Ekonomika turystyki R Łazarek (107)

wydatki” i „Nie stać nas w ogóle na wyjazdy”, to w 1995 r., według badań prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny¹⁴, prawie 50% gospodarstw domowych nie uczestniczyło w wyjazdach krajowych trwających 5 i więcej dni oraz 58,5% w wyjazdach zagranicznych trwających 2 i więcej dni. Jeżeli uznamy, iż w stwierdzeniu „Nie jesteśmy zainteresowani takimi wyjazdami” również ukrywa się „brak pieniędzy”, to odpowiednie wskaźniki wynosiłyby 55,0% i 77,4% (tabela 24).

2,2. Wydatki turystyczne

Wydatki turystyczne są podstawowym miernikiem wartościowym konsumpcji turystycznej. Na ogół bada się ją od strony wydatków w skali kraju, co pozwala ocenić wpływ turystyki na gospodarkę narodową i na poszczególne jej gałęzie, oraz w skali gospodarstw domowych, co pozwala określić jej udział w spożyciu zarówno pod względem wielkości, jak i struktury, a także ustalić miejsce konsumpcji turystycznej w hierarchii innych potrzeb konsumpcyjnych.

Za konsumpcję turystyczną uznaje się wartość dóbr i usług użytych w celu bezpośredniego zaspokojenia potrzeb uczestników turystyki, tj. osób uznanych za odwiedzających¹⁵.

Wydatki na turystykę obejmują trzy podstawowe pozycje, w zależności od tego, czy są ponoszone w ramach przygotowania do podróży, w trakcie podróży i po jej zakończeniu, a mianowicie:

•    wydatki poprzedzające podróż, niezbędne do jej przygotowania i podjęcia;

•    wydatki ponoszone w trakcie podróży i pobytu w odwiedzanych miejscowościach;

•    wydatki związane z podróżą, ponoszone po powrocie do miejsca stałego zamieszkania, np. na wywołanie filmów i odbitki fotograficzne, czy też wydatki mniej przyjemne, np, na lekarza, jeśli w czasie wyjazdu ktoś nabawił się choroby, wydatki na obuwie czy ubranie, jeśli poprzednie się zniszczyły w czasie uprawiania turystyki.

Od wielu lat w wielu krajach prowadzi się badania nad wielkością i strukturą wydatków turystycznych. Stosowane są rozmaite klasyfikacje wydatków, ale stopniowo następuje ujednolicanie klasyfikacji podstawowych grup wydatków. Światowa Organizacja Turystyki zaleca niżej podaną klasyfikację wydatków turystycznych¹⁶.

1. Podróże, wakacje i wycieczki - gotowe produkty turystyczne o cenie zryczałtowanej (wycieczki i pobyty).

¹⁴    GUS: Uczestnictwo w turystyce i kulturze (w okresie ł X1994 ~ 30IX1995), Warszawa 1996, s. 72-82.

¹⁵    ONZ-WTO: Terminologia turystyczna. Zalecenia WTO. Warszawa 1995, s. 21.

¹⁶    Ibidem, s. 22.

109