Błąd względny pomiaru określony jest wyrażeniem *100 [%].
|Aa| I- -1 a |
d/W Ax |
1 a 1 |
d* /(*) |
(1.35)
Rozpatrzony będzie teraz znacznie częstszy przypadek, w którym szukana wielkość jest funkcją kilku innych wielkości wyznaczanych w wyniku bezpośredniego pomiaru. Jeśli wyznaczona wielkość jest funkcją nie jednej, lecz n zmiennych
to konieczne jest wyznaczenie błędów każdej mierzonej wielkości. W końcowym oszacowaniu błędu trzeba przyjąć przypadek najbardziej niekorzystny, w którym poszczególne błędy dodają się. Bezwzględny maksymalny błąd wyniku otrzymuje się (przy postępowaniu analogicznym do poprzedniego przypadku) ze wzoru Taylora dla funkcji wielu zmiennych
A a = ±1
( 1 |
Hxx + |
df |
Aż, +... + |
df |
Aż_ |
dx2 |
> |
(1.37)
lub na podstawie praktycznie stosowanego wzoru na błąd bezwzględny najbardziej prawdopodobny
Aa = ±
s
JŁi a*:
dx_
(1.37a)
A a
= ± ■
1
Względny błąd maksymalny otrzymuje się dzieląc obie strony równania (1.37) przez a
df |
Ax. + |
df |
Aż, +... + |
df |
i Aż„ |
Igi |
dx2 |
ÓXn |
4 |
(1.38)
Jeśli wyznaczana wielkość jest iloczynem dowolnych potęg mierzonych wielkości
(1.39)
n b e d
a = D xlx2x3,...,
przy wyznaczaniu błędu wygodnie jest posłużyć się tzw. różniczkowaniem logarytmicznym. Logarytmuje się obie strony równania (1.39)
Ina - ]nD*b\nxl + clnx2 + dlnx3 +...,
a następnie różniczkuje ten logarytm. Po zastąpieniu różniczek odpowiednimi wartościami błędów ostatecznie dostaje się
A*,
Aż, . , A*,
(1.40)
Wyrażenie to daje maksymalny błąd względny, przy czym w nawiasie zawarto .urnę wyrazów dodatnich, z których każdy przedstawia wkład błędu pomiaru danej wielkości do błędu wyniku kolkowego
Błąd bezwzględny otrzymuje się mnożąc obie strony równania (1.40) przez a
Aa " ±fl(,fr| 4? + ,C| 4^ + W + ~.j (1.41)
lub ze wzoru