ków rozumowych w świadomości narodowej znajduje ciągle żywy przejaw w niesłychanie wszcchstronnem formułowaniu programu i rozpowszechnianiu go, które to zadania absorbują żywiołowo umysły młodego pokolenia niemieckiego'). Pojmowanie pracy dla dobra narodu jako warunku szczęścia osobistego je1 2<t nierozerwalnie związane z poglądem na świat narodowych socjalistów. Hasło „jednostka dla narodu24, będące jednym z kanonów hitlerowców, dostatecznie odźwierciadla powszechność tego ujęcia. Teoretyczne uzasadnienie uwarunkowania osobistego celu jednostki przez realizację dobra narodu znajduje się w pismach Federa).
Dążność do posiadania wartości bezwzględnych nabiera na tle atmosfery środowiska niemieckiego specjalnego natężenia. Psychika Niemiec powojennych była wydana na łup przeróżnych sprzecznych prądów, tworzących chaos zasadniczy. Prądy te jednakże miały to wspólne, że otwarcie czy pośrednio podrywały wiarę i odejmowały poznanie bezwzględnych sprawdzianów. Jednakże psychika każdego narodu, o ile ma jeszcze siły na podźwignięcie się z rozkładu, bez bezwzględnych prawd obejść się nie może. To też hitleryzm jest jaskrawem wołaniem o bezwzględne wartości. Doktryna uznała dobro narodu i moralność starogermańską za sprawdzian najwyższy. O stanowisku tem można powiedzieć, że w Niemczech jest uzasadnionem rozdarciem religijnem narodu i upadkiem moralności protestanckiej. Zasadniczo jednak rzecz biorąc, jest to błąd, przeciw naturze ludzkiej, której cel ostateczny nic tkwi na ziemi. Ten też błąd stanowi słabość hitleryzmu.
Pęd do hierarchji znajduje swój bardzo łatwo dostrzegalny przejaw w strukturze partji, jej szturmówek, w systemie kanclerskim, w negatywnym stosunku do wyborów. Tem niemniej z punktu widzenia czystości linji zauważyć należy, że ostatniego słowa w zburzeniu starego systemu jeszcze nie wy-
29
ł) Dic Sendung der Jungen generation Gunther Griindel.
Der deutsche Staat.