tonftifety ipołsęww §h zjawiskami obiektywnymi wysiępująuyml w? I wszystkich sferach ży$ś spota&MfO w różnych fcimtneh I w różnych /$* I kr^au*. Ui timw w ttatt mikro, makro I $pgj| Analizę i leps/c rwumS* I nie ton Niklów ułatwia systemowe podejmie holistyczne; konflikty społ&znc są zjawiskami psychospołecznymi# co zmuszę# żeby I przy ich badaniu uwzględniać ich psychologiczne i socjologiczne aspekty, 1 a także w zajemne związki t uwarunkowania; r konflikty społeczne występują w różnych płaszczyznach i fibrach życia | społecznego wpływając na siebie nawzajem bądź to w sposób potęgujący, bądź wygaszający; ten drugi wariant zachodzi wtedy, kiedy pojawią się za- 1 grożenia zewnętrzne dla danej grupy, która doświadcza konfliktu w swoim -V wnętrzu;
- konflikty społeczne uwarunkowane są zarówno przyczynami obiektywny' 9 mi.. Jak * subiektywnymi (etnocjonalno-świadomościowymi * uzup. M.C./ kiórych specyficzny splot w konkretnych sytuacjach może powodować róż- | ty stopień aastkma konfliktów, zaczynając od wystąpienia li tylko napięć społecznych, towarzyszących konfliktom, poprzez konflikty łagodne dc I iMjhnrfTicj ostrych. Kie zawsze jednak bzy konfliktu mają taki przebieg -duże znaczenie odgrywają uwarunkowania kulturowe (uzup. M.C.); r - Nie ma ttlrirti grup społecznych, społeczności i społeczeństw, w który cc wie powstawałyby sytuacje konfliktotwórcze. Nie muszą one jednak prowadzać do wybuchu konfliktu. Zalety to w dużym stopniu od kultury organizacyjnej i kultury bezpieczeństwa danej grupy społecznej czy społeczeństwa (M-C-j.
niedostrzeganie i lekceważenie sytuacji konfliktotwórczych jest błędem Konflikty nierozwiązane komplikują się i wzmacniają wybuchając ze zdwojoną siłą u najbardziej niekorzystnej sytuacji;
w przypadku zaistnienia konfliktu należy dążyć do jego zlokalizowania, określenia i przezwyciężenia jego przyczyn i skutków' pamiętając o tym, żeby ujawniony (otwarty) konflikt nie przekształcił się w konflikt utajony, grożący w przyszłości zdwojonymi skutkami.
Z punktu wrdzenia potrzeb bezpieczeństwa i szeroko rozumianej obronności uwagę zwraca stwierdzenie J. Sztumskiego116 dotyczące tego, że możliwe są działania podejmowane zarówno w celu osłabienia, jak i wzmocnienia od* a pomośtf konkretnego systemu społecznego na skutki ewentualnych konfliktów'.
W tym drugim, potytywnym aspekcie chodzi o wszystkje działania zmierzające do tworzenia różnorodnych instytucji monitorujących i diagnozujących sytuacje ^
W op-sk# 9,72*7},
125*?$.
koMllIkUłgcnn®, fftntfąoyęh konfliktem!, <»grftfllt?zą)ąGyeb Ich charakter, /akt^ I ezą# trwania ora/, eliminujących skutki konfliktów,
W krąjach wysoko /organizowanych Istnieją instytucje mające m celu „gaszenie" konfliktów w zarodku poprzez rr/zladowywanie zaistniałych wpięć j konstruktywne wykorzystywanie skumulowanej w ich wyniku energii sęo* łecznej, Systemy społeczne nie posiadają howiem naturalnych mechanizmów obronnych I układów homcostatycznych czy też barier immunologicznych prze-ciwdzialających skutkom powodowanym przezkryzysy i konflikt
Próbując syntetycznie przedstawió istotę konfliktu jako zjawiska spo* łecznego warto zauważyć, źe1*7^
po pierwsze - konflikt możemy traktować jako sytuacjęt w której występują.
po czwarte - ujawniony konflikt charakteryzują specyficzne zachowania wo-hec drugiej strony;
po pupę - konflikty często wynikają z postrzeganej, a niekoniecznie obkk-tywnie istniejącej niezgodności. Mogą występować przy hrabi rzeczywistej sprzeczności celów, wartości, zachowań, M.; po szóste - konflikt ma charakter interakcyjny, może wykazywać tendencję do samonapędzania się;
po siódme - konflikty charakteryzują się wysokim poziomem emocji i zachowań agresywnych.
Powyższe refleksje przybliżają naturę konfliktów, ułatwiając rozumienie ich uwarunkowań i mechanizmów nimi rządzących. Wiedza ta może być wykorzystywana do monitorowania i badania kryzysów, a jeśli zachodzi taka potrzeba, do przeciwdziałania kryzysom w wymiarze personalnym i strukturalnym, a jeśli one wystąpią - do minimalizowaniu ich skutków.
Konkludując rozważania dotyczące zjawisk kryzysów i konfliktów, warto zauważyć, że możliwości prowadzenia działań anty kryzysowych w konkretnych sytuacjach będą każdorazowo zależały od ustałem dotyczących charakteru sytuacji kryzysowej i konfliktowej oraz prawdopodobnych scenariuszy dal-
przynajmniej dwie strony', po drugie - strony konfliktu są od siebie zależne; po trzecie - konflikt rozpoczyna się wtedy, kiedy co najmniej jedna surma spostrzega, że jej cele, zadania, wartości lub zachowanie są sprzeczne z działaniem, wartościami, celami drugiej strony, i że ta druga strona potencjalnie utrudnia lub blokuje ich realizację. To, co dla jednej strony jest konfliktem, dla drugiej może nim nk być;
117 Z. RummekSyska, Konflikty organizacyjne Ujęcie miicrospoicczne, Warsów* 1990, s 26-27.
133