Oceniając grupowanie A i grupowanie B należy stwierdzić, iż bardziej przejrzysty obraz czasu wolnego studentów otrzymujemy w wypadku drugim. Zbytnia szczegółowość zapisu w pierwszym podejściu nic ujawnia wyraźnych prawidłowości.
Zgromadzony w wyniku obserwacji statystycznej materiał zostaje zapisany w' postaci szeregu. Szeregiem statystycznym nazywamy materia! statystyczny uporządkowany lub uporządkowany i pogrupowany według przyjętych wariantów cechy. Uporządkowany według określonego kryterium, ale nie po-grupowany materiał statystyczny nazywamy szeregiem szczegółowym (wyliczającym).
IM. 13. Dane dotyczące czasu wolnego studentów PI. 12 możemy uporządkować według wartości rosnących i będzie to szereg szczegółowy. Czas wolny (w minutach):
35 |
126 |
162 |
192 |
246 |
48 |
126 |
168 |
192 |
25S |
60 |
126 |
168 |
192 |
258 |
66 |
132 |
168 |
19S |
270 |
72 |
138 |
168 |
198 |
276 |
84 |
138 |
174 |
204 |
282 |
90 |
144 |
174 |
210 |
294 |
96 |
144 |
174 |
210 |
300 |
108 |
150 |
180 |
222 |
324 |
114 |
156 |
180 |
240 |
354 |
Tc same informacje można uporządkować według wartości malejących, wówczas pierwszą wartością będzie 354, a ostatnią 35.
Szereg szczegółowy, zwłaszcza zawierający dużą liczbę informacji (jednostek), jest mało czytelną formą opisu badanego zjawiska. Można nim się posługiwać przy niewielkiej liczbie obserwacji. Dlatego też te szczegółowe informacje łączy się w podgrupy, tworząc szeregi rozdzielcze. Szereg rozdzielczy to jest taki szereg, w którymi zbiorowość statystyczna została rozdzielona na części według określonych wariantów cechy.
Szeregi rozdzielcze dzielimy na rodzaje, w zależności od tego, jaka cecha jest podstawą grupowania. W wyniku grupowania zbiorowości według wariantów cechy jakościowej powstaje szereg strukturalny (IM. 14). Grupowanie według wariantów cechy ilościowej skokowej daje w rezultacie szereg punktowy (PI .15), zwany też szeregiem rozdzielczym jednostopniowym. Natomiast grupując zbiorowość według cechy ciągłej, której warianty zostały sklasyfikowane w formie przedziałów, budujemy szereg przedziałowy (IM.16), tzw, szereg rozdzielczy' wielostopniowy.
IM. 14. W roku akademickim 1992/93 w Polsce w różnych systemach studiów kształciła się następująca liczba studentów (źródło: Rocznik Statvstvcznv GUS 1993. s, 442):
System studiów |
Liczba studentów | |
w tvs. osób |
w% | |
Dzienne |
359.5 |
72.5 |
Zaoczne |
130,5 |
26,3 |
Wieczorowe |
3.4 |
0.7 |
Eksternistyczne |
2.3 |
0.5 |
Ogółem |
495.7 |
100.0 |
Mamy tu do czynienia z szeregiem rozdzielczym będącym wynikiem grupowania według cechy jakościowej.
Szeregi rozdzielcze składają się z dwóch podstawowych elementów: wyodrębniony cli wariantów cechy (jakościowej lub i ilościowej) oraz liczebności, czyli liczby jednostek posiadających określone warianty cechy.
Jeżeli obserwacji jest dużo, wygodnie jest operować liczbami względnymi odnoszącymi liczebności przyporządkowane poszczególnym klasom cechy (/?,) do ogólnej liczby obserwacji (n).
25