się stwierdzić u najstarszych ludów kuli ziemskiej. One-Lowiem winny przechowywać w nieskażonej czy

yą <

najmniej skażonej postaci *bbraz Boga-Stwórcy rozmawiającego z Adamem w raju.

"WypddaTo 'tedy podjąć mozolne badania etnologiczne w celu-sprawdzenia tezy, że występowanie czystej postaci monoteizmu pokrywa się z występowaniem najstarszych kultur w myśl drabiny Grabnera. Program metody badawczej nakreślił uczony w artykule Die kulturhistorische Methode der Ethnologie na łamach swego „Anthropos" (t. 6, 1911, s. 1010 i nast.). Wniósł on tam trzy krytyczne uzupełnienia do przejętej od Grabnera metodologii. „1. odnośnie różnego stopnia zdolności do rozprzestrzeniania się poszczególnych elementów kultur, 2. odnośnie dokładni'j.sz<$* obserwacji terenów mieszanych i pogranicznych... 3. od-n». śnie precyzyjniejszego ujęcia zestawianych czynników porówna .. czych i prawidłowszego wydobycia elementu centralnego** — j«.k to autorcferatowo ujmuje¹*. Zmiany w stosunku do poprzednik a są zatem niewielkie, jeśli w ogóle jakiekolwiek. To raczej pogł« 1 kinie i wyprofilowanie nakazów Griibncra.

W rezultacie ojciec Schmidt podał imponujące drzewo genea-

>

Ir/ne cywlllracyj. nnkr- ślonc zarówno w 1 tomie dziel* Uc^r r _tirung d«*r Got fes dcc, 19-*', S-    jak i w U i sprung unii

'erden der Ueligion, 1930, s. 234.

0.    Właściwa pi .łkultura.(?)

1.    J'.}2< ;amkvru>-mon<^»miczny krąg kulturowy, zwany ,.pr*kuHurą centralny”. obejmujący pigmejów ofrykaó-

. ich, azjatyckichTT^uwogwinejezyków.

2.    Eg/o^.rniczno plciowotot<*mU*/.ny Urąg kulturowy, 7-wany „pr;.kuHurą południową”, cechuje go użycie bumerangu i luku, obejmujący południowych Australijczyków, ^Tns-mańczyków, Pusz. menów i Pntagończyków.

3. Egzogamiezno-równoprawny krąg    r f*Cb ~-kulturą arktyc/.ną", obejmujący Eskimosów i Kala orni j-czyków.

4.    Połącz* nic piakultury ze starszym matriarchalnym kręgiem kulturowym, zwane „prakuiturą bumerangu", którą cechuje prostokątna chata, obejmuje Australijczyków, Ni-lotów i południowych Afrykańczyków.

(Kręgi 1—4 tworzą razem tzw. „praszczebel” — Urstufe; występuje tu zbieractwo i najprostsze myślistwo).

5.    Wielkorodzinno-patriarchalny krąg kulturowy, zwany „kulturą władców", występuje już tu hodowla, obejmująca Ura-loaltajeżyków, Indoeuropejczyków i Uamitosemitów.

G. Egzogamiezno-patriarchalny krąg kulturowy, zwany „kulturą miejską”, występuje tu totemizm, cechuje go okrągła chata i oszczepy.

7.    Egzogamiczno-matriarchalny krąg kulturowy, zwany „kulturą wiejską" z kopieniactwem.

(Kręgi 5—7 tworzą prymurny szczebel — Primdrstufe; piąty krąg rozwinął się z pierwszego, szósty z drugiego, a siódmy z trzeciego).

8.    Wolno-matriarchalny krąg kulturowy.

9.    Wolno-patriarchalny krąg kulturowy.

(Kręgi 8—9 tworzą razem sekundarny szczebel — Sekuit-ddrstufe).

10. Wielkokulturowy krąg tworzy tercjarny szczebel — Ter-tidre Stu je.

Chronologicznie uszeregowane kręgi kuUurowe cechuje wszech-