~LWF0066 (4)

zwód, który zawierał wiele elementów prawnych pochodzących z czasów poprzednich królów angielskich. Kanut był gorliwym rzecznikiem interesów Kościoła angielskiego. Wychodźca, wywodzący się z rodziny konungów duńskich, którego ojciec przez większą część swego życia był poganinem, chciał dla swych celów wykorzystać idee boskiego pochodzenia władzy królewskiej i zbliżyć się do chrześcijańskich monarchów Europy, do papieża. W 1027 r. odbył nawet pielgrzymkę do Rzymu i asystował podczas koronacji .cesarza rzymsko-niemieckiego. Wyższe duchowieństwo angielskie otrzymywało od .niego .szczodre dary, wzrosła rola polityczna prałatów. Ale — napomknijmy tutaj — przywiązanie do Kościoła nie przeszkodziło Ka-nutowi w posiadaniu dwóch żon.

Opierając się na wielkich feudałach, Kanut chciał zarazem bronić swych drobnych iwasali przed uciskiem ze strony możnowładztwa; rozumiał, że powinien liczyć raczej na nich. Oczywiście, nawet tak potężny władca nie mógł ani powstrzymać rozwoju feudalnych stosunków, ani też wpłynąć na zmianę kierunku ich rozwoju. Natomiast jego darowizny na rzecz Kościoła przyspieszały ten proces. Za panowania Kanuta przed kupcami angielskimi otworzyły się możliwości rozszerzenia kontaktów handlowych z innymi krajami. Na morzach triumfowała jego flota, skończyło się więc niepodzielne dominowanie piratów na szlakach handlowych; uzyskał on też ulgi dla kupców i pielgrzymów udających się z krajów północnych do Włoch.

Dwa lata po wstąpieniu na tron angielski Kanut — po śmierci swego brata Haralda — został królem Danii. Okazało się jednak, że jego sytuacja we własnej ojczyźnie była gorsza aniżeli w Anglii. Bynajmniej nie wszyscy hawdingowie duńscy podporządkowali się Kanutowi bez zastrzeżeń i musiał on powstrzymywać wikingów, marzących o ponowieniu łupieskich wypraw na wybrzeża Anglii. Główmą prowincją państwa Kanuta pozostawała i\n-glia, Danią zaś rządzili jego namiestnicy, którzy niejednokrotnie wszczynali bunty przeciw niemu, korzystając z pomocy konunga norweskiego Olafa Haraldssona. Olaf, niegdyś w-.iking, początkowo walczył pod rozkazami króla

*

Ethelreda II podczas wojny, jaką ten prowadził ze Swe-nem Widłobrodym, następnie służył na dworze księcia normandzkiego, gdzie przyjął chrzest, a w 1016 r. zdobył Norwegię, która miała dość panowania Danii. Po stronie Olafa, nazwanego Grubym, stanął jego szwagier, konung szwedzki Anund Jakob, obawiał się on bowiem

Wojownik; płaskorzeźba na hełmie brązowym odkrytym w Torslun-dzie (Szwecja)

wzrostu sił konunga Danii. Obaj władcy planowali napad na Danię, pragnąc wykorzystać bunt, jaki jej namiestnicy wszczęli przeciwko Kanutowi. Walka zakończyła się nad wyraz niepomyślnie dla Norwegii. W 1028 r. Kanut podbił Norwegię, zapewniwszy sobie za pomocą darów i obietnic poparcie części możnowładztwa norweskiego, niezadowolonego ze zbyt silnej pozycji Olafa Ha-

137