IMAG0054

(Dic Handhabung von Lexik, Synlax und Stil wird den in der ZS bci den ent sprechendcn Tcxtsorten ublichcn Normen dieses Typs angepasst - ib. 20).

Wszelkie zmiany formalne na powierzchni tekstu są dopuszczalne, dopóki nie szkodzą całkowitemu i niewypaczonemu przekazowi rzeczowej treści oryginału. Również zawarty w oryginale element apelu może zejść na plan dalszy.

Typ tekstu	Funkcja tekstu	Cecha charakterystyczna	Kryterium ekwiwalencji	Metoda tłumaczenia
Informacyjny	Przekaz informacji	Zorientowany na przedmiot	Inwariacja na poziomie treści	Dostosowana do przedmiotu (= zwyczajnie -prozaiczna)
Ekspresyjny	Wymowa artystyczna	Zorientowany na nadawcę	Analogia kształtu artystycznego	Dostosowana do autora (= identyfikująca)
Operacyjny	Wywołanie impulsów w kierunku pewnego zachowania	Zorientowany na zachowanie	Tożsamość zawartego w tekście apelu	Dostosowana do apelu (= parodiująca, później: adaptująca)
Audio- medialny	1-3	1-3	1-3	Dostosowana do medium lub całości przekazu (= supletywna)

Metoda identyfikująca polega na tym, że tłumacz identyfikuje się z intencjami, wolą wyrazu autora, i z pozycji tej identyfikacji usiłuje uzyskać w języku docelowym analogiczny kształt językowy i artystyczny.

(Der Ubersctzer identifiziert sich mit den Intcntioncn, dem Ausdruckswillcn des Autors, und aus diescr ldentifikation heraus sucht er in der ZS die analogc spra-chliche und kunstlerische Gestaltung des Tcxtes zu cneichen - ib. 22).

Metoda ta, mająca zastosowanie do tekstu artystycznego, służy prezentacji indywidualnej twórczości pewnej obcojęzycznej zbiorowości. Przedmiotem troski tłumacza jest tu oddanie unikatowego charakteru powiązania przedmiotu z wyrazem i stylem w niepowta-

rzalnym akcie twórczym, przy czym jednak musi on uwzględnić odmienność kulturową odbiorcy, jego mentalność i wrażliwość językową wobec własnego języka.

Metoda parodiująca / adaptująca zmierza do bardzo konkretnych celów pozajęzykowych: ma pobudzić do konkretnych zachowań. W związku z tym w jeszcze większym stopniu niż poprzednia uwzględnia przy nadawaniu językowego kształtu tło społeczno-kulturowe i mentalność odbiorcy języka docelowego w każdej jednej decyzji translatorskiej

(bcrucksichtigt dcmnach bci der sprachlichen Gcslaltung den soziokulturcllcn Hin-tergrund und dic Mentalitat des ziclsprachlichcn Empfangers bci allcn ubcrsclzcrischcn Einzclcntscheidungcn - ib. 22).

Moment parodiuj ąco-adaptacyjny polega tu na poszukiwaniu rodzimego, swojsko brzmiącego, substytutu dla wszelkiego pierwiastka obcości. Dozwolona jest tu zmiana przedmiotu tekstu, chodzi bowiem w konsekwencji o efekt pozatekstowy. Zawarty w tekście apel ma zostać dostosowany do narodowej subiektywności (ib. 23) odbiorcy.

Metoda supletywna (termin oznacza: związana z dodatkowymi momentami) jest, jak sama nazwa wskazuje, zarezerwowana dla tekstów przekazywanych za pomocą mediów technicznych, albo przy pomocy środków zarówno językowych, jak i pozajęzykowych. Jest ona związana z koniecznością stosowania niejednolitych kryteriów przy poszczególnych decyzjach translatorskich, z uwzględnieniem specyfiki medium lub tychże środków pozajęzykowych, czyli wiązanego charakteru przekazu. Ta szczególna sytuacja, w której język jest tylko jednym z nośników przekazu, jest przedmiotem badań | Holz-Manttari, która nawiązuje do prac Reifi (por. roz. II.7).

W stosunku do znacznie rozczłonkowanej typologii Levy’ego podział Reifi stanowi próbę scalenia, a w konsekwencji uproszczenia, dzięki propozycjom metodologicznym: Mimo że różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami tekstu jak najbardziej pozostają związane z właściwymi każdemu z nich problemami przekładowczymi, to nie dotyczą one już wyboru zasadniczej metody przekładu, gdyż ta jest zdeterminowana przez typ tekstu.