metoda komunikatywna, metoda nauczania języka obcego; oprać, w latach 70. w Niemczech; krytykuje abstrakcyjny, pozbawiony realiów charakter,,,frontalnych” sposobów nauczania języka obcego; postuluje wprowadzenie do dydaktyki form interakcji, które odzwierciedlają sytuacje komunikacyjne zachodzące w życiu; zaczątkiem „interakcyjnej komunikacji” mogą być teksty, plakaty, nagrania radiowe, filmy, które uczniowie mogą odnieść do własnego kontekstu życiowego; po stronie materiałów dydakt. jest wymagany określony zestaw ćwiczeń o kontrolowanym, wzrastającym stopniu trudności, które każdorazowo ujmują np. tekst, organizują środki komunikacji i ćwiczą sprawności językowe, umożliwiając ich stosowanie w realiach życia.
metoda ośrodków pracy, koncepcja kształcenia stosowana w pierwszych klasach szkoły specjalnej, oprać, przez M. Grzegorzewską; stanowi swoisty wariant ->• metody ośrodków zainteresowań; koncentruje się wokół ośrodków — zagadnień bliskich dziecku, do których dziecko „zbliża się” w toku edukacji: obserwacji, następnie — zbierania materiałów, a w ostatnim etapie poprzez wyrażenie własnych wiadomości czy doświadczeń w specjalnej pracy ręcznej.
koncepcja dydaktyczna oprać, na pocz. XX w. przez O. Decroly’ego, jedna z gl. odmian całościowego nauczania; odrzuca tradycyjny podział treści nauczania na przedmioty i koncentruje je wokół „ośrodków zainteresowań”, tj. tematów odpowiadających spontanicznym potrzebom i zainteresowaniom dziecka na danym etapie rozwojowym; zrywając z werbalizmem w nauczaniu, za podstawę procesu dydaktycznego przyjmuje czynności ucznia; obserwowanie, kojarzenie i wyrażanie; upowszechniona w nauczaniu początkowym wielu krajów, w Polsce adaptowana w latach międzywojennych przez J. Wawrzynowskiego na potrzeby szkolnictwa specjalnego, zmodyfikowana i rozwinięta przez M. Grzegorzewską w postaci tzw. -*■ metody ośrodków pracy.
metoda podłużna -> badania podłużne, metoda poprzeczna -> badania poprzeczne.
metoda problemowa (kształcenie problemowe), metoda nauczania polegająca na kierowaniu procesem rozwiązywania przez ucznia celowo zorganizowanej sytuacji problemowej; problemem jest zadanie wymagające
pokonania jakiejś trudności o chaf teoret. bądź prakt. — jest to zadanie, rego rozwiązania nie wystarcza jedyttlęj pomnienie sobie jakiejś uprzednio znal guły”, lecz konieczne jest wytworzenia ły” wyższego rzędu; praca nad proltli obejmuje kilka etapów, najważniejsze i, to; określenie problemu, analiza i fornlllf nie pomysłów jego rozwiązania (hl| sprawdzanie hipotez w toku zapianowi uprzednio działań, ocena uzyskanych ków; m.p. sprzyja rozwijaniu zdolności interesowań poznawczych ucznia oraz wacji do nauki.
metoda projektów, system nauci oprać, w latach 20. XX w. przez W.H. KI tricka i J.A. Stevensona; zrywał z przed) towym układem treści nauczania, koncei wał naukę z różnych dziedzin wiedzy Wl projektów, tj. zadań prakt. i ćwiczeń li tycznych często wybieranych przez sani] uczniów, odpowiadających ich zainteresi niom i nawiązujących do realnych sylUI życiowych; jedna z form nauczania -+ cal ciowego.
metoda prób i błędów, forma uczenia w której pojawiają się najpierw reakcje ptl padkowe i stopniowo są eliminowane te, rym nie towarzyszy efekt pozytywny.
metoda przypadków, sposób nauc: oparty na gruntownej, wielostronnej i interd; cyplinarnej analizie wybranego przypadku. * metody ilościowe -» metody statystycznego
metody jakościowe -> jakościowe metali dy badań.
metody nauczania, zamierzone i systemjB tycznie stosowane sposoby pracy nauczyciel® z uczniami umożliwiające realizowanie C9j| lów kształcenia; wyróżnia się: 1) metody asy®: milacji wiedzy (wykład, pogadanka, praca M książką), 2) metody samodzielnego dochO® dzenia do wiedzy (-> metoda problemowa,
-> metoda przypadków, -» burza mózgów^ -> mikronauczanie, -» gry dydaktyczne),!
3) metody praktyczne (polegające na wyko*' naniu odpowiednich prac wytwórczych),;
4) metody inscenizacyjne (-» drama).
metody statystyczne, metody analiz matematycznych, stosowane w badaniach iloś- Ę ciowych, m.in. w pedagogice, których celem jest weryfikacja (falsyfikacja) hipotez bada- i wczych, na poziomie założonego stopnia prawdopodobieństwa; wnioskowanie statystyczne obejmuje określenie populacji, dobranie próby z danej populacji, dokonanie odpo- 1
ci wpływem środowiska, Nouuelfe
kształceniem nauczyaeh,^ ^TOwadzeaie pedagogie scimtifiąue (1954).' .
do pedagogiki (1964,iwyd. ęol cho-pedagogie (1985), fozpró^ mu (wspołred. 1.1-2, 1988), ‘ role (1991).
