ekonomika (57)

112

4 Ihpyl im uaugi ■rnifinoiw

Wygoda podróżowania jest postulatem typowym dla przewozów pasażerskich. Na wygodę podróżowania składają się takie wymagania, jak"³:

•    zrozumiały system informacji o trasach I rozkładach jazdy;

•    łatwość zakupu biletu;

•    odpowiedni standard przystanków, stacji;

•    zapewnienie bezpieczeństwa w trakcie podróży;

•    łatwość wsiadania I wysiadania;

•    możliwość wypoczynku podczas podróży;

•    miejsce na bagaż;

•    kultura obsługi

»

•    usługi gastronomiczne przy przewozach na dalsze odległości Postulat kosztu transportu dotyczy preferowanych opłat za usługi transportowe i określa cenę za transport, jaką klient jest skłonny zapłacić przy określonej jakości usługi Powszechną tendencją w działalności gospodarczej i społecznej jest dążenie do obniżania kosztów transportu. Usługobiorcy starają się zapewnić sobie maksymalną obniżką ceny za świadczoną usługą, przy niezmienionych warunkach jej realizacji, co jest możliwe mJn. przy zawieraniu stałych kontraktów. Postulat kosztu transportu ma podstawowe znaczenie w przewozach ładunków o małej wartości, głównie ładunków masowych.

Niezawodność charakteryzuje potrzebą pewnego i prawidłowego zrealizowania procesu transportowego. Jest ona postulatem syntetycznym i obejmuje takie wymagania użytkowników, jak: bezpieczeństwo, regularność, częstotliwość i punktualność oraz terminowość. Użytkownik transportu chce być pewny. że w określonym czasie będzie mógł skorzystać z usługi transportowej, jego przesyłka dotrze na miejsce w stanie nieuszkodzonym i na czas (tab. 4.2). Postulat ten jest szczególnie istotny przy przewozach przesyłek terminowych.

Tab. 4X Zaspokajanie podstawowych postulatów przewozowych w transporcie ładunków

1 Kolejność / Koszty I miejsc 1 transportu	Czas / transportu	/ Dostępność transportu	1 Bezpieczeństwo transportu
—— I—-— — 1 /rurociągowy	/. . 1lotniczy	/samochodowy	/ rurociągowy
I I 2 {morski	/samochodowy	kolejowy	/lotniczy
3 1 żegl. śródlądowa	/ kolejowy	/żegl. śródlądowa j	[morski
4 /kolejowy	jzegi śródlądowa	/morski	żegl. śródlądowa /
5 /samochodowy	1 morski	lotniczy	kolejowy
i 6 /lotniczy /	rurociągowy	'rurociągowy Jj	samochodowy

Źródło oprscowanie własne na podst E. Menes: Europejski rynek przewozów towarowych .Przegląd Komunikacyjny “ 1994. nr 5.

Transport, op. aL. a 234-235.

Ze względu na stopień ważności, postulaty przewozowe można podzielić na zasadnicze i drugorzędne. Postulaty zasadnicze określają te wymagania jakościowe klientów transportu, których wystąpienie jest warunkiem zakupu usługi transportowej. Natomiast postulaty drugorzędne są wymaganiami mniej istotnymi. ale również wpływającymi na zadowolenie klienta z wykonanej usługi. Często określają one wyższy standard usługi. W zależności od charakteru potrzeby transportowej oraz okoliczności związanych z jej wystąpieniem ten sam postulat może mieć znaczenie zasadnicze lub drugorzędne.

4,5. Czynniki kształtujące popyt na usługi transportowe

W przewozach ładunków podstawowymi czynnikami wpływającymi na po-

_. „Ul

py*»4 •

•    rozmieszczenie działalności gospodarczej — peryferyjne usytuowanie głównych ośrodków przemysłowych zwiększa globalny popyt na przewozy ładunków, przesunięcia lokalizacyjne ku centrum kraju zmniejszają globalną wielkość tego popytu;

•    koniunktura gospodarcza — przy niskiej koniunkturze maleją zarówno przewozy ładunków (mniejszy popyt na dowóz surowców i wywóz wyrobów gotowych), jak i przewozy osób (mniejsze są w kryzysie dochody osobiste);

•    specjalizacja i kooperacja w produkcji — zwiększenie stopnia kooperacji i specjalizacji produkcji powoduje, iż większy jest popyt na przewozy półfabrykatów, podzespołów oraz na służbowe przejazdy specjalistów i biznesmenów;

•    organizacja handlu, dystrybucji produktów i usług;

■ intensywność handlu zagranicznego — im wyższy jest stosunek eksportu do produktu krajowego brutto, tym większy jest popyt na usługi transportu międzynarodowego;

•    technologie produkcji - do wzrostu popytu na przewozy przyczynia się stosowanie matenalochlon nych sposobów wytwarzania, i odwrotnie: technologie materiałooszczędne to spadek popytu na przewozy ładunków (zwłaszcza na usługi kolejowe);

•    struktura gałęziowa gospodarki — dominacja gałęzi przemysłu ciężkiego oznacza dużą intensywność popytu na transport ładunków, co prowadzi do nadmiernego wzrostu tzw. t ra nsportochlonności gospodarki narodowej; rozwój sektora usług prowadzi do zmniejszenia wolumenu (w tonach) popytu na przewozy ładunków, chociaż rośnie zapotrzebowanie na wielkość

■1«

I- Bumewicz Ekonomiko ... op. at.. s. 69.