164 Rozdział 2
Rysunek 15.
prom
przewóz lodziarni
brzeg urwisty z plażą brzeg urwisty
most na łodziach
kierunek biegu rzeki
linia brzegowa nieokrełlooi
dup km przy rzece
most
most kolejowy most dwupoziomowy
wodospad
urządzenie wodorozdziełcze
^ kładka
/■ ^orzep
ostroga
początek tegkiwnoSc i progi tkalne
* *• ► -r
4 i+ł
most obrotowy
Śluza, zapora
rzeka, strumień, rów ' .___'
jezioro - okresowo wysychające
Źródło: Opracowanie własne.
Umiejętność dobrego czytania map na podstawie umownych znaków topograficznych wpływa decydująco na wykorzystanie mapy jako niezmiernie bogatego źródła informacji o terenie.
Przedstawianie rzeźby terenu za pomocą warstwie. Na wszystkich nowoczesnych mapach topograficznych rzeźbę terenu przedstawia się za pomocą warstwie. Pozwala to m.in. na dokładne określenie kąta nachylenia zbocza, ustalenie wysokości dowolnego punktu i obliczenie kąta spadu w dowolnym miejscu.
Warstwice to linie krzywe, zamknięte, łączące punkty położone na tej samej wysokości w stosunku do przyjętego poziomu (rysunek 16).
Na naszych mapach topograficznych poziom „zerowy” to poziom Morza Bałtyckiego w Kronsztadzie. Warstwice kreślone taką samą linią, posiadają wspólną cechę, a mianowicie oznaczają wielokrotność jednostek miar wysokości. Tak więc na mapie o skali 1:25 000 wszystkie warstwice wyrażające wielokrot-
ność 5 m rysowane są linią ciągłą (warstwica zasadnicza), a warstwice wyrażające pięciokrotną wielokrotność, tj. 25 m, rysowane są linią ciągłą pogrubioną (warstwica pogrubiona). Pozostałe warstwice rysowane są liniami przerywanymi (warstwice połówkowe i ćwiartkowe).
Rodzaje warstwie:
- ciągłe pogrubione,
- ciągłe cienkie,
- cienkie długo przerywane,
- cienkie krótko przerywane.
Rysunek 16.
Bp |
wąwóz, skarpa (urwisko) | |
#u 0w |
wal lub grobla, kopiec lub hałda, dół | |
| i |
A |
skałka, głaz narzutowy, wejście do jaski ni |
£JU7 OW4 |
▼ 100.71 a«M |
punkt osnowy geodezyjnej, punki wysokościowy |
opis wylotu siatki kilometrowej układu „1965" | ||
Źródło: Opracowanie własne.
Tabela 3.
Rodzą] mapy |
Warstwica pogrubiona ciągła |
Warstwica clanka ciągła |
Warstwica clanka długo przarywana |
Warstwica clanka krótko przarywana |
1:10000 |
10 m |
5 m |
2^m |
1,25 01 |
1:25 000 |
25 m |
5 m |
2,5 m |
1,25 m |
1:50000 |
50 m |
10 m |
5,0 m |
2,5 m |
1:100 000 |
. -lOOm |
20 m |
10,0 m |
5,0 m |
Źródło: Opracowanie własne.
Położenie punktu na płaszczyźnie najczęściej wyznaczane jest za pomocą określenia odległości tego punktu od dwóch prostych wzajemnie prostopadłych linii (X i Y). Proste te nazywamy osiami współrzędnych i stanowią one układ