HPIM4380

26

dług procedur i mechanizmów mających charakter wiedzy społecznej.

mi słowy, ideą prezentowanego tomu jest ukazanie możliwie różnorodnych sposobów, na jakie wiedza na temat upośledzenia umysłowego jest konstruowana i dystrybuowana we-

Celem, jaki postawiliśmy sobie w tej książce jest — jak

nvm funkcjonowaniu ludzi. Nic chcemy przez to powiedzieć, żc proponowane przez nas ujęcie jest „lepsze” czy „pełniejsze" niż to. które proponują ujęcia przedstawicieli innych

wego z kontekstu rozważań psychologii czy medycyny oraz wprowadzenie tego pojęcia w kontekst rozważań o społecz-

dyscyplin. Chcemy natomiast zwrócić uwagę na to, że pojęcie upośledzenia umysłowego — jak zresztą większość po)ęc określających sposób funkcjonowania człowieka w społecznym święcie jego życia — jest nie tylko terminem opisującym pewien stan rzeczy, lecz jest także pojęciem. w którego rozumienie wbudowane są wartości i oceny, ukryte postulowania. zakamuflowane etykietowanie. Innymi słowy, pojęcie

0    którym mowa jest uwikłane w świat sensów i znaczeń — I

1    nie jest to wada czy nictlostarek, który trzeba ujawnić i wy- I eliminować, lecz jest to niezbywalna cecha określenia ze swej j istoty wieloznacznego, nieprecyzyjnego i zmiennego w zależ- j noici od czasów i okoliczności. Nie chcemy ujednoznaczniać j tej wieloznaczności, ale chcemy ją uwypuklić i poddać czy-1 tętnikowi pod rozwagę.

Książka niniejsza powstała jako odpowiedź na pewien

wiedzy/Zamiast zadawać pytania typu: co jeszcze możemy poznać, jak lepiej diagnozować, na jakich przestankach opierać prognozy, w jaki sposób opisać łańcuchy przyczynowe między zjawiskami — coraz częściej zadawane są pytania innego typu: kim jest człowiek i na czym polega jego człowieczeństwo, w jaki sposób sens społecznego świata tworzony jest przez ludzi, na czym polegają próby zrozumienia układów sensów. Innymi słowy, następuje odwrót od wiedzy pozytywnej, od dyskusji, których celem jest dojście do konkluzji, od dążenia do unifikacji i ujednoznaczniania pojęć — na rzecz dyskursu problcmatyzującego oczywiste do tej pory prawdy obowiązujące zarówno w myśleniu potocznym, jak i naukowym. W tym właśnie znaczeniu tom niniejszy stanowi próbę wyjścia poza kontekst, w którym zwykle rozpatrywana jest problematyka upośledzenia umysłowego. Nic poruszamy tu w ogóle problemów, które najczęściej występują w powiązaniu z tą dziedziną: problemów diagnozy, prognozy, etiologii i poradnictwa. Traktujemy natomiast upośledzenie umysłowe jako pewien fakt społeczny i pokazujemy, jakie społeczne mechanizmy tworzone są w celu radzenia sobie z tym faktem, jaką rolę zjawisko upośledzenia umysłowego odgrywa w społecznej świadomości. Sądzimy bowiem, że analizy zawarte w tej książce są czymś w rodzaju „świadectwa epoki” — epoki kruchej i ulotnej, która wkrótce minie bezpowrotnie, ustępując miejsca innym czasom, innym systemom wartości, innym preferencjom i wyborom, innemu obszarowi dyskursu.

Oprócz specyfiki tematycznej, inną ważną cechą charakterystyczną prezentowanego wyboru jest poruszanie się między różnymi dyscyplinami, różnymi instytucjami, różnymi krajami. Jest to również znamieniem naszych czasów, w których istnieje specyficzna moda na interdyscyplinarność i in-