Farmakologia ból leki przeciwbólowe0025

niepożądane narażeni są bardziej chorzy z chorobą wrzodową w wywiadzie, z reumatoidalnym zapaleniem stawów i w podeszłym wieku.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą być przyczyną martwicy brodawek nerkowych (np. fenacetyna, która z tego powodu została wycofana z użycia) oraz upośledzać czynność nerek przez hamowanie tworzenia prostaglandyn odgrywających ważną rolę w homeostazie tego narządu. U osób predysponowanych są przyczyną tzw. astmy aspirynowej. Zaburzają hemostazę, działają hepatotoksycznie, powodują anemię hemolityczną, granulocytopenię i małoplytkowość, mogą być przyczyną reakcji alergicznych oraz wielu rzadziej spotykanych ale groźnych powikłań, takich jak np. aseptycznego zapalenia opon mózgowych, czy zespołu Stevensa-Johnsona.

Aspiryna, jak i inne klasyczne NLPZ hamują jednocześnie syntezę tromboksanów (w ten sposób hamowana jest agregacja płytek krwi) i wielu innych prostaglandyn np. prostacykliny (PGI2), odgrywających istotną rolę w normalnych procesach fizjologicznych. Przyjęto więc, że najprawdopodobniej różne działania niepożądane jakie wywołują NLPZ, takie jak uszkodzenia śluzówki żołądka czy neurotoksyczność są wynikiem "niepotrzebnego" hamowania syntezy potrzebnych dla procesów fizjologicznych prostanoidów.

W latach 30 naszego wieku zaczęto zdawać sobie sprawę z częstego występowania działań niepożądanych aspiryny. Od lat 60. zsyntetyzowano liczne nowe NLPZ, które jednak nie były pozbawione działań niepożądanych. Mechanizm działania NLPZ został wyjaśniony dopiero w 1971 roku, kiedy sir John Vane opublikował teorię, według której za działanie aspiryny i innych leków z tej grupy odpowiada hamowanie enzymu cyklooksygenazy (COX). Było to przełomowe odkrycie, jednak aż do początku lat 90 uważano, że działanie terapeutyczne NLPZ jest nierozerwalnie związane z działaniami niepożądanymi. Odkrycie na początku łat 90 izoform cyklooksygenazy pozwoliło lepiej zrozumieć paiomechanizm zapalenia, co zaowocowało stworzeniem nowej klasy leków, koksybów, które wykazują działanie przeciwzapalne porównywalne z klasycznymi NLPZ przy słabo wyrażonych działaniach niepożądanych.

Do lecznictwa wprowadza się także gotowe mieszaniny uznanych już NLPZ z lekami działającymi ochronnie na błonę śluzową żołądka. Takim preparatem jest np. ArthrotecO, będący mieszaniną diklofenaku i mizoprostolu - syntetycznego analogu PGE1 hamującego wydzielanie soku żołądkowego i kwasu solnego. Do tego typu strategii należy również profilaktyczne stosowanie inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazolu) w czasie leczenia klasycznymi NLPZ. Bezpośredni drażniący wpływ NLPZ na błonę śluzową żołądka próbuje się ograniczać przez stosowanie związków, które nie są kwasami, a aktywność osiągają dopiero po przekształceniu do postaci aktywnej - tzw. proleków. Takim prolekiem jest nabumeton, który sam słabo hamuje syntezę prostaglandyn, natomiast w wątrobie jest metabcLzowany (w około 35%) do aktywnego kwasu 6-me^foksy-2-naftylooctowego (tzw. efekt pierwszego przejścia), zbliżonego w swej strukturze do profenów, charakteryzującego się wybiórczym hamowaniem COX-2 i długim czasem półtrwania w surowicy (t^lA 24 h).

5.