HP0004

i nawet wizji kolorowych. Przedawkowanie tych środków może spowodować śpiączkę i śmierć w wyniku zahamowania i porażenia ośrodka oddechowego. Uzależnienie od opium i jego pochodnych, w' szczególności od heroiny i morfiny, rozwija się szybko. W toksykomanii opiumowej występuje uzależnienie fizyczne, psychiczne oraz zjawisko tolerancji, przy czym szybkość uzależnienia zależy od rodzaju środka.

Toksykomania opiumowa prowadzi do wielu uszkodzeń somatycznych i psychodcgcncracji osobowości. Przyjmowane środki opiumowe obniżają łaknienie, wywołują zmiany w organizmie, zwężenie źrenic, wysychanie błony śluzowej, nadkwasotę żołądka, powodują drżenie rąk, obniżenie popędu płciowego. Systematyczne branie tych środków pow^roduje organiczne uszkodzenie mózgu z objawami charakteropatyczno-otępicnnymi. Zainteresowania i uwaga narkomana ulegają zawężeniu, koncentrują się jedynie na zdobywaniu środka opiumowego. Postawa społeczna przekształca się w egoizm. Nagle odstawienie środka opiumowego wywołuje zespól abstynencyjny — wystąpienie zimnych dreszczy, swędzenia, nadmiernego pocenia się, wodnistego wycieku z nosa, poszerzenia źrenic, drżenia mięśni, nudności, wymiotów, biegunki. Pomimo tych ujemnych i przykrych objawów narkomana pociąga cuforyzujące działanie środka opiumowego, powodującego poczucie błogości, lekkości, spokoju, beztroski, szczęścia. Ludzie lękliwsi po jego zażyciu czują się odważni, słabi pchli energii, niepewni mają poczucie pewności. Niektóre środki opiumowe są stosowane w medycynie jako leki przeciwbólowe (morfina, kodeina).

e. ; Kanabinizm

Wśród różnego rodzaju toksykomanii poważne miejsce zajmuje nałóg palenia lub zażywania pochodnych konopi indyjskich (Cannabis indica). Uzależnienie od pochodnych konopi — haszyszu i marihuany — staje się w wielu krajach coraz bardziej tolerowanym nałogiem.

Podstawowy surowiec — konopie, to roślina włóknista, oleista, używana w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i gospodarczym. Roślinę uprawia się w północnej i środkowej Azji, w Europie, w północnej Afryce, Ameryce i w Australii.

Narkotyk — haszysz lub marihuanę — otrzymuje się z górnych pędów rośliny zawierających żywicę. Narkotyczne działanie powoduje obecność w żywicy czterohydrokanabinolu (TI!C). Wywołuje on stan euforii; przy

długotrwałym używaniu prowadzi do degradacji psychicznej. Haszysz jest zaliczany do środków narkotycznych. Produkcja i handel tymi środkami sit w wielu krajach zabronione.

Psychotropowe działanie haszyszu przypisuje się triliydrokanabinolowi (THC). Objawy psychiczne wywołane oduczeniem haszyszem to ogólny stan błogości, podwyższona wrażliwość na bodźce muzyczne i hałas, złudzenia przestrzeni i czasu (powiększenie wymiarów), intensywność uczuć, impulsy woli trudne do opanowania, halucynacje i paranoidalne idee. Po przemijającym w początkowej fazie stanic lęku i smutku następuje faza intoksykacyjncj euforii, poczucia radości i szczęścia. W dalszej fazie następuje zanik kontroli nad czynami i zachowaniem, występują zaburzenia pamięci, uwagi, uczuć i orientacji. Wzmożona i zaostrzona uwaga sprawia, że najsłabszy dźwięk ma zwielokrotniony rezonans, dochodzi do synestezji, złudzeń słuchowych i wzrokowych. Złudzenia wzrokowe przechodzą niekiedy w halucynacje wzrokowe (słuchowe halucynacje nic pojawiają się prawic nigdy). W stanic zatrucia haszyszem narkomani odczuwają zimno, mrożenie i lodowatość. Emocjonalność w tym stanic jest jakby zwiększona — silniejsze są uczucia proprioceptyczne; narkoman staje się sugestywny i zbyt sentymentalny. Czasem pojawia się wesołość i niekontrolowany śmiech, kiedy indziej dochodzi do impulsywnych zachowań ze strachu lub lęku, a nawet do agresji, która może zakończyć się zabójstwem lub samobójstwem. Często używanie haszyszu prowadzi do chronicznego zatrucia i zmian somatycznych — zaburzenia koordynacji ruchowej, drżenia mięśniowego, wzmożonego łaknienia, zaczerwienienia oczu. Stan odurzenia wywołujący całe spectrum efektów może trwać I - *> godzin. Przy dużych dawkach (20 mg) przeważają nieprzyjemne stany mdłości, wymioty, zawroty głowy, stracił (Isbcll, 148, s. 186). Zażywanie haszyszu prowadzi do bardzo silnej zależności psychicznej. Co do zależności fizycznej zdania uczonych są podzielone. W skrajnych przypadkach nałogu stwierdzono psychiczną i fizyczną degradację osobowości, a także dcliryjne stany kończące się zejściem śmiertelnym.

f. Kokainizm

Po opium i haszyszu kokaina jest narkotykiem, który zbiera najwięcej ofiar śmiclcłnych. Wynika to m. in. z natury działania tego środka na psychikę Judzką.

T-" ‘    . », W    <STT'

'63