�egna�ek 6

192

*1

Ti część lekcji nazywana jest również częścią p rzy gotow awczą; W jg ramach powinny występowić irzy rodzaje czynności:

1)    czynności o charakterze organiraewno-parządtowym;

2)    czynności obejmujące sprawdzenie pracy domowej lub sprawdzenie wcześniej

prcerobwmch treści przez wybranych uczniów-

3)    czynności wiązane z wprowadzeniem do właściwej lekcji lub do wykonywania

zadań dydaktycznych charakterystycznych dla danego rodzaju lekcji.

Do czynności o charakterze orjjinincyjno-porządkowym należą przede wszystkim takie jak:

-    sprawienie obecności;

-    zaprowadzenie lądu zewnętrznego w klasie;

-    przygotowanie materiałów i środków dydaktycznych do wykorzystania w dalszej części lekcji,

Ta część lekcji powinna trwać jak najkrócej i powinna stanowić płynne przejście od czynności porządkowych do czynności przygotowawczych związanych z rozpoczęciem nowej lekcji.

Drugi rodzaj czynności charakteiystytznych dla części wstępnej przygotowały* czej) lekcji to czynności związane ze sprawdzeniem pracy domo-w e j uczniów. Chodzi tutaj o ogólne sprawdzenie wykonania zadanej pracy o cha* nkterze pisemnym. Jej celem jest zorientowanie się tylko, czy wszyscy zadaną pracę wykonali, Nie jest jednak możliwe sprawdzenie jakości jej wykonania. Oprócz ogólnego i raczej potocznego sprawdzania pracy domowej, nauczyciel może prosić jednego lub dwóch uczniów o konkretne przedstawienie rezultatów pracy własnej. Mott być to dokonane przez przeczytanie rezultatów lub jej wyników, albo przez udzKŚcme odpowiedzi ni żadne przez nauczycieli pytania, związane z materiałem przewidzianym do utrwalenia bądź poszerzenia w czasie nauki własnej, a nawet przeznaczonym do samodzielnego opanowania. Pytania mogą dotyczyć niekiedy materiału realizowanego na poprzednich lekcjach, jeżeli będą wiązać się tematycznie z problematyką nowej lekcji.

Sprawdzenie pracy domowej nic może być celem samym w sobie, gdyż ma ono służyć głównie przygotowaniu do rozpoczęcia nowej lekcji. Nie może również trwać zbyt długo, bo mogłoby spowodować zachwianie proporcji między poszczególnymi częściami lekcji Dlatego też J. Półturzycki proponuje, aby do odpowiedzi wywoływać jak najmniejszą liczbę uczniów i raczej nic tych najsłabszych. Chodzi bowiem o to, aby mc przedłużać lej części lekcji i nie wytwarzać zlej atmosfery jeszcze przed rozpoczęciem omawiania nowych zagadnień¹. Nauczyciel powinien pytać o zagadnienia najistotniejsze i punktu widzenia nowej lekcji.

Oęść wstępna kończy Hę czynnościami służącymi wprowadzeniu do nowego lontu lekcji. Mogą one polegać na ustosunkowaniu się nauczyciela do odpowiedzi Nb wypowiedzi uczniów, co będzie stanowić wówczas mc tylko podsumowanie przygotowania się uczniów do zajęć I rozliczenie ich z wykonania pracy domowej,

m

ale jednoczenie wprowadzenie do nowej lekcji. Nauczyciel mott równic/ om powtórzyć i przypomnieć wcześniej zrealizowane zagadnienia I w ren tporib nawiązać do nowego tematu lekcji.

Cala część wstępna powinna trwać około 10 monit. Do lego Homo carowego trzeba podchodzić jednak elastycznie, ale me powinien być za wiele przetrocioBy, bo pozostaje wówczas za mało czasu na realtzacje nowego materiału,

Droga część lekcji zwana, częścią właściwą lob zasadniczą, mott mieć różną strukturę, o czym decydują cele lekcji oraz jej treść. Cefal lekcji mott być bowiem przekazanie nowego materiału, ćwiczenie umcjętnołci i nawyków. powtórzenie i utrwalenie materiału, sprawdzenie i ocena postępów w nucę uczniów iip. Realizacja poszczególnych celów wymaga nieco mych czwnoici nauczycieli i uczniów. Na rodzaj tych czynności wpływają także treści kształcona Inaczej musi przebiegać lekcja 2 języka polskiego, a tnaczej lekcji poświęcona budowie jakiegoś organizmu zwierzęcego czy roślinnego), obliczaniu pola określonych figur geometrycznych itp. Bardziej szczegółowa charakterystyka tej części lekcji zostanie przedstawiona przy okazji omawiania różnych rodzajów lekcji.

Trzecia część lekcji, czyli zakończenie, w dużym stopniu zalety od tego. co stanowiło jej część właściwą. Występują w niej jednak czynności, które są charakterystyczne niemal dla każdego rodzaju lekcji Należą do och z pewnością czynności służące: zebraniu i podsumowaniu przekazanych treści utmknw materiału, zadaniu i omówieniu pracy domowej, wskazaniu dodatkowej literatury oraz udzieleniu wskazówek dotyczących wykorzystania uzyskanych wudótWfei v dalszej nauce i praktyce życia codziennego

W praktyce dydaktycznej często występują lekcje o charakterze uniwersalnym, to znaczy takie, w których nauczyciele starają się realizować jednocześnie tiki celów dydaktycznych. Nazywa się je lekcjami kombinowanym l lub miesza n y m i. Charakterystyczną ich cechą jest to, że występują w nich w zasadzie wszystkie ogniwa (momenty, fazy) procesu nauczania-ucrema się. Typowa struktura lekcji - według J. Póllurzyckicgo - wygląda następująco':

I.    Część przygotowawcza (wstępna):

1)    wstępna organizacja i przygotowanie lekcji,

2)    sprawdzenie pracy domowej,

3)    powtórzenie materiału i nawiązanie do nowego lematu.

II.    Część podstawowa (właściwi):

1)    podanie nowych treści;

2)    zrozumienie;

3)    opracowanie i zebranie.

III.    Część końcowa (zakończenie):

1)    powtórzenie i utrwalenie;

2)    omówienie zadania domow ego;

3)    wykorzystanie i wzbogacenie poznanych zagadnień

' Ibidem, i.2l(t,