ekonomika (6)

kumende fb/iłyka transportowa państtoa na lata 2006-2025. Przedstawiono również problematykę integracji polskiego transportu z europejskim systemem transportowym w zakresie mam i zasad funkcjonowania, jak i dostosowania in-fraetruktury

Zawartość podręcznika dostosowana jest do programu dydaktycznego studiów ekonomicznych o specjalności transportowej, ale może być wykorzystana również na innych kierunkach ekonomicznych i technicznych, jako przewodnik po zagadnieniach ekonomicznych transportu. Ponadto może stanowić źródło cennych informacji dla praktyków zajmujących się problemami transportu, zatrudnionych zarówno w przedsiębiorstwach sektora TSL, jak i w innych instytucjach.

W podręczniku oparto się na bogatej literaturze fachowej, publikowanej lub dostępnej w formie elektronicznej, wykorzystano wiele opracowań, dokumentów i aktów prawnych polskich oraz Unii Europejskiej. Analizując różnorodną problematykę transportową wykorzystano najnowsze dane statystyczne opublikowane przez GUS i Eurostat.

1. Transport jako przedmiot badań ekonomicznych 1.1. Podstawowe pojęcia związane z transportem

W literaturze ekonomicznej można spotkać się z wieloma definicjami transportu, w których położono nacisk na różne jego aspekty. W najszerszym znaczeniu transport został zdefiniowany przez I. Tarskiego: ,(...) transport oznacza proces technologiczny wszelkiego przenoszenia na odległość, czyli przemieszczania osób, przedmiotów lub energii"¹. Jest to określenie transportu w znaczeniu czynnościowym. Transport rozumianyiw ten sposób będzie obejmował zarówno świadczenie usług zarobkawo przez przedsiębiorstwa transportowe, jak i czyn-ności przemieszczania ładunków i osób-przez inne podmioty, dla których jest to działalność pomocnicza. Do tej drugiej grupy zaliczymy zatem transport własny przedsiębiorstw nietransportowych (produkcyjnych, handlowych, rolnych, instytucji nieprodukcyjnych itp.), a także przewozy w ramach motoryzacji indywidualnej. Dlatego też w ujęciu czynnościowym synonimami słowa „transport" są: „przewożenie" i „przemieszczanie".

Transport w znaczeniu podmiotowym oznacza realizację procesu przemieszczania przez podmiot w tym celu powołany. Taką definicję przedstawił M. Madeyski: „(...) transport jest to technicznie, organizacyjnie i ekonomicznie wydzielone z innych czynności, celowe przemieszczanie wszelkich ładunków i osób'². Wydzielenie techniczne oznacza wykorzystanie do przemieszczania środków pracy służących temu celowi, czyli infrastruktury i suprastruktury transportu: dróg i punktów transportowych, taboru, środków trakcyjnych itp. Wyodrębnienie organizacyjne polega na powstaniu podmiotu gospodarczego, którego celem jest odpłatne świadczenie usług transportowych na rzecz innych przedsiębiorstw, instytucji, czy też osób prywatnych. Wydzielenie ekonomiczne zaś interpretuje się jako możliwość określenia wyniku finansowego przedsiębiorstwa na podstawie zestawienia przychodów i kosztów prowadzenia działalności transportowej. Podział gospodarki narodowej na działy i wyodrębnienie działu

1

   I. Tarski: Ekonomika i organizacja transportu międzynarodowego. PWE, Warszawa 1973, s. 11.

2

   M. Madeyski, E. Lissowska, J. Marzec: Wstęp do nauki o transporcie. SGPiS, Warszawa 1971, s. 10.