Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Wykład 6.
ZWI
ZKI KOMPLEKSOWE (KOORDYNACYJNE)
1. Pojęcia podstawowe
Zmieszajmy roztwory wodne FeCl2 (1 mol) i KCN (6 moli) -
powstaje roztwór barwy \
ółtej, który nie wykazuje reakcji na
kationy Fe2+.
D l a c z e g o?
Fe2+ + 6CN- = [Fe(CN)6]4-
Powstały anion [Fe(CN)6]4- jest to bardzo trwały jon, zwany
kompleksowym, o strukturze oktaedrycznej.
Ten jon kompleksowy mo\
e utworzyć sól, np. K4Fe(CN)6, którą
mo\
na wydzielić z roztworu.
1/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
jon kompleksowy związek kompleksowy
(koordynacyjny)
[Fe(CN)6]4- K4[Fe(CN)6]
atom
centralny ligand
Atom lub jon centralny - atomy metali (np. d-elektronowych)
lub niemetali (np. bor, krzem)
Liczba koordynacyjna - liczba ligandów przyłączonych do
atomu jonu centralnego
od 2 do 12


2/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Ligandy
Cząsteczki: NH3, H2O, CO
- 2-
Aniony: F-, Cl-, Br-, I-, NO3 , SO4 , CN-
Przewa\
nie ligand koordynuje wokół atomu centralnego za
pomocą jednego atomu.
W niektórych przypadkach ligand koordynuje za pomocą
dwóch lub więcej atomów ligandy chelatowe (lub



kleszczowe)
Przykłady ligandów chelatowych dwukleszczowych:
a) Etylenodiamina (en) H2N - CH2 - CH2 - NH2
b) Dimetyloglioksym (dmg) H3C - C = N - OH
H3C - C = N - OH
3/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Przykład ligandu sześciokleszczowego:
Anion kwasu etylenodiaminotetraoctowego (edta)
OOC - CH2 CH2 - COO 4 -
N - CH2 - CH2 - N
OOC - CH2 CH2 - COO
4/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Hybry-
Liczba koord. Geometria Przykłady
dyzacja
2 sp [Ag(NH3)2]+, [Au(CN)2]-
3 sp2 [HgI3]-, [SnCl3]-
4 dsp2 [Ni(CN)4]2-
2-
sp3 [BF4]-, CrO4 ,
Ni(CO)4
6
2-
d2sp3 [Fe(CN)6]4-, PtCl6
5/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
jednordzeniowe
Kompleksy
wielordzeniowe
[Co(CN)6] 3- 1  rdzeniowy kompleks
[(NH3)5Cr(OH)Cr(NH3)5]5+ 2  rdzeniowy kompleks
Co4(CO)12 4  rdzeniowy kompleks
6/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
2. Nomenklatura związków kompleksowych
Zasady przyjętej nomenklatury:
1) Pełna nazwa - najpierw nazwa liganda a potem nazwa jonu
centralnego
Wzór - odwrotnie: tetrakarbonylniklu
Ni(CO)4


