filozofia44

Źródła

Zarys sylwetki Kanta, autor nieznany.

W zasadzie trudno wskazać filozofów, którzy określili myśl Kanta w jego oku* „krytycznym", co wynika z oryginalności owej myśli. Inaczej jest natomiast w okna! „przedkrytycznym", kiedy Kant jest typowym przedstawicielem epoki, o czym świadofl jego zainteresowanie nauką, zwłaszcza systemem Newtona. Panuje powszerił* przekonanie, że wpływ na niemieckiego filozofa wywarły dwie wielkie tradycje: mą* empirycznej (Locke i zwłaszcza Hume - filozofowie pytający o to, jak umysł pozaajj świat, i na ile to poznanie jest zależne od umysłu) oraz racjonalistycznej (Kartezjial Leibniz); można jeszcze wskazać na refleksję nad kulturą i moralnością RoussoJ Z filozofów niemieckich w szczególny sposób oddziałał na Kanta racjonalista Wn (z jednej strony jako adresat polemiki, z drugiej jako inspirator tendencji klasyfikacyjni*

Wpływ i recepcja

Początkowo krytyczna myśl Kanta nie była zbyt popularna, z powodu skomplikowana! i nowości. Dopiero pojawienie się wszystkich krytyk (także uproszczonych wenf pierwszych dwu) oraz popularnych Listów o filozofii Kantowskiej Reinholda otworzą* drogę rozszerzania się wpływów myśli filozofa, opanowującej ośrodki uniwersytet!! (nie tylko niemieckie), wpływającej na naukę, a także na artystów. Filózofmn określający się mianem uczniów Kanta rozwijali jego dzido w dwóch kierunkadl usuwając resztki metafizyki z jego myślenia (Mamon) bądź odwrotnie - wprowadzaj* metafizykę (Reinhold). Szczególnie ciekawe wydają się wszakże losy myśli fiload u tych, którzy, mając się za jego kontynuatorów, zbudowali własne systen* idealistycznej metafizyki: u Fichtego, Schellinga i Hegla. Filozofowie d nawiązysp! do wątków spekulatywnych dzieła Kanta, wychodzili od myśli o prymatie podmiot* w poznaniu i o szczególnej wadze rozumu praktycznego. Tezy te nabrały wszakn w ich refleksji charakteru ontologicznego, a więc radykalnie sprzecznego z założenia* filozofa z Królewca, wiodły do zbudowania metafizyki. Z kolei Schiller, nawiązując filozofii Kanta, opracował swoją koncepcję wychowania estetycznego, zgodnie z ktmf sztuka ma stanowić wymiar pojednania człowieka ze sobą i światem. Do im! Kanta odwoływał się także Schopenhauer (np. dzieląc świat na istotę i „zasłonę Mar* który jednak nadał jej charakteru fizjologicznego (subiektywne formy poznania jako cechy umysłu); jak również Dilthey - wyodrębniając humanistykę jako osoimi naukę (przeprowadzając „krytykę rozumu historycznego"). Należy tu także zaznaczid że filozofia Kanta spotykała się z wieloma polemikami. Dla przykładu, Nietzsche pi okresie poddania się Kantowskiej teorii poznania, doszedł do wniosku, iż: „rzecz sann w sobie warta jest śmiechu homeryckiego: że widkim, ba, wszystkim zdawała sio a właściwie jest próżna, mianowicie próżna znaczenia" (Ludzkie arcyludzkie); w ua sposób filozof odrzucał nawet wiarę w istnienie rzeczywistości metafizycznej. Przecaan prymatowi intelektu - deformującego poznawaną rzeczywistość - występował BergscpJ