Politechnika Wrocławska
Laboratorium Chemii Fizycznej (I-30)
Instrukcja obsługi koduktometru
mikroprocesorowego N5772
Opis przyrzÄ…du
Mikroprocesorowy konduktometr N5772 przeznaczony jest do pomiarów konduk-
tometrycznych roztworów elektrolitów w warunkach laboratoryjnych. Może pracować sa-
modzielnie lub współpracując z komputerem. Konduktometr pracuje w systemie konwersa-
cyjnym  obsługujący wprowadza jeden z pięciu możliwych programów oraz, kolejno, odpo-
wiednie parametry, a przyrząd po wykonaniu pomiaru przekazuje żądane wyniki wyświetlając
je na ekranie wyświetlacza lub przesyła do pamięci komputera. Widok zewnętrzny konduk-
tometru (od przodu i tylnej ściany) pokazano na rys. 1.
Rys. 1. Widok zewnętrzny z przodu i widok tylnej ściany konduktometru N5772. W  wyświetlacz, D  pole
diod sygnalizacyjnych, K  klawiatura. 1  wyłącznik zasilania, 2  gniazdo zasilania, 3  gniazdo czujnika
temperatury (jeżeli sonda nie ma wbudowanego czujnika Pt100), 4  gniazdo sondy konduktometrycznej, 5 
gniado uziemienia, 6  gniazdo wyjścia szeregowego RS
Konduktometrem N5772 można mierzyć następujące wielkości:
1. Przewodność elektrolitycznÄ… roztworów w zakresie 0  0,1 mS/cm (0  0,01 &! 1·m 1) z
czujnikiem 2-elktrodowym lub 0  0,1 S/cm (0  10 &! 1·m 1) z czujnikiem czteroelektrodo-
wym, przy automatycznej zmianie zakresów pomiarowych co dekadę (program l).
2. Przewodność elektrolityczną zredukowaną do temperatury t, z automatyczną kom-
pensacją zmian przewodności elektrolitycznej z temperaturą wg zadanego współczynnika
dÃ/dt, w tym samym zakresie przewodnoÅ›ci (program l).
3. Współczynnik temperaturowy przewodnoÅ›ci elektrolitycznej dÃ/dt w zakresie tempera-
tur 0 - 99 °C (program 5).
4. TemperaturÄ™ roztworu w zakresie 0  99 °C (w każdym programie).
Konduktometr może współpracować z sondą czteroelektrodową lub z sondą dwuelektrodową.
Obie sondy sÄ… zaopatrzone w czujniki temperaturowe Ptl00. Program zainstalowany w pa-
mięci konduktometru rozpoznaje rodzaj przyłączonej sondy.
Do pomiaru przewodności elektrolitycznej służy program 1,wcześniej należy jednak wyce-
chować sondę (wyznaczyć jej stałą oporową).
Stałą oporową sondy konduktometrycznej ("stałą naczynka") można wyznaczyć przy użyciu
- roztworu o znanej przewodności elektrolitycznej (program 2),
- roztworów NaCl lub KCl o znanych stężeniach (program 4),
- przez porównanie z sondą o znanej stałej oporowej (program 3),
- stałą oporową można wprowadzić do pamięci przyrządu (na podstawie metryki) bezpo-
średnio z klawiatury (jedna z opcji w programie l).
Do wybierania programu i wprowadzania danych służy klawiatura. Wyniki odczytuje
się na wyświetlaczu: po prawej stronie temperaturę, w środku pola numer uaktywnionego
programu, a po lewej stronie wynik pomiaru. Rząd wielkości (x10 3 lub x10 6) przez który
należy pomnożyć wielkość jest pokazywany w polu diod. Tam też prezentowany jest rodzaj
wielkości mierzonej i jednostka. Przyrząd wykonuje pomiar automatycznie co 3 s.
W niniejszej instrukcji zawarty jest tylko opis czynności, które należy wykonać podczas
cechowaniu sondy konduktometrycznej i przy pomiarze przewodności elektrolitycznej z reduk-
cjÄ… do temperatury standardowej (298 K) lub bez. Kompletne informacje dotyczÄ…ce realizacji
innych programów są zawarte w firmowej instrukcji obsługi, którą można wypożyczyć od labo-
ranta. Widok płyty czołowej (wyświetlacz, pole diod i pole klawiatury) pokazano na rys. 2.