2 Stopień utlenienia centralnego atomu w nawiasie



okrągłym rzymska cyfra
[Cu(NH3)4]2+ - jon tetraaminamiedzi(II)
3) Gdy kompleks jest ujemny to do nazwy atomu
centralnego dodaje się końcówkę - an
[Fe(CN)6]4- - jon heksacyjano\
elazianowy(II)
7/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
4) Ligandy wymienia się w kolejności alfabetycznej
[Co(NH3)4Cl2]+ - jon tetraaminadichlorokobaltu(III)
5) Ligandy anionowe mają końcówkę  o
np. Cl- - chloro, OH- - hydrokso
Nazwy niektórych ligandów nieorganicznych
ANIONY CZ
STECZKI
O2- okso SCN- tiocyjaniano H2O akwa
OH- hydrokso 022- perokso NH3 amina
S2- tio H- hydrydo lub CO karbonyl
NO nitrozyl
I- jodo hydro
Br- bromo NO3- azotano
Cl- chloro ONO- nitrito-O
F- fluoro NO2- nitrito-N
CO32- węglano SO42- siarczano
CN- cyjano S2O32- tiosiarczano
C2O42- szczawiano
8/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
6) Do oznaczania liczby ligandów
- przedrostki greckie (mono-, di-, tri-, tetra-, penta-,
heksa-), np. PtCl62- - anion heksachloroplatynianowy(IV):
- przedrostek mono- najczęściej się opuszcza,
- bardziej skomplikowane ligandy ujmuje się w nawias
poprzedzany określeniem bis-, tris-, tetrakis.
7) Je\
eli w kompleksie pojawia się grupa mostkowa to
poprzedza się ją literą grecką - �
�
�
�
NH2 4-
(NH3)4Co Co(NH3)4
OH
- jon � �-hydrokso-bis[tetraamina-kobaltu(III)]
�-amido-�
� �
� �
9/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
3. Izomeria związków kompleksowych
Izomeria to zjawisko występowania substancji o takim samym
składzie chemicznym, ale ró\
niących się strukturą cząsteczki
Wyró\
niamy izomerię :
- strukturalną,
- stereoizometryczną.
Izomeria strukturalna
10 Izomeria jonowa
[Co(NH3)5Br]SO4 - siarczan pentaaminabromokobaltu(III)
- fioletowy
[Co(NH3)5(SO4)]Br
 bromek pentaaminasiarczanokobaltu(III)  czerwony
To są dwa zupełnie ró\
ne związki kompleksowe.
10/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Jak te związki reagują z BaCl2 i AgNO3?
2-
1. [Co(NH3)5Br]SO4 = [Co(NH3)5Br]2+ + SO4
2-
SO4 + Ba2+ = BaSO4 (biały osad)
2. [Co(NH3)5SO4]Br = [Co(NH3)5SO4]+ + Br-
Br- + Ag+ = AgBr (\
ółty osad)
20 Izomeria hydratacyjna
[Cr(H2O)6]Cl3 fioletowy
[Cr(H2O)5Cl]Cl2�"H2O niebieski
�"
�"
�"
[Cr(H2O)4Cl2]Cl�"
�"2H2O zielony
�"
�"
11/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Jak te izomery reagują z AgNO3?
1. [Cr(H2O)6]Cl3 = [Cr(H2O)6]3+ + 3Cl-
3Cl- + 3Ag+ = 3AgCl
Na 1 mol kompleksu zu\
ywa się 3 mole AgNO3
2. [Cr(H2O)5Cl]Cl2 = [Cr(H2O)5Cl]2+ + 2Cl-
2Cl- + 2Ag+ = 2AgCl
Na 1 mol kompleksu zu\
ywa się 2 mole AgNO3
3. [Cr(H2O)4Cl2]Cl = [Cr(H2O)4Cl2]+ + Cl-
Cl- + Ag+ = AgCl
Na 1 mol kompleksu zu\
ywa się 1 mol AgNO3
12/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
30 Izomeria koordynacyjna
Przykładem są dwa związki kompleksowe:
[Cr(NH3)6][Co(CN)6]
- heksacyjanokobaltan(III) heksaaminachromu(III)
[Co(NH3)6][Cr(CN)6]
- heksacyjanochromian(III) heksaaminakobaltu(III)
40 Izomeria wiązaniowa
np. izomery z ligandem NO2-
wią\
e się on z atomem centralnym za pośrednictwem atomu



azotu lub tlenu
[Co(NH3)5NO2]2+ jon pentaamina(nitrito-N)kobaltu(III)
[Co(NH3)5ONO]2+ jon pentaamina(nitrito-O)kobaltu(III)
13/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Stereoizomeria
- ró\
ne rozmieszczenie jonów wokół
jonu centralnego
izomeria izomeria
2 odmiany odznaczające
się zdolnością skręcania
geometryczna optyczna
}
płaszczyzny polaryzacji
światła
A. Liczba koordynacji 4
1o Izomeria geometryczna i optyczna w kompleksach typu
Mabcd
14/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Płaski kompleks kwadratowy - są tutaj 3 izomery
geometryczne:
Z kolei kompleks tetraedryczny przejawia izomerię optyczną:
15/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
2o Kompleks typu Ma2b2
a
ligandy ligandy na
obok siebie przeciw siebie
Kwadrat - izomery cis- i trans Tetraedr - brak izomerii
Przykład rozpoznawania struktury :
Pt(NH3)2Cl2
ma 2 izomery - struktura płaska


Zn(NH3)2Cl2
tylko jeden izomer - struktura tetraedryczna


16/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
B. Liczba koordynacji 6
[Co(NH3)4Cl2] + dwa izomery: cis (fioletowy) trans (zielony)



17/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Inny kompleks o l. k. 6:
[Co(H2N - CH2 - CH2 - NH2)3]3+ kompleks chelatowy
tris(etylenodiamina)kobaltu(III)
dwa izomery optyczne


