PICT5375

trudnej i nowej sytuacji. Nastrój mają _ra obniżony, dość zmienny. Są mało samoózj? ne. domagają się aprobaty i wsparcia, fj! lubią towarzystwa i najchętniej przebywaj w domu. Z trudem adaptują się do noweS środowiska i z lękiem przyjmują każda zmianę. Niechętnie chodzą do przedszkola i do szkoły oraz najdłużej adaptują się (j₀ warunków panujących w tych placówkach.

Dzieci zahamowane są zazwyczaj nieśmiałe, zamknięte w sobie, nie lubią dzielić się _S\vyl mi przeżyciami, są małomówne, mało spontaniczne. zarówno w myśleniu, mówieniu, jak i działaniu. Polecenia wykonują z oporami. Zazwyczaj przewidują trudności i niepowodzenia przy wykonywaniu zadań. Łatwo wycofują się z podjętych decyzji. Często odmawiają wykonania zadania. Dzieci te z trudem nawiązują kontakty z innymi. Jeśli już wejdą z kimś w bliższe relacje, to silnie i trwale przywiązują się do tej osoby. Bardzo przeżywają zerwanie więzi, a zwłaszcza śmierć bliskiej osoby. Łatwo wówczas popadają w ciężki stan depresyjny. W szkole zwykle pracują dość w^olno i niepewnie. Nie występują z własnymi pomysłami. Nie lubią się wyróżniać. Wyrażają niechęć do wysiłku fizycznego, nie lubią zajęć gimnastycznych i sportowych. Cechuje je brak pewności siebie. Unikają wystąpień publicznych, wezwane do odpowiedzi peszą się. bledną. Bardzo denenvują się w sytuacji sprawdzianu czy odpowiedzi przy tablicy. Podczas rysowania ociągają się. Przy przerysowywaniu nie patrzą na wzory. Ich rysunki są mało wyraźne, linie blade, o słabym nacisku. Gdy zauważą błędy, wycierają je i poprawiają bardzo sta-

rannie. Starają się rysować dokładnie, pedantycznie. Wykonane prace często zasłaniają i niechętnie się nimi chwalą przed innymi. Unikają zabaw ruchowych i zespołowych. Z trudem przyłączają się do grupy bawiących się dzieci. Lubią je obserwować z boku.

W kontaktach z dziećmi o zaburzonej dyna-    postępować

mice procesów nerwowych rodzice i nauczy- z takimi dziećmi? ciele powinni przestrzegać pewnych zasad postępowania. Niezbędne jest stałe okazywanie zainteresowania dzieckiem i jego pracami. Dzieci te muszą mieć jasno określany cel. który ponadto powinien być im bliski i dla nich osiągalny. Dobór zajęć musi być dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka. Wszelkie zajęcia powinny się rozpoczynać od prac drobnych, łatwych, dających gwarancję dobrego wyniku. Tematyka zajęć powinna być różnorodna. zmienna i atrakcyjna. Należy dążyć do łączenia pracy fizycznej z umysłową, pracy odtwórczej z wytwórczą. Prace wymagające większego wysiłku trzeba przeplatać zajęciami łatwymi. Podczas pracy musi panować ład i spokój.

Wskazane jest wdrażanie i konsekwentne przyzwyczajanie takiego dziecka do kończenia każdego rozpoczętego przedsięwzięcia.

Przy każdej okazji trzeba podkreślać i uwypuklać jego mocne strony, nawet drobne osiągnięcia lub choćby chęci. Należy unikać nadmiernej krytyki i stosowania drastycznych środków wychowawczych, gdyż może to spowodować zaburzenie równowagi emocjonalnej dziecka. W przypadku konfliktów me należy spraw roztrząsać i doprowadzać

67