~LWF0046 (4)

Przeszkodą w rozwiązywaniu najrozmaitszych problemów dotyczących roli Normanów w starożytnej Rusi było również niewłaściwe rozumienie różnic pomiędzy stopniem społecznego oraz kulturalnego rozwoju Skandynawów i wschodnich Słowian. Podczas gdy liczni burżuazyj-ni historycy-normaniści bezpodstawnie lansowali tezę

0    wyższości Szwedów nad Słowianami, to w radzieckiej historiografii pogląd, iż Normanowie tnie mogli być twórcami państwa staroruskiego, wynikający zarówno z konkretnej analizy całego zespołu znajdujących się w dyspozycji materiałów o początkach państwa ruskiego, jak i z marksistowskiej nauki o bazie i nadbudowie, uzasadniano niekiedy zacofaniem Normanów w porównaniu ^e wschodnimi Słowianami. Analiza stadium rozwoju społeczno-ekonomicznego obu ludów w IX—XI w., uwzględniająca też sytuacje w poprzednim i późniejszym okresie ich dziejów, prowadzi współczesnego historyka do innego, słuszniejszego wniosku. Otóż istniała pewna synchronizacja między stadiami rozwoju obu tych społeczności: obie one w chwili bezpośredniego zetknięcia się ze sobą przeżywały już od dłuższego czasu proces rozpadania się ustroju wspólnoty rodowej, przechodzenia do wczesnych form feudalizmu i kształtowania się zalążków państwowości. Ponadto wśród Słowian wschodnich i wśród Skandynawów równocześnie rozpoczęła się chrystianizacja.⁶³ Właśnie dzięki zbieżności faz rozwoju społecznego Skandynawii i Rusi mogli Normanowie bez większych trudności włączyć isię d-o ważkich procesów społecznych na Rusi

1    uczestniczyć w nich, nie zmieniając w sposób istotniejszy ani ich przebiegu, ani form, jakie przybierały.

Normańscy najemnicy w X i XI stuleciu odgrywali znaczną rolę w Cesarstwie Bizantyjskim. Szczególną sławą wśród nich cieszył się Harald Sigurdarsson, przyszły władca Norwegii; czyny jego na Rusi, w Konstantynopolu, na Bliskim Wschodzie, w południowej Italii i w innych krajach opiewali skaldowie, układając o nich barwne legendy.

Wojownicy skandynawscy dotarli do Aten. Na marmurowej figurze lwa w Pireusie (która obecnie znajduje się w Wenecji) wyryli napisy runiczne. Saga o Ingwarze

M

Bogato zdobiony topór bojowy (Dania) ⁷ Wyprawy wikingów