18/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
4. Równowagi w roztworach wodnych związków
kompleksowych
Mieszamy dwa roztwory: CdCl2 i KCN.
Jakie jony kompleksowe powstają?
Cd2+ + CN- �! [Cd(CN)]+ (1)
�!
�!
�!
[Cd(CN)]+ + CN- �! [Cd(CN)2] (2)
�!
�!
�!
[Cd(CN)2] + CN- �! [Cd(CN)3]- (3)
�!
�!
�!
[Cd(CN)3]- + CN- �! [Cd(CN)4]2- (4)
�!
�!
�!
19/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Stosując prawo działania mas piszemy wyra\
enia na stałe
równowagi:
+
+
+
{[Cd(CN)]+ }
K =
=
=
=
1
_
+
+
+
{Cd2+ }{CN }
{[Cd(CN)2 ]}
K =
=
=
=
2
+ -
+ -
+ -
{[Cd(CN)]+ }{CN- }
-
-
-
{[Cd(CN)3 ]- }
K =
=
=
=
3
-
-
-
{[Cd(CN)2 ]}{CN- }
-
-
-
{[Cd(CN)4 ]2- }
K =
=
=
=
4
- -
- -
- -
{[Cd(CN)3 ]- }{CN- }
K1, K2, K3 i K4 - stopniowe stałe trwałości
Wartości logK1, logK2, logK3, logK4 wynoszą odpowiednio:
5,48 5,12 4,63 3,55
20/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Rozpatrzmy teraz równowagę:
Cd2+ + 4CN- �!
�! [Cd(CN)4]2-
�!
�!
Stałą równowagi określa równanie:
{[Cd(CN
)4]2-}
�4 =
�
�
�
{Cd2+}{CN-}4
Jest to tzw. skumulowana stała trwałości, która jest równa:
�4 = K1 �" �" K3 �"
� �" �" �"
� �" K2 �" �" K4
� �" �" �"
W podobny sposób �3 = K1 �" �" K3
� �" �"
� �" K2 �"
� �" �"
�2 = K1 �"
� �"
� �" K2
� �"
�1 = K1
�
�
�
21/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
W naszym przypadku :
log�1 = 5,48 log�2 =10,60
� �
� �
� �
log�3 = 15,23 log�4 = 18,78
� �
� �
� �
Jak takie równowagi obliczyć?
Definicje: {M }
xą 0 =
cM
{ML }
xą 1 =
cM
{ML }
n
xą n =
c
M
Suma ułamków molowych poszczególnych form jonowych:
Łxąn = 1
Ł =
Ł =
Ł =
ą
ą
ą
Ogólne stę\
enie analityczne metalu:
cM = {M} + + +
= +{ML} + +
= + +{ML2} + ...{MLn }.
= + + +
22/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Mo\
na wykazać, \
e:
1
xą =
ąo
ą
ą
1 + {L} + {L + .... {L
�1 �2 }2 �n }k
� � �
� � �
� � �
{L
�n }n
�
�
�
xą =
ąn
ą
ą
1 + {L} + {L + .... {L
�1 �2 }2 �n }k
� � �
� � �
� � �
gdzie {L} - stę\
enie wolnego, niezwiązanego liganda
{M} - stę\
enie wolnego, niezwiązanego jonu metalu
Ogólne (analityczne) stę\
enie liganda (cL):
cL = {L} + {ML} + 2{ML2} + .... k{MLK}
Je\
eli ligand protonuje (np. CN-, NH3):
cL = {LH} + {L} + {ML} + 2{ML2} + .... k{MLK}
23/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Mo\
na obliczać udział poszczególnych form jonowych
w zale\
ności od stę\
enia wolnego liganda. W rzeczywistości
nie mamy L. Problem ten mo\
emy rozwiązać metodą  prób
i błędów w stosunku do L.
Rozpatrzmy jony kompleksowe Fe3+ z SCN-
I = 0 : log�1 log�2 log�3 log�4 log�5 log�6
� � � � � �
� � � � � �
� � � � � �
3,1 5,2 6,2 6,2 6,1 6,0
Zale\
ność xąn = f({L}) mo\
na przedstawić graficznie:
ą
ą
ą
3-
-
-
Diagram kompleksów następczych Fe(SCN)n-n
w układzie stę\
enie liganda-procent metalu
w postaci poszczególnych kompleksów
+ +
+ +
+ +
1 - -
-[Fe(SCN)]2+ , 2 -
- -[Fe(SCN)2]+ ,
- -
-
-
-
3 - -
-[Fe(SCN)3] 4 -
- -[Fe(SCN)4]- ,
- -
-
-
-
5 -
-[Fe(SCN)5]2-
-
-
[SCN-], mol/dm3
24/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Kompleksy chelatowe charakteryzują się znacznie większą
trwałością ni\
kompleksy z ligandami prostymi.
Przykład:
1) [Ni(H2O)6]2+ + 6NH3 �!
�! [Ni(NH3)6]2+ + 6H2O
�!
�!
2) [Ni(H2O)6]2+ + 3en �!
�! [Ni(en)3]2+ + 6H2O
�!
�!
Liczba
log�n
�
�
�
koordynacyjna (n)
kation
NH3 en
Ni2+ 6 9 19
Co2+ 6 5 14
Co3+ 6 34 49
Zn2+ 4 (tetraedr) 9 11
Cu2+ 4 (kwadrat) 13 20
Jest to tak zwany jest efekt chelatacji.
25/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
5. Teoria pola krystalicznego
a) Kompleksy oktaedryczne
Wiązanie pomiędzy centralnym kationem metalu,
a ligandami jest wiązaniem jonowym.
W kompleksie oktedrycznym 6 ujemnie naładowanych
jonów (lub 6 cząsteczek polarnych) zbli\
a się do kationu
centralnego, oddziaływując coraz silniej na elektrony
znajdujące się na orbitalach atomu centralnego.
Najsilniejsze oddziaływanie ma miejsce z elektronami
-
2 2 - y2
znajdującymi się wzdłu\
osi x, y i z, a więc dz i dx
ich energia ulega podwy\
szeniu (symbol eg).
Elektrony na orbitalach dxy, dyz i dxz doznają słabszego
oddziaływania - ich poziom energetyczny le\
y poni\
ej
(symbol t2g).
2 2 - y2
poziomu orbitali dz i dx
26/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Orientacja
orbitali typu d
atomu (jonu)
centralnego
w stosunku do
ligandów
w kompleksie
oktaedrycznym
27/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Tak samo jak dla dxy jest te\
dla dyz i dxz
jon dn jon dn jon dn
swobodny w polu w polu
elektr. elektr.
o symetrii o symertii
kulistej oktaedru
Symbol g oznacza środek symetrii
28/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Jon Struktura Zysk energetyczny Konfiguracja
centralny elektronowa elektronowa
energia
stabilizacji
Ti3+ d1 4 Dq (t2g )1
V3+ d2 2 x 4 = 8 Dq (t2g )2
Cr3+ d3 3 x 4 = 12 Dq (t2g )3
Ni2+ d8 6 x 4 - 2 x 6 = 12 Dq (t2g )6 (eg)2
Cu2+ d9 6 x 4 - 3 x 6 = 6 Dq (t2g )6 (eg)3
Zn2+ d10 6 x 4 - 4 x 6 = 0 Dq (t2g )6 (eg)4
Jaka jest konfiguracja elektronowa dla struktur d4 - d7?
Przykład: d5
Fe3+


