Ekonomika turystyki R Łazarek (135)

Niektórzy ekonomiści zaliczali obrót turystyczny do grupy tzw. usług terytorialnych¹. Były to usługi wytwarzane na terytorium danego kraju i sprzedawane poza jego granice. W odniesieniu do turystów zagranicznych podkreślano, że świadczone im usługi przynosiły dewizy analogicznie jak w eksporcie, że wydatki dokonywane przez tych turystów często stanowiły odpowiednik rzeczywistego eksportu towarów.

Obecnie dość powszechnie zwraca się uwagę także na turystykę krajową, chociażby z tego względu, że dla gospodarki turystycznej jest w istocie sprawą obojętną, kto korzysta z jej usług. Nadto okazuje się, że pod względem sprzedaży i w ogóle obrotów gospodarczych turystyka krajowa dość często ma o wiele większe znaczenie niż turystyka zagraniczna w aktywizacji gospodarczej regionów i miejscowości. W ekonomice turystyki występują różne aspekty globalnego rozpatrywania turystyki w gospodarce. Rozpatrzymy kilka najważniejszych - naszym zdaniem podstawowych - zagadnień, takich jak określenie miejsca turystyki w klasyfikacji gospodarki i tendencje w tym zakresie, udział turystyki w produkcie krajowym brutto oraz wpływ turystyki na tworzenie dochodu w innych działach gospodarki, kwestie zatrudnienia w gospodarce turystycznej, problemy turystyki jako niewidzialnego eksportu wraz z teoretycznym modelem bilansu turystyki międzynarodowej, pozycję turystyki w bilansie płatniczym, a także globalne znaczenie turystyki dla gospodarki i kwestie turystyki w polityce gospodarczej.

2. PODSTAWOWA TERMINOLOGIA: „GOSPODARKA TURYSTYCZNA" CZY „PRZEMYSŁ TURYSTYCZNY"?

W literaturze z dziedziny turyzmu oraz w artykułach w prasie codziennej i tygodnikach w Polsce już w latach sześćdziesiątych pojawiały się dwa określenia: „gospodarka turystyczna” i „przemysł turystyczny”. Niektórzy nawet i teraz uważają za konieczne rozważanie relacji między pojęciami „przemysł turystyczny” i „gospodarka turystyczna”.

Dyskusja na temat pojęć „gospodarka turystyczna” czy „przemysł turystyczny” jest bezprzedmiotowa i wywodzi się z nieporozumienia językowego. W literaturze niemieckojęzycznej (Austria, Niemcy, Szwajcaria) występuje termin dieFrem-demerkehrswirtschaft, co daje się przetłumaczyć jako „gospodarka turystyczna”, ale jako pojęcie zbiorowe, obejmujące różne branże, które głównie obsługują turystów. W literaturze francuskojęzycznej mamy Vindustrie touristiąue, a w literaturze angielskojęzycznej travel industry. Pod takim właśnie tytułem: The to-urist industry wydał w 1936 r. w Londynie swoją książkę AJ. Norval. Obydwa tc sformułowania tłumaczono na język polski dosłownie jako „przemysł turystyczny”. W ostatnich latach w literaturze niemieckiej pojawiły się terminy die Touri-

138

1

M. Być: Relations economiąues internationales, Paris 1959, s. 34-35.