Przeznaczenie poszczególnych przycisków i opis odczytu zawarto w podpisie pod rysunkiem.
Rys. 2. Widok czołowej płyty konduktometru N5772. W  wyświetlacz: w lewej części wyświetlana jest tempe-
ratura (zadana lub mierzona), w środkowej numer realizowanego programu w prawej zmierzona (lub wprowa-
dzana) wartość liczbowa; pulsowanie wyświetlanej wielkości jest żądaniem zaakceptowania jej. D  pole diod
informuje o aktualnie wykonywanej czynności (kalibracji lub pomiarze) i rzędzie wielkości odczytywanego
wyniku. Jeśli świeci się dioda TREF oznacza że wyświetlona jest temperatura porównawcza, jeśli dioda T  aktu-
alna temperatura roztworu. Świecenie jednej z diod: K cm 1, RESULT, PARAM, TC%/oC informuje jak wielkość
jest Å›wietlana w prawej części okna wyÅ›wietlacza (staÅ‚a oporowa, wynik, parametr, nachylenie dÃ/dt). Diody 10 3 i
10 6, świecą alternatywnie i wskazują przez co należy pomnożyć odczyt wyniku pomiaru. Diody Scm 1 i CONC
podają wymiar mierzonej (wprowadzanej) wielkości; pulsowanie diody oznacza żądanie wprowadzenia lub
akceptacji danej wielkości. K - klawiatura składa się z 16 przycisków. Wciśnięcie: PROG pozwala wprowa-
dzić numer programu do realizacji, PARAM pozwala wprowadzić (lub podejrzeć) parametr cechowania, CLR
kasuje wynik (działanie), MLTP przełącza mnożnik (10 3 na 10 6 lub odwrotnie). Dziewięć przycisków nume-
rycznych, kropka dziesiętna i przycisk ENTER służą do wprowadzania danych i akceptowania ich.
2
Uwaga: konduktometr nie jest wyskalowany w jednostkach układu SI, wszystkie para-
metry trzeba wprowadzać w S·cm 1 (&! 1·cm 1) lub w cm 1 (wielkoÅ›ci wyrażone w jed-
&!
&!
&!
nostkach SI należy dzielić przez 100). Odczyty przewodności elektrolitycznej należy z
kolei mnożyć przez 100 aby otrzymać wynik w S·m 1 (&! 1·m 1).
&!
&!
&!
1. Przygotowanie konduktometru do pomiarów i cechowanie sondy
1. Do gniazda Gx należy dołączyć sondę pomiarową (dwuelektrodową  przy pomiarach
przewodnictwa bardzo rozcieńczonych roztworów lub czteroelektrodową  przy po-
miarach w roztworach dobrze przewodzących). Jeśli wyniki mają być przesyłane do
komputera, należy konduktometr połączyć z komputerem poprzez wyjście RS232C.
Po wykonaniu tych czynności przyłączyć konduktometr do sieci.
2. Zlewkę z wzorcowym roztworem służącym do cechowania sondy konduktometrycz-
nej umieścić w termostacie. Sondę zanurzyć w roztworze i włączyć przyrząd prze-
łącznikiem sieciowym (1 na rys. 1.). W środkowej części pola wyświetlacza zacznie
pulsować cyfra 1 a w polu diod zaświeci się na żółto dioda T.
3. Wcisnąć przyciski CLR i obserwować wskazania temperatury w lewej części pola
wyświetlacza. Gdy temperatura osiągnie właściwą wartość (25 oC) wcisnąć przycisk
PROG i cyfrę 2 a następnie zaakceptować przyciskiem ENTER. W środkowej części
pola odczytowego pojawi się cyfra 2, a w prawej części 0.00; równocześnie zaczną
pulsować diody PARAM i Scm l, co oznacza żądanie wprowadzenia parametru, tzn.
przewodności elektrolitycznej wzorca.
