IMAG0255 (3)

____________

przyrostków tworzących nazwy miejscowe. O dwu takich wypadkach^ mnialem wyżej. Od n. m. Racławice było Rudawski, od n. m. Lublin - Lfófr Usuwane mogły być także inne przyrost^ por. n. m. Jasieniec - n. os. Jasi_eu: n. m. Gorzyczany — n. os. Gorzycki, n. m. Kaliszany - n. os. Kaliski|Jfl Wąwebto — n. os. Wąwelski, n. m. Glinnik — n. os. Gliński\ n. m. Korytnica os. Korycki, n. m. Stanisławczyk — n. os. Stanisławski, n. m. Gnojnik 111 Gnojeński, n. m. Kobylniki — n. os. Kobyliński, n. m. Szczytniki | | ^ Szczyciński. Tego typu wahań w podstawie można by podać jeszcze witle Wskazują one na bardzo urozmaicony sposób budowy przymiotników pochoi nych od nazw miejscowych.

W drugiej połowie XIV w. i w wieku XV można zaobserwować dwa przeciwne sobie zjawiska. Z jednej strony łatwo można zauważyć, że następowała zmiana nazwy osobowej, gdy dany człowiek zmieniał swoją posiadłość i byt określany od tej drugiej miejscowości, względnie miał jakby dwa nazwiska, por. Petrassius Panthkowsky alias Malczewsky (1414), Sbigneus Wladislawsky seu Sborowsky, iudex terre Oszwyanczimensis (1489). W tym samym czasie wy. stępowała tendencja odwrotna. Po zmianie posiadłości dany człowiek zatrzymywał dotychczasowe nazwanie, por. Miczeo Crzeszowski de Goslauice (1387). Ta druga tendencja prowadziła do przekształcenia się nazw osobowych pochodnych od nazw miejscowych do nazwisk stałych i dziedzicznych.

Już w okresie średniowiecza nazwy osobowe na -ski, -owski stały się kategorią bardzo żywotną i popularną, zwłaszcza w Wielkopolsce i Malopolsoe. Ze względu na częstość występowania nazw na -ski, -owski nastąpiło wy odrębnienie przyrostków nazwotwórczych -ski, -owski. Stały się przyrostkami strukturalnymi i były dołączane do innych podstaw często dla podkreślenia nobliwości nazwiska, a tym samym szlachetności jego nosiciela. Zjawisko mechanicznego przyczepiania przyrostków -ski, -owski do innych podstaw niż nazwy miejscowe obserwować można już w wieku XVI, a jego nasilenie występuje w wiekach następnych i trwa do dziś. Dziś osoby, które dokonują urzędowo zmiany nazwiska przybierają bardzo często nazwisko na -ski, -owski.

powstawanie nazwisk pochodnych od imion zwłaszcza chrześcijańskich typu Stefań-ski, Kasper-owski, Kasper-ski, Kaspr-owski, Kasprz-ecki, Kasprz-adó, Kasprz-ycki, Kasprz-ewski, Kasprz-yński. Nazwiska te bardzo często, choć nie zawsze, mogą stanowić formy odojcowskie. Przymiotniki na -ski, -owski mogły bowiem określać nic tylko pochodzenie skąd, ale też od kogo. Stefański to syn Stefana. Takie znaczenie przynależności widać w przymiotnikach typu pański ‘należący do pana’, ojcowski 'należący do ojca’. Nazwania odojcowskie typu Janowski (syn) pojawiają się w źródłach historycznych już pod koniec XV w., a częściej się je spotyka w wieku XVI i XVII. Na przykładzie form pochodny^ od imienia Kasper można było zaobserwować, że w tego typu nazwiskach mogły występować różne struktury słowotwórcze.

Innym procesem związanym z nazwami osobowymi na -ski, -owski jest

Z dotychczasowych uwag o nazwiskach na -ski, -owski wynika jasno, k z dzisiejszych ich postaci nie można w sposób jednoznaczny określić pochodzeń)* konkretnego nazwiska. Np. dzisiaj spotykane nazwisko Janowski może pochodzić