IMAG0645 (2)

LABORA TORJUM Z MIKROSKOPU OPTYCZNEJ - MET-3.

Cel ćwiczenia.

Celem ćwiczenia jest:

1.    zapoznanie się z budową mikroskopów optycznych do światła odbitego (mikroskop metalograficzny),

2.    opanowanie sposobu ich ustawiania i obsługi;

3.    zastosowanie mikroskopów do badań jakościowych zgładów, szlifów i replik oraz pizcłaroów. Umiejętność ta w połączeniu ze znajomością parametrów charakteryzujących mikroskopy (apertura, zdolność rozdzielcza, głębia ostrości, powiększenie użyteczne itp.) jest niezbędna w prawidłowej eksploatacji i zastosowaniu mikroskopów w badaniach materiałów.

Wykonanie ćwiczenia

1.    Budowa / ustawianie mikroskopu do światła odbitego MET-3.

Aparatura 1 mai nr laty

■ mikroskop do światła odbitego MET-3, (Neophot 2)

* transformator,

| obiektywy, okulary,

! próbki: zgład materiału ceramicznego (grafit, ferryt, kompozyt Si-SiC, itp)

1 i Zmontować mikroskop MET-3 zgodnie z instrukcją obsługi.

2.    Ustawić oświetlenie i przesłony mikroskopu wg. zasady Koehlcra.

3.    Określić wielkość powiększenia mikroskopu.

4.    Przeprowadzić obserwację preparatów mikroskopowych, naszkicować i opisać obserwowane mikrostruktury.

2. Pomiar udziału objętościowego faz przy pomocy stouka integracyjnego Eltinor-4.

W celu wyznaczenia udziału objętościowego faz Vv(a) bezpośrednio na zgładzić posługujemy się mikroskopem metalograficznym do światła odbitego MET-3 oraz stolikiem integracyjnym Eltinor-4. Pomiar udziału objętościowego można dokonać:

>    w płaszczyźnie próbki lub

>    w płaszczyźnie obrazu.

W pierwszym przypadku automatyczny przesuwacz próbki przykręca się do stolika przedmiotowego mikroskopu. Obraz próbki w trakcie pomiaru przemieszcza się na tle krzyża pajęczego umieszczonego w okularze pomiarowym mikroskopu

W drugim przypadku w łapki automatycznego przesuwać za zakłada się płytkę z krzyżem pajęczym i przykręca się do specjalnego układu okularowego mikroskopu natomiast próbka jest nieruchoma na stoliku przedmiotowym.

W wykonaniu ćwiczenia pomiaru Vv(a) prowadzony jest w płaszczyźnie obrazu. Krzyż pajęczy przesuwany jest na tle powiększonego obrazu powierzchni analizowanego zgladu.

Aparatura 1 materiały

■    mikroskop MET-3,

| transformator,

| obiektyw 8x, okular 8x,

■    stolik integracyjny Eltinor-4,

■    zgład materiału ceramicznego.

11 Przygotować mikroskop MET-3 oraz stolik integracyjny Eltinor-4 z krzyżem pajęczym.

2.    Automatyczny przcsuwacz należy połączyć z licznikiem Ehmora. Na automatycznym przesuwać*, ustawić przesuw krzyża pajęczego na wartość 0.6 lub 0.4 przy pomocy wysuwanego bolca z prawej strony układu przesuwającego oraz przesunąć suwak na czołowej powierzchni układu w prawo lub w lewo.

3.    W gniazda rewolweru obiektywowego wkręcić obiektyw o powiększeniu 5 lub 8x oraz obiektyw o powiększeniu 40x.

4.    W łapki automatycznego przesuwacza włożyć krzyż pajęczy i ustawić maksymalną jego ostrość przez zbliżanie lub oddalanie okulani od płytki z krzyżem pajęczym.

3. Na stoliku przedmiotowym mikroskopu ustawić badany zgład i przeprowadzić jego obserwację. Narysować obserwowany obraz mikrostruktury i zinterpretować.

6.    Dla powiększenia obiektywu 8x (lub 5x) wyznaczyć udział objętościowy wszystkich faz badanego zgładu.

7.    W tym celu łapki przesuwacza z krzyżem pajęczym należy ustawić w prawym górnym położeniu obserwowanego obrazu mikroskopowego. Na liczniku Ehinora przypisać obserwowane fazy poszczególnym przyciskom (licznikom). Przystąpić do pomiarów przyciskając odpowiedni przycisk w zależności od fazy na obrazie której znajduje się krzyż pajęczy. Przyciśnięcie przycisku powoduje automatyczny przesuw krzyża o ustaloną wcześniej odległość (0 6 lub 0.4 mm). Pomiaru dokonywać na całej szerokości obserwowanego obrazu próbki. Następnie śrubą na automatycznym pizcsuwaczu (z dołu) obrócić o jeden cały obrót powodując obniżenie krzyża pajęczego o ok. 0.6 mm i krzyż pajęczy przesunąć znów w prawe położenie.

8.    Przeprowadzić następną serię zliczeń itp.

9 Po wykonaniu ok 10 serii zliczeń lub po analizie całego obrazu zgładu obserwowanego przez okular odczytać z licznika wartości liczbowe jakie przypadają na poszczególne fazy oraz sumaryczną liczbę koincydencji wszystkich faz z krzyżem pajęczym. Wyliczyć udział objętościowy faz.

10.    Całą operację wyznaczania V_v powtórzyć 4 razy dla tego samego obszaru próbki, za każdym razem zmieniając nieznacznie jej ustawienie przez delikatny ruch stolika mikroskopu metalograficznego.

11.    Obliczyć wartość średnią i odchylenie standardowe.

12.    Na tym samym z gładzie należy wykonać pomiar Vy dla obiektywu 40x.

13.    Porównać udział objętościowy porów wyznaczony dla małego powiększenia obiektywu (8x lub 5x) z udziałem objętościowym dla powiększenia 40x.

14.    Uzasadnić różnice.

Opracowanie wyników

I.    W pierwszej części sprawozdania należy umieścić cel ćwiczenia i krótki wstęp teoretyczny (maksymalnie 2 strony). W tej części należy wymienić aparaturę i zamieścić jej schemat (może być zdjęcie) która była używana podczas wykonywania ćwiczenia.

II.    W kolejnej części należy przedstawić wyniki. Należy pamiętać aby w tej części stabclaryzować wszystkie wartości średnie, odchylenia standardowe itp.

III.    Ostatnią część sprawozdania stanowią wnioski i podsumowanie. Tutaj należy w sposób rzeczowy ustosunkować się do otrzymanych wyników. Również w tej części należy umieścić wszelkie uwagi dotyczące trudności napotkanych podczas wykonywania ćwiczenia.

Ad. 1

W sprawozdaniu należy również opisać do czego używa się mikroskopu do światła odbitego.

Ad. 2

W sprawozdaniu należy również opisać:

>    jak przy pomocy stolika integracyjnego Eltinor-4 wykonuje się pomiary udziału objętościowego faz,

>    co to jest relief, jak powstaje i jak wpływa na pomiar udziału objętościowego porów na zgładach,

>    opisać szczegółowo wpływ powiększenia obiektywu na pomiar udziału objętościowego porów na zgładach (odpowiednie rysunki). Na rysunkach przedstawić zmianę wielkości porów w zależności od powiększenia