4. Wpisać wartość przewodności elektrolitycznej roztworu wzorcowego wyrażoną w
mS/cm lub µS/cm (jeżeli jako wzorca użyto 0,01 M roztworu KCl w 298 K należy
wpisać 1.413 ) i zaakceptować przyciskiem ENTER. Wprowadzona wartość ukaże się
w prawej części pola odczytu, natomiast pulsować zaczną diody PARAM i 10 3. Jeżeli
wprowadzona wartość była wyrażona w mS/cm, wówczas zaakceptować ją klawi-
szem ENTER (tak należy postąpić gdy cechowanie przeprowadzono na 0,01 M roz-
twór KCl), jeżeli natomiast byÅ‚a wyrażona w µS/cm należy nacisnąć klawisz MLTP
aby zaświeciła się dioda 10 6 i dopiero wówczas zaakceptować czynności klawiszem
ENTER w prawej części pola odczytowego wyświetlona zostanie wartość stałej opo-
rowej naczynka (wyrażona w cm 1) i świecić się będą diody Kcm 1 i RESULT.
5. Sonda jest wycechowana i można przystąpić do pomiarów przewodności elektroli-
tycznej badanego roztworu.
2. Pomiar przewodności elektrolitycznej
6. Sondę konduktometryczną umieścić w teremostatowanym naczyniu z badanym roz-
tworem, i po osiągnięciu temperatury pomiaru (obserwuj lewą część pola odczytowe-
go) nacisnąć kolejno przyciski PROG, 1 i ENTER; w polu odczytowym pojawią
się cyfry l (w środku) i 0 (po prawej stronie), zacznie też pulsować dioda PARAM,
" jeżeli konduktometr nie współpracuje z komputerem  wcisnąć przycisk 0,
" jeśli ma przekazywać do pamięci komputera wynik odczytu po naciśnięciu przyciska
ENTER  wcisnąć przycisk 1,
" jeśli ma przekazywać do pamięci komputera automatycznie co dziesiąty wynik  wci-
snąć przycisk 2,
" jeśli ma przekazywać do pamięci komputera automatycznie każdy odczyt  wcisnąć
przycisk 3;
poczym zaakceptować wybór przyciskiem ENTER; w prawej części pola odczy-
towego pojawia się wartość stałej oporowej naczynka, równocześnie zaczną pulsować
diody Kcm 1 i PARAM.
3
7. Jeżeli stała naczynka jest poprawna należy ja zaakceptować klawiszem ENTER (jeśli
nie, można ją wpisać z klawiatury i dopiero wówczas zaakceptować); w polu odczy-
towym po prawej stronie pojawi się liczba 0.000 i zaczną pulsować diody PARAM
i TC%°C,
" Jeżeli nie trzeba redukować wyników pomiarowych do temperatury standardowej na-
leży nacisnąć przycisk ENTER, zaświeci się dioda RESULT i w prawej części okna
pojawi się wynik który należy odczytać, pomnożyć przez mnożnik (dioda 10 3 lub
10 6 ) i pomnożyć przez 100 aby otrzymana wartość była wyrażoną w jednostkach SI
( &! 1·m 1).
&!
&!
&!
" Jeżeli wartość Ã ma być korygowana do temperatury standardowej należy wpisać z
klawiatury dÃ/dt (zwykle 2.00) i zaakceptować przyciskiem ENTER: zaÅ›wieci siÄ™
żółta dioda TREF a w lewym polu pokaże się wartość temperatury 25.0; po zaakcepto-
waniu tej wartości zaświeci się dioda RESULT i w prawej części okna pojawi się wynik
który należy odczytać tak jak w punkcie 8a.
Po wykonaniu pomiaru wyjąć sondę z badanego roztworu, opłukać ją i wysuszyć strumieniem
chłodnego powietrza lub skrawkiem bibuły. Kolejny pomiar można wykonać zanurzając son-
dę do następnego roztworu i po ustabilizowaniu temperatury odczytać wynik jak opisano w
punkcie 8a. Nie jest konieczne ponowne wprowadzanie programu 1. Natomiast jeżeli zmienia
się sondę na inną, należy ją wykalibrować jak podano w punktach 1-4.
3. Zakończenie pomiarów
5. Po zakończeniu pomiarów sondę wyjąć z roztworu, starannie opłukać i wysuszyć.
6. Wyłączyć przyrząd przełącznikiem sieciowym 1.
7. Wyjąć wtyczkę z gniazda sieciowego.
8. Odłączyć sondę pomiarową. Wypożyczone sondy zwrócić do dyżurki.
4