farma011 (2)

11

Charakterystyka poszczególnych grup chemioterapeutyków przeciw bakteryjnych

stosowanych w okulistyce

a)    Chloramfenikol (1 % Detreomycyna [ung.], Cusi Chloramphenicol [ung.])

Wysoce rozpuszczalny w tłuszczach, zaliczany do antybiotyków o najlepszej penetracji poprzezrogówkowej. Zastosowany ogólnie, miejscowo czy też podspojówkowo, osiąga stężenia terapeutyczne wewnątrz gałki ocznej. Chloramfenikol stosowany miejscowo uważany jest przez wielu autorów za lek z wyboru do stosowania u psów z objawami zakażenia bakteryjnego przedniego odcinka oka. Pamiętaj: chloramfenikol nie jest aktywny wobec Pseudomonas spp.

Toksyczność ogólna po zastosowaniu miejscowym: w medycynie ludzkiej przyjmuje się, że stężenia chloramfenikolu w surowicy krwi po jego miejscowym podaniu są niewielkie, a kwestia jego ewentualnego toksycznego oddziaływania na szpik kostny po lokalnej aplikacji do oka nie została udowodniona.

b)    Antybiotyki aminoglikozydowe

® Gentamycyna (Gentcimytrex, Gentamicin [ung., gutt.])

© Tobramycyna (Tobrex [ung., gutt.])

•    Amikacyna (Biodacyna Ophtalmicum 0,3% [gutt.])

© Neomycyna (samodzielnie rzadko stosowana)

Zastosowane miejscowo prawie w ogóle nie przenikają do cieczy wodnistej oka a słabo po podaniu podspojówkowym. Są dość często używane w okulistyce weterynaryjnej, głównie w terapii zakażeń zewnętrznych części narządu wzroku. Wywierają szybki efekt p/bakteryjny, są dobrze tolerowane przez tkanki oka. Główną wadą aminoglikożydów jest brak aktywności wobec paciorkowców, które jak pokazano wcześniej, stanowią ważny czynnik etiologiczny zakażeń oka u psów. Z kolei główną zaletą jest wysoka aktywność gentamycyny i tobramycyny wobec gronkowców produkujących (3-Taktamazy. Gentamycyna, amikacyna i tobramycyna są też aktywne wobec Pseudomonas aeruginosa co jest o tyle istotne, że jest to najczęstszy czynnik etiologiczny wyjątkowo szybko postępującego tzw. stapiającego wrzodu rogówki. Tobramycyna jest ok. 2-4 razy bardziej skuteczna niż gentamycyna wobec Pseudomonas aeruginosa.

c)    Fluorochinolony:

•    Ciprofloksacyna (Ciloxan, Proxacin [gutt.])

© Norfoxacin (Chibroxin [gutt.])

@ Ofloksacyna (Floxal [ung., gutt.])

© Lewofloksacyna (Oftaąubc [gutt.])

Leki te stosunkowo niedawno weszły w skład preparatów okulistycznych. Po podaniu miejscowym dobrze przenikają do cieczy wodnistej (szczególnie ofloxacyna) osiągając tam stężenia terapeutyczne; dodatkowo odczyn zapalny oka wzmaga zdolności penetracyjne tych leków. Wykazano, że ciprofloksacyna podana podspojówkowo wywiera miejscowo silnie drażniące działanie i w chwili obecnej nie zaleca się tej drogi podania dla tego leku ani innych fluorchinolnów.

W okulistyce weterynaryjnej nie zaleca się rutynowego (czyli jako leki I rzutu) stosowania tych leków do worka spojówkowego. Przyjmuje się, że ich miejscowe stosowanie powinno być podyktowane wskazaniami wynikającymi z antybiogramu i na pewno nie powinny być stosowane jako leki z wyboru do terapii powierzchownych, niegroźnych infekcji oka. Natomiast bez wątpienia fluorochinolony mogą być traktowane jako leki I rzutu w przypadkach bakteryjnych zapaleń rogówki o ciężkim przebiegu (głębokie i stapiające się wrzody rogówki, descemetocele, perforacja rogówki), kiedy terapia powinna być podjęta natychmiastowo. Leki te wykazują wysoka skuteczność w zakażeniach spowodowanych przez Pseudomonas aeruginosa (nawet w przypadku szczepów opornych na antybiotyki aminoglikozydowe) i Staphylococcus spp.

T.M.