Ekonomika turystyki R Łazarek (39)

Zakres usług turystycznych jest szeroki i zróżnicowany. Zależy on przede wszystkim od zróżnicowania potrzeb turystów. W miarę rozwoju turystyki jedne usługi zanikają, a pojawiają się nowe. W literaturze można się spotkać z rozmaitymi klasyfikacjami usług turystycznych. Dlatego ograniczymy się do wyliczenia najważniejszych grup tych usług. Wyliczenie to zresztą może być tylko przykładowe²⁷. Tak więc, możemy wymienić następujące grupy usług turystycznych: usługi transportowe, hotelarskie, informacyjne, gastronomiczne, bankowe, usługi pośrednictwa, usługi wypoczynkowe i kultury fizycznej, usługi infrastruktury lokalnej, usługi handlowe oraz rzemieślnicze (np. fryzjerskie i kosmetyczne, szewskie, krawieckie, pralnicze, fotograficzne, motoryzacyjne oraz naprawa sprzętu turystycznego).

3. PRODUKT TURYSTYCZNY

3.1. Pojęcia podstawowe - kontrowersje terminologiczne

Przez „produkt” rozumie się dobra i usługi zdolne do zaspokajania potrzeb ludzkich. Produkty mają swoje cechy. Można je opisać i odpowiednio nazwać. Produkty mogą się różnić wieloma cechami. Mogą też mieć różne znaki firmowe. Produkt stanowi zespół cech, takich jak określone wartości użytkowe, wygląd, znak firmowy, cena, tj. wszystko to, co oferuje sprzedawca, a co kupujący może zaakceptować jako przymioty, które zaspokajają jego szczególne potrzeby. Wynika z tego, że klient oczekuje czegoś więcej niż samych cech fizycznych produktu oraz że nabywa on wartości użytkowe i realizuje oczekiwania związane z danym produktem lub usługą²⁸.

Wraz z przejściem Polski na system gospodarki rynkowej zaczyna się upowszechniać termin „produkt turystyczny”. W wąskim znaczeniu termin ten oznacza to, co turyści kupują, np. transport lub zakwaterowanie - oddzielnie lub w formie pakietu (package). W szerszym znaczeniu jest to kompozycja tego, co turyści robią, oraz walorów, urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają. Z punktu widzenia turystów całkowity produkt turystyczny obejmuje całość przeżytego doświadczenia od chwili opuszczenia domu do powrotu - w odróżnieniu np. od miejsca w samolocie lub pokoju w hotelu jako pojedynczych produktów. Całkowity produkt turystyczny (np. wypoczynek nad morzem, wycieczka autokarowa lub wyjazd na konferencję) jest produktem złożonym²⁹. Poprzednio używano terminu „usługa turystyczna”, przez którą rozumiało się „wczasy, wycieczki krajowe i zagraniczne, usługi hotelarskie i kempingowe oraz inne usługi związane

²⁷ Wyliczenie podajemy za W. Gaworeckim, który każdą grupę omawia szczegółowo. Zob. W. Gaworecki: op. cit., s. 183-247.

²* Por. T. Kramer: Podstawy marketingu, PWE, Warszawa 1994, s. 93-94.

²⁹ S. Medlik: Leksykon podróży, turystyki, hotelarstwa, PWN, Warszawa 1995, s. 243.

41