Foto0697

niepewności w ocenie sytuacji, napięcia psychiczne i społeczne, obniżone po-czttcre bezpieczeństwa, stres, niepokój, trwogi i przestrach, a w skrajny ch przy-laikach nawet panika , Panika może rozprzestrzeniać się z szybkością pożaru w wysuszonym lesie, albo też być stłumiona zanim rozprzestrzeni się, W dużym stornu należy to od stery życia społecznego, czy raczej stery bezpieczeństwa, w któ*ei kty zy s zjawił się, Dotychcsssowe doświadczenia ze wspomnianym już kryzysem finansowym ukaząjąduże trudności z opanowaniem tego zjawi-sska, a nierzadko trawet bezradność wielu podmiotów w'obcc niego. Bowiem systemy finansowe i kryzysy gospodarcze wielu państw' współczesnego, zglobali-aowanego świata są z sobą ściśle powiąrane, W związku z tym opanowanie tego twtząiu kryzysów wy maga soluianrej ws^Mprney w ty m zakresie nie tylko rządów państw doświadcząiącyeh tę) sytuacji, ale także włączenia do tej akcji dużych insty tucji i organizacji pozarządowych. Nie jest to jednak łatwe biorąc pod uwagę pojaw iąjąee się wówczas rozbieżności Mnogo rodząiu interesów, zresztą nie tylko ekonomicznych, Tymczasem teoria i praktyka wskazują, że opanowanie dużych kry zysów wymaga „wzniesienia się" ponad indywidualne potrzeby i interesy różnych podmiotów, \v\kazv\j|ąc przy ty m solidarność i zdolność strategicznego myślenia.

Wiedzą o tym nie tylko wojskowi, strażacy i przedstawiciele innych służb, ale także politycy. Jednak sama wiedza na ten temat zbyt często okazuje się niewystarczająca. Uzasadnia to potrzebę istnienia różnego rodzaju ośrodków interwencji kryzysowej¹^, udzielających potrzebującym podmiotom różnych rodzajów wsparcia_y w tym również psychologicznego, politycznego, organizacyjnego i materialnego (finansowego). Świadomość różnych podmiotów dotycząca potrzeb i możliwości udzielania, ale także przyjmowania wsparcia nie f tylko przez wyspecjalizowane instytucje i organizacje, ale także przez pojedyncze osoby, grupy społeczne, itd. - stanowi istotny element kultury bezpieczeństwa w wymiarze personalnym i strukturalnym.

Przedmiotowe rozumienie kryzysów

Kiedy myślimy o kryzysach w wymiarze przedmiotowym, nasza uwaga kieruje się w stronę przedmiotowych wymiarów bezpieczeństwa, takich jak: bezpieczeństwo ekologiczne i zdrowotne, bezpieczeństwo ekonomiczne i polityczne, bezpieczeństwo publiczne i militarne, itd. W związku z tym możemy mówić o kryzysach: ekologicznym, zdrowotnym i ekonomicznym (gospodarczym), a w ramach tego ostatniego wyróżnia się kryzysy finansowe, surowcowe, energetyczne, itd. Wiążą się one, a czasami nawet przekształcają się w kryzysy polityczne, społeczne i militarne.

M Wifród lekarzy spotyka się pogląd, źe choroba dla organizmu nie jesl wystarczająco groźna tak długo, dopóki chory nic wpada w panikę.

—W wymiarze lokalnym f krajowym, ale i międzynarodowym.

U0

Kryzys ekologiczny i zdrowotny

Kryzys ekologiczny przejawia się zazwyczaj w zachwianiu naturalnych procesów regulacyjnych w przyrodzie i przerwaniu zdolności ekosystemów do odnawiania się. Najczęściej wiążą się one z ingerencją człowieka w środowisko naturalne powodując ciąg niekorzystnych reakcji łańcuchowych. Zakłócenia i zmiany naturalnego środowiska człowieka wpływają niekorzystnie na jego zdrowie psychofizyczne, a w dłuższym wymiarze czasu - przyczyniają się do powstawania sytuacji ki>'zyso\\*ych w wielu innyclt sferach życia i działalności człowieka, np, w obszarze bezpieczeństwa gospodarczego, politycznego, itd.

Mówiąc o kryzysie jdtowołąym manty na uwadze różttego rodzaju niekorzystne zmiany w organizmie człowieka, będące efektetn jego słabąj kondycji psycłtofizycznąj oraz oddziaływaniem niekorzystttych czy nników zewnętrznych. Wiele kry zysów zdrowotnych zaczytta się od kryzysu psychicznego. Może być on spowodowany silnym bodżcetn fizycznym lubfi psychicznym, np, bardzo silnym wrażeniem, szokującą mtbrmaęją łnb przy kiyrn dośwmłczctucm o dużym nasileniu, Kryzys psychiczny polega na zakłóceniach ważnych procesów psychofizycznych (zakłócenia percepcji i recepcji, komunikacji i fizjologii), przy czy mających się do zakłócania ważnych funkcji życiowych, do zakłócenia relacji z. otoczeniem włącznie, powodującymi utrudnienia percepcyjno--decyzyjne oraz nieadekwatne do sytuacji zachowania. W skrąjnych przypadkach powodąje to utratę życia, do czego mogą przyczynić się czynniki zewnętrzne luh/i wewnętrzne. Kryzysy ekologiozne i zdrowotne nie pozostąją bez wpływu na inne rodzaje kryzysów, w tym także ekonomiczne (gospodarcze).

Kryzys ekonomiczny (gospodarczy).

Ten rodzaj kryzysów możemy z kolei podzielić na: kry zysy finansowe, surowcowe, energetyczne, itd. Są one z sobą ściśle powiązane, podobnie jak kryzys gospodarczy pozostałymi rodzajami kryzysów - społecznym i politycznym, a czasami również militarnym. Ogólnie biorąc kryzys gospodarczy przejawia się w zmniejszeniu aktywności gospodarczej różnych podmiotów, w bezwzględnym spadku rozmiarów produkcji i obniżeniu tempa wzrostu produktu krajowego brutto. Spada również wtedy popyt i podaż, zmniejszają się nakłady inwestycyjne i wzrasta bezrobocie.

Wpływają na to zarówno warunki obiektywne, związane np. ze zjawiskiem cykli ekonomicznych, ale także uwarunkowania subiektywne - czyli błędy popełniane przez człowieka (uwarunkowania personalne) i instytucje (organizacje). Mówi się wtedy o strukturalnych uwarunkowaniach kryzysów.

Mówiąc o czynnikach obiektywnych warto zwrócić uwagę na to, żc gospodarka rozwija się cyklicznie. W cyklu wyróżnia się cztery fazy, dosyć wyraźni e rozłożone w czasie. Są to: