Ekonomika turystyki R Łazarek (38)

nych z przeżyciami i marzeniami - bazę materialną turystyki można podzielić na podstawowe grupy. Odpowiada temu podział dokonany przez O. Rogalewskiego, który wyróżnił bazę komunikacyjną, żywieniowa, noclegową i towarzyszącą.

Wszystkie urządzenia, z których korzystają turyści można podzielić pod względem spełnianych przez nie funkcji ogólnogospodarczych na urządzenia turystyczne i paraturystyczne. Do pierwszych zaliczamy te, których podstawową funkcją jest obsługa turystów, a do drugiej te, z których turyści korzystają tylko jako jedna z grup użytkowników. W klasyfikacji M. Bauda-Bovy’ego będzie to odpowiadać infrastrukturze ogólnej i turystycznej.

2A. Usługi turystyczne

W ekonomii „usługami” nazywa się wszelkie czynności związane bezpośrednio lub pośrednio z zaspokajaniem potrzeb ludzkich, ale nie służące do wytwarzania przedmiotów²³. Usługi są elementem infrastruktury gospodarczej (m.in, usługi komunalne, gastronomiczne, bytowe, ubezpieczeniowe, bankowe, marketingowe, handel), infrastruktury technicznej (komunikacja, łączność, wodociągi, energetyka, gazownictwo, ciepłownictwo) oraz infrastruktury społecznej (np. kultura, nauka, kształcenie i oświata, ochrona zdrowia, rekreacja i turystyka, rozrywka)²⁴.

Jak już wspominaliśmy, komplementarne dobra turystyczne związane z walorami turystycznymi stanowią materialno-organizacyjne warunki rozwoju usług turystycznych. Usługi turystyczne są świadczone przede wszystkim przez komplementarne dobra turystyczne, czyli przez urządzenia i instytucje infrastruktury turystycznej²⁵. Usługi turystyczne zalicza się do usług konsumpcyjnych.

„Usługami turystycznymi” nazywamy wszelkie czynności, które zaspokajają potrzeby turystów związane z samą podróżą oraz realizacją jej celu na obszarze turystycznym, tj. zaspokajają potrzeby turystów przed, w czasie podróży i pobytów oraz po podróży. Usługi turystyczne pełnią trzy funkcje związane z istotą potrzeb turystycznych, a mianowicie²⁶:

• funkcję dostarczania towarów służących zaspokajaniu podstawowych potrzeb człowieka, zmodyfikowaną przez specyficzną sytuację, w jakiej się znajduje turysta, oraz towarów o charakterze turystycznym;

• funkcję bezpośredniego oddziaływania na osobę turysty oraz na posiadane przez niego przedmioty, czyli zapewnianie mu warunków wypoczynku (w tym również leczenia) poza miejscem stałego zamieszkania, udzielanie mu niezbędnych informacji oraz utrzymywanie elementów wyposażenia turysty w stanie zdat-ności do użytku.

^2ł O, Lange: Ekonomia polityczna, t. 1, PWN, Warszawa 1969, s. 21.

²⁴ K. Rogoziński; Usługi rynkowe, Akademia Ekonomiczna, Poznań 1993, s. 13-14.

²⁵ W. Gaworccki: op. cit., s. 183.

²⁶ K. Naumowicz: Turystyka, cz. 11, Wybrane zagadnienia ekonomiczne, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1986, s. 38.