Ekonomika turystyki R Łazarek (183)

ganizacje określonych zasad i metod zmierzających do osiągnięcia określonego celu. Dlatego można mówić o polityce państwa, m.in. o polityce wewnętrznej i zagranicznej, o polityce ekonomicznej, kulturalnej, a także o polityce turystycznej. Można zatem mówić o polityce turystycznej władz samorządowych różnego szczebla, o polityce turystycznej różnych organizacji krajowych i międzynarodowych, międzyrządowych i pozarządowych, o polityce turystycznej międzypaństwowych ugrupowań regionalnych oraz o światowej polityce turystycznej.

Biorąc pod uwagę pozytywne i negatywne aspekty rozwoju turystyki, politykę turystyczną moglibyśmy zdefiniować jako działalność, która polega na kształtowaniu stosunków społeczno-ekonomiczych w sferze gospodarki turystycznej oraz na wyznaczaniu celów w dziedzinie kształtowania wielkości, struktury i dynamiki migracji tury stycznych. W praktyce polityka turystyczna jest wypadkową rozmaitych tendencji politycznych, społecznych i gospodarczych, co wynika z zazębiania się turystyki z wieloma dziedzinami życia politycznego, społecznego i gospodarczego oraz z różnymi instytucjami, które te dziedziny reprezentują.

Polityka turystyczna powinna uwzględniać zarówno pozytywne, jak i negatywne strony rozwoju turystyki. Prezentuje je zestawienie opracowane przez Jaffara Jafari, który, na podstawie analizy piśmiennictwa i poglądów zawartych w literaturze z zakresu turystyki, dokonał bilansu „zysków i strat”, jakie może powodować w regionach turystycznych napływ turystów (tabela 65).

Od kilkudziesięciu lat w wielu krajach na wszystkich kontynentach są opracowywane i realizowane ogólnokrajowe plany i programy rozwoju turystyki na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.

Przykładem dla wszystkich krajów Ameryki Środkowej i Południowej był zupełnie wyjątkowy pod względem rozmachu i śmiałości koncepcji narodowy plan rozwoju turystyki w Meksyku, ogłoszony w 1962 r. przez ówczesnego prezydenta państwa. Plan miał m.in. przygotować Meksyk pod względem recepcji turystycznej do igrzysk olimpijskich w roku 1968. W planie tym wyznaczono zadania dla wszystkich zainteresowanych działów gospodarki narodowej, przyznając Departamentowi Turystyki rolę centralnego koordynatora. Założeniem polityki państwa w rozwoju turystyki było utrzymanie równowagi między naturalnymi walorami turystycznymi, możliwościami komunikacyjnymi, usługami turystycznymi i propagandą turystyczną. Wyrazem tego był program kompleksowego zagospodarowania turystycznego w strefach turystycznych, na które kraj został podzielony ze względu na istniejące tam warunki do rozwoju turystyki.

Międzynarodowa polityka turystyczna jest realizowana przede wszystkim przez różne regionalne ugrupowania międzyrządowe. W Europie przykładem może być Unia Europejska, która prowadzi również wyraźną politykę turystyczną, co znajduje odzwierciedlenie w takich dziedzinach, jak wolność i swoboda poruszania się w ramach Unii i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ochrona turysty, odpowiedzialność cywilna biur podróży, koordynacja ustawodawstwa wewnętrznego, ochrona środowiska naturalnego i dóbr kultury, tworzenie systemu statystyki europejskiej, kształcenie zawodowe, poprawa warunków pracy w gospodarce tu-

186