farma006 (2)

6

Główne przeciwwskazania*:

© stany w których zahamowanie miejscowych mechanizmów obronnych łest niebezpieczne. Są to przede wszystkim zakażenia wirusowe (np. herpes), grzybicze, prątkami, jak również ostre ropne zapalenia spojówek i rogówki. W stanach takich steroidy mogłyby maskować objawy infekcji a z powodu swoich immunosupresyjnych właściwości z czasem ją nasilać (niekiedy w wyjątkowych sytuacjach, kiedy wirusowe zakażenie spojówki przebiega z bardzo silnym odczynem zapalnym, okuliści decydują się na wprowadzenie do terapii steroidowego leku przeciwzapalnego - jeżeli uważają, że korzyści związane z podaniem tego leku w tym przypadku, będą większe niż ryzyko związane z jego stosowaniem).

© nie powinny być też stosowane w przypadku naruszenia ciągłości tkanek oka a w szczególności rogówki ! - otarcia, zranienia, nadżerki i owrzodzenia rogówki -ponieważ steroidowe leki przeciwzapalne upośledzają procesy gojenia poprzez hamowanie ziaminowania i nabłonkowania.

© jaskra

*powyższe przeciwwskazania odnoszą się tylko do chorób przebiegających w obrębie narządu wzroku; przy zastosowaniu ogólnym steroidowych leków przeciwzapalnych należy wziąć pod uwagę cały szeregi innych przeciwwskazań dla systemowego stosowania tych leków.

Pamiętaj: steroidowe leki przeciwzapalne utrudniają reperację zrębu rogówki i proces odnowy nabłonka, tzn. upośledzają proces wypełniania ubytków ziarniną oraz hamują proces regeneracji nabłonka przedniego rogówki czyli reepitelizację. Ponadto leki te mają aktywować* kolagenazy i w ten sposób wzmagać destrukcję zrębu rogówki, co ma szczególne znaczenie w terapii stapiających wrzodów rogówki.

(*co do wpływa: steroidów na kolagenazy, w literaturze znalazłem sprzeczne dane).

Trudno jest się w pełni zgodzić się z informacja zawartą w podręczniku Slattera: „ogólnoustroiowe podawanie kortykosteroidów w celu ograniczenia zapalenia błony naczyniowej oka przy współistniejącym owrzodzeniu rogówki jest działaniem bezpiecznym u pacjentów, ponieważ tkanka docelowa (naczymiówka) jest unaczyniona, a w owrzodzonej beznaczyniowej rogówce lek nie osiągnie stężenia wystarczającego do zaburzenia procesu gojenia”. Zdrowa rogówka nie jest unaczyniona, lecz rogówka objęta zapaleniem często ulega neowaskularyzacji. Ponadto kortykosteroidy mogą wykazywać również penetrację poprzezrogówkową od strony komory przedniej oka. Nie można wykluczyć, że również wraz z łzami leki te mogą dostawać się w miejsce owrzodzenia.

Należy podkreślić, że steroidowe leki przeciwzapalne podawane ogólnie również mają negatywny wpływ na procesy gojenia rogówki, choć wpływ ten jest nieporównanie mniejszy do tego, jaki wywierają kortykosteroidy stosowane do worka spojówkowego lub w postaci wstrzyknięć podspojówkowych. Powszechny pogląd mówi, że u pacjentów z owrzodzeniem rogówki podawanie kortykosteroidów którąkolwiek z dróg jest przeciwwskazane. Jakkolwiek, w sytuacjach w których współistnieje owrzodzenie rogówki i silne zapalenie przedniej części błony naczyniowej oka, być może lekarz zmuszony jest czasem rozważyć systemowe zastosowanie kortykosteroidu, biorąc pod uwagę stosunek korzyści do ryzyka związanego z zastosowaniem leku.

Najważniejszymi działaniami niepożądanymi miejscowo stosowanych steroidów są:

•    tzw. zaćma steroidowa (leki steroidowe mają działanie kataraktogenne)

® jaskra (leki te podnoszą ciśnienie wewnątrzgałkowe)

Wg podręcznika Slattera, długoterminowa miejscowa farmakoterapia z użyciem steroidowych leków przeciwzapalnych ma nie powodować u zwierząt zaćmy ani jaskry, tak jak to ma miejsce u ludzi.

® ścieńczenie rogówki

•    trzeba pamiętać, że leki te ze względu na swoje immunosupresyjne działanie mogą usposabiać do wystąpienia zakażeń oka

® przewlekłe stosowanie miejscowych okulistycznych kortykosterydów może doprowadzić do jatrogennego hiperadrenokortycyzmu (w przypadku gdy konieczne jest długotrwała terapia należy leczenie tymi lekami okresowo przerywać)

T.M.