IMAG0180 (7)

Społeczne konsekwencje procesu starzenia się ludnoici

. l życia i postępującej w miarę upływu lat utraty kondyqi. Najwięcej problemów powoduje utrata sprawności podstawowych narządów wzroku, słu-

i ruchu. Ogranicza to nie tylko możliwość samoobsługi, lecz także izoluje ludność starszą w środowisku społecznym. W przeprowadzonym przez badaniu wyraźnie ujawniło się niedostateczne zaopatrzenie ludności w okulary, aparaty słuchowe, balkoniki, wózki i inne urządzenia wyrównujące istniejące deficyty sprawności.

Analizując wyniki wspomnianego badania, A. Zajeszkowska-Kozłowska pisze, iż około 4% osób zgłosiło w prowadzonych wywiadach, że nie przejdzie 500 m nie używając specjalnych pomocy (laski, kuli, balkoniku)¹². Problemy | przejściem na taką odległość występują najczęściej u osób starszych. Co czwarta osoba w wieku 70 lat i więcej nie przejdzie samodzielnie tej odległości, co szósta może to zrobić, ale tylko z laską czy kulą, a co trzynasta nie wykona tego, bo nie może lub nie ma specjalnej pomocy.

W badaniu stanu zdrowia oprócz pytań o sprawność niektórych narządów pytano o zdolność do samoobsługi, tj. czy badana osoba może wykonywać czynności, które człowiek dorosły musi wykonać każdego dnia. W tym przypadku mniej ważny jest wiek takich osób czy płeć, istotne jest poznanie skali zjawiska, tj. określenie liczby osób, które nie mogą samodzielnie funkcjonować i bezwzględnie wymagają stałej pomocy ze strony innych osób. Zgodnie z uogólnionymi na populację osób dorosłych wynikami tego badania, ponad 2 min osób dorosłych nie może przenieść torby z zakupami o wadze 5 kg na odległość 10 m. Ponad 700 tys. osób nie ubierze i nie rozbierze się samodzielnie. Prawie 250 tys. osób musi mieć pomoc, aby wstać czy położyć się do łóżka, a ponad 100 tys. osób nie zje samodzielnie posiłku i musi być karmiona. Ponad 200 tys. osób nie może samodzielnie korzystać z ubikacji, a ponad 300 tys. nie odkręci kurka od gazu czy kranu. Są to osoby, które całkowicie lub przynajmniej częściowo wymagają pomocy w codziennym żyau ze strony innych osób.

Trzeba pamiętać, że ogólny szybki postęp społeczny dokonujący się w większości krajów europejskich rozbudza i będzie rozbudzał postawy roszczeniowe wśród osób starszych. Obecnie żyjące osoby starsze w większości krajów Europy były dotknięte bolesnymi doświadczeniami drugiej wojny światowej i trudami okresu powojennego, który wywarł niezatarte piętno na ich psychice i niewątpliwie ograniczał rozbudzanie potrzeb. Polska jest kra-jem o szczególnie znaczących przeobrażeniach ustrojowych, ekonomicznych i społecznych, stąd „życiorysy" starszej generacji stanowią uzasadnienie dla tak skromnych aspiracji w zaspokojeniu swoich potrzeb. Jako przykład mogą posłużyć wyniki badań A. Kusińskiej nad spędzaniem czasu wolnego

¹¹ A. Zajeszkowska-Kozłowska: Raport 2005. Rządowa Rada Ludnościowa 2006 (maszynopis powielony).

69