IM
W luronucmu land)* poglądouofri itittfn? jest pnede woystkun to. zęby ńfe Utożsamiać fq t macaniem pogładmym, charakrtff>«tycżnyrn - jak pisze B, Na. wroczyrtski - <fij powJsztofi I niższych Was uMy elementarnej1. Zasada ta bowiem w odnfcfiuuiiu od moU poglądowej, powinna mieć zastosowanie u wBysdudi capach cdułacji.
W Okoń definnyc zasadę pogtądowaści ją ko 4-1 zespół norm, które wywody iię i prawidlmtosct procesu brakema, dotyczących poznania rzeczywistości ni po&iwtp obserwacji, myślenia i praktyki - u drodze od konkretu do abstrakcji i od iburafc/i do konkretu4 hwtnep>;cdnocnrśme przed zawężaniemjej rozumienia da IŃromdi iię w panuwimu rzeczywistości realizowanym w warunkach sdolnytfc, zarówno fcpntottnodcaą. j«k t bezpośredniością. Na wyższych etapach naub siMk? procesy m^lciua prrebtcpją bowiem nic tylko od konkretów do abstrakcji, olei odwrotne (jzcrególirie w naukach teoretycznych). Natomiast ogra-nieente pogląitowtwci do bezpośredniości wykluczałoby stosowanie w kształceniu tabch środków dydaktycznych, takich jak szkice, mapy czy modele, które słub opogjąftiiaiu tda, aie poznawana rzeczywistość przedstawiają w sposób udgół* Wflfly, czyli pośredni
SannK Kj zasady w procesie kształcenia będztc tym skuteczniejsze, im bar.
, dccj ptowwwic tg problematyki u pomocą zmysłów będzie powiązane z jedno-k uoaytn mydkmen i .Muniim Zakca «ę równocześnie, aby bezpośrednie pamMwk iBayratotói - oparte ta obserwacji (poznaniu zmysłowym) oraz ^Projaorodaych czynnościach praktycznych - stosowane było przede wszystkim w Jr irijythrfi gdy uczniowie nie dysponują jeszcze takimi zasobami spostrzeżeń i wyobrażeń, jakie są niezbędne do oponowania danej problematyki. Ponadto powinno być anti oniij(tin i dyskretnie kierowane przez nauczyciela, który - sto. ■gąe odpowiednie wskazówki - naprowadza uczniów na istotne cechy poznawa. oego przed miotu.
Stosowanie zasady' poglądów ości mo/e mieć charakter llustratywny lub opera* tywiy. ftnmj poku m pobzywmju przez nauczyciela lub uczniów okwślo* oydl pradmotów. raczy łub ich modeli, np. termometru, kawałka rudy żelaznej, napy geograficznej Polski itp. Anpżuje on aktywność uczniów tylko częściowo. Drogi yomdra oę do koprami poznania i działaniem, co wymusza czyny nam t praedmntctn poznania Przykładem może być prowadzenie przez lub zachowania się jakiegoś zwierzęcia, obserwacji przebiegu reakcji chamcznej itp. Walne jest przy tym, aby obserwacja ta była podobna do obserwacji naukowej. Powinna zatem być prowadzona:
%fcflraiirem uchwycenia związków i alcMci występujących w oboerwo* owym łjsuubi lub przedrmooc
'iNmgkhipItilll
fW.0fat«P«,»Ś9l
Zasada poglądowoici powinna byi wykorzystywana zarówno do poznawana podmiotów i zjawisk, wyjaśniania związków i alcżności, a nawet do wyjaśniania podstawowej terminologii. Powinna być również przydatna w kształtowaniu nie* których postaw młodzieży (np. postaw proekologicznych). Nic prowadzi ona do ograniczeniu słowa (mówionego i pisanego), ale do jego upoglądowicnia w toku zojąó dydaktycznych, przeciwstawiając się tym samym werbahimowl, o który jest tak łatwo w przekazywaniu treści kształcenia z widu przedmiotów.
Stosując zasadę poglądowoki, należy pamiętać, ze opiera się ona nie tytko na wykorzystywaniu spostrzeżeń wzrokowych, ale również spostrzeżeń, których podstawą są wszystkie pozostałe zmysły. Przekazywaniu treści kształcenia powinno zatem towarzyszyć oddziaływanie nie tylko na wzrok, ale także na słuch, węch, i nawet dotyk i smak
Skuteczność każdego rodzaju kształcenia w dużym stopniu zależy również od stosowania zasady systemowości. Jej nazwa pojawiła się w literaturze pedagogicznej niedawno, a jej propagatorem jest głównie W. Okoń. Stanowi ona swoiste rozwinięcie dobrze znanej wcześniej zasady systematyczności. Dlatego też jej treścią jest zarówno to, co mieściło się w zasadzie systematyczności, jak i to, co wynika z rozumienia pojęcia systemu.
Systematyczność powinna cechować każde planowe działanie, a takim jest przecież proces kształcenia. Może ona być odnoszona do treści programowych, jak i do nauczycieli oraz uczniów.
W zakresie treści programowych dotyczy ona przede wszystkim ich układu oraz sposobu przekazywania. Chodzi głównie o ich logiczne uporządkowanie w programach kształcenia i w podręcznikach szkolnych oraz przekazywanie zgodnie z określonymi regularni. Istota tego uporządkowania sprowadza się do racjonalnego podzielenia ich i prezentowania w odpowiedniej kolejności. Zasada ta pozostaje w bliskim związku z tzw. zasadą korelacji, nakazującą odpowiedni układ treści w programach poszczególnych przedmiotów, jak i układ przedmiotów w planach studiów. Układ ten powinien być taki. aby z jednych treści wynikały drugie i aby poszczególne treści były ze sobą powiązane logicznie, a także umożliwiały transfer wiedzy z przedmiotu do przedmiotu. W przypadku treści jednego przedmiotu mówimy o korelacji wewnątr/przedmłótottójj a w odniesieniu do układu przedmiotów w planach studiów - o korelacji mlędzypricdmiotowej. Między treściami HjjgjBjg gólnych przedmiotów powinna być zachowana odpowiednia więź. to znaczy treści jednych przedmiotów powinny poprzedzać treści innych przedmiotów (np. przedmioty ogólne powinny być realizowane przed przedmiotami spccjahsTycznywł) łub powinny być prowadzone równoległe np. metodyki zabawy powinno się uczyć po „prwrobrmnf treści z zakresu dydaktyki ogólnej np.