Miąso Józef (ur. 1011 1930,g°»is:
tjniw. w Pułtusku;
Ifcj, tt |i(iiiiiiiiów oraz zastosowanie tech-:§j|!V»tvr/Mydi; najczęściej stosuje się iiiiHiiiiiiu t różnic (t-test), a w wersji roz-jgiti <m,ili/.ę wariancji, testy współza-jsiri i w li (chi-kwadrat), a także -* ana-tśjiiiilluiw.i oraz metodę -» korelacji; [ii się l/. dopiero stosunkowo duże pró-[jp pioliy reprezentatywne (N > 1000) HkłillwiiiM (jeneralizację wyników na płlliui!| poptdację (przy założonym stopił {ił a mli'podobieństwa); w przypadku JU* irlMi li prób stosuje się tzw. testy niepa-
itlllH'
8 U SI Al i ii K Statystyka dla socjologów, Warszawa Fjff i MMZIi/.IŃSKI Elementy metodologii badań iimlt. Warszawa 1978 i następne; Z. BA-pfi«M rmiiimiiy metod statystycznych dla psycho-i 11,11 sli 1999.
gUiilly wychowania, świadomie i kon-tjjwfiiinlr stosowany sposób oddziaływania jgjłlj im jednostkę, grupę lub zbiorowość Hj< i«t.||(iiięcia zamierzonego celu wych.; w ll.lsl,.i,;iii' wspólcz. funkcjonuje wiele po-ijfjłf uysieinatyzujących m.w., wśród któ-, i, typologicznie można wymienić m.in. na-jjf|iu|i|i r koncepcje: 1) H. Muszyńskiego, na-m ii'.|i i do czynników, którymi może ma-HtpnlMW.tr'’ wychowawca (metody wpływu jjHfikiiegn, metody wpływu społ. oraz meto-ti ni|!.iiiizacji środowiska); 2) K. Konarzew-iMiif1, koncentrującą się na mechanizmach tri In i struktur regulacyjnych (metody od-M,ilyw,m indywidualnych oraz metody od-(il ilyw.ni grupowych); 3) K. Kotłowskiego, .sluniliijącą się do zasad i sposobów interna-itśiiw.mia przez wychowanków norm etycz-ityili (metody informacyjne — wyjaśniania iiitini moralnych, oraz metody intemalizacyj-tir przyswajania norm moralnych).
il/l.tl dydaktyki szczegółowej; zajmuje się (tun/iikiwaniem efektywnych sposobów nasi /.mia określonego przedmiotu poprzez analizę celów, treści, metod oraz form organizacyjnych kształcenia.
Meumann Ernst (ur. 1862, zm. 1915), niem. imyrltolog i pedagog; jeden z twórców pędami igiki eksperymentalnej, pionier badań nad pim csami uczenia się i nauczania.
Mlalaret Gaston (ur. 10 X 1918, Paryż), fr. |iisl.igog i psycholog;_prof. uniw. w Paryżu; l'itiK -74 przewodn. Świat. Organizacji Wy-i Imwania Przedszkolnego; 1973-77 przewinili. Świat. Towarzystwa Nauk o Wychowaniu; organizator badań eksperymentalnych, m.in. nad rozwojem umysłowym dzietoryk oświaty; prof. PAN,
Wyższej Szkoły Humanist.auki Q. 1974-89 dyr. Inst. Historii' D ' i Techniki PAN; czł. Ko#Naak, ^ PAN; badacz dziejów ^ h
XX w.; gł. dzieła: Uniwersyt^Jw (1960), Szkolnictwo zawo<tiflm() D . , Polskim w latach 1815-191$ i S oświaty polonijnej u; Stanaft^ , , \y (1970) Historia uprfiofflg ^ (wspołaut. i red. t. 1-2, 19«W 3S dowe w Pobce u; latach 191°
Michalski Stanisław (ur.
... , . . 1. .nr nauki; wspoł-
działacz oświat, i orgamzaj dzja}aj ^ch
zał. kilku warsz. stów. osi*'.
, XX .
Kasy tm. Mianowskiego i <e Ausm Ku!t uka Polska ; 1928-39 dyr. I Nar.; pionier poi. naukozn^ ,, »
tor osr. badan naukoznav»Ł ' im. Mianowskiego.
Michalski Stanisław (ur. ^
zanych z kształceniem m»u i d . . ’■
oświaty powszechnej i (1968),
łalnosc pedagogiczna Amec- „ ^ .
Stanisława ^Pjowwza Jjdg^ Dobrf> dagogiczna (1968), Anto* ■ eduk
S | T ^retersor nofedukacjiwllRze-(1984), Koncepcje systemv
czypospolitej (1988).
STNaS,«lsnej'-"«£
azKOły Nowoczesnej Mouvements de ration to ernat.onale óf zal 19„
iMptc-n 016 ’ Sl°, Freineta; gł. zadaje0 z inicjatywy C- . rozwijabnie kon.
mem ,estpodtrz.ymywaO> ’ami szkó,
aktów oświat, między ft a zwolennikami freinetowskich we FraO^ ^ tej koncepcji w innych V »w m kra)u na spotykają się każdego toV- Spotkaniu Wy. dwutygodniowym MiędZ/^ chowawców Freinetowc^