Konfiguracja zale\
y od wartości 10 Dq - silne i słabe pola
ligandów
29/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
[FeF6]3- [Fe(CN)6]3-
[FeF6]3- kompleks wysokospinowy (t2g)3 (eg)2
[Fe(CN)6]3- kompleks niskospinowy (t2g)5
30/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Tzw. szereg spektrochemiczny: szereg wzrastających wartości
10 Dq:
2- -
I- < Br- < Cl- < F- < OH- < C2O4 < H2O H"
H"O2- < NH3 < en < H"
H"
Najsilniejsze działanie rozszczepiające wywołują jony
cyjankowe i dlatego kompleksy cyjankowe są z reguły
niskospinowe.
Najsłabsze rozszczepienie obserwujemy w przypadku jonów
halogenkowych, np. Cl-.
31/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Konfiguracje
elektronów d atomu
centralnego
w kompleksach
oktaedrycznych.
Przy poszczególnych
schematach podano
odpowiadające im
wartości energii
stabilizacji wyra\
one
w jednostkach Dq
32/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Kompleksy halogenkowe są z reguły wysokospinowe.
ę! ę! ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " " (sp3d2)
[FeF6]3- ę! ę! ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
ę! ę! ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
ę! ę! ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
3d 4s 4p 4d
ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " " (d2sp3)
[Fe(CN)6]3- ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
ę! ę! ę! " " " " " " " " " " " "
b) Kompleksy tetraedryczne
Uło\
enie 5 ró\
nych orbitali d w stosunku do ligandów:
W kompleksie tetraedrycznym \
aden z orbitali d nie jest
skierowany wprost na ligandy.
Elektrony znajdujące się na orbitalach dxy dxz i dyz (czyli
na orbitalach t2g) są odpychane przez ligandy silniej ni\

2 2 - y2
elektrony dz i dx (czyli na orbitalach eg).
33/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Uło\
enie
orbitali typu d
w kompleksie
tetraedrycznym
Jest więc tutaj odwrotna kolejność ni\
w kompleksie
oktaedrycznym. Ponadto : 10 Dqtetra = 4/9 (10 Dqokta )
34/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
c) Hybrydyzacja w kompleksach tetraedrycznych
i kwadratowych
Kompleksy tetraedryczne
sp3


Przykłady : [MnCl4]2-, Ni(CO)4
Cl- Cl- Cl- Cl-
ę! ę! ę! ę! ę!
[MnCl4]2- ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
Mn2+: 3d5
3d 4s 4p
CO CO CO CO
ę! ę! ę! ę! ę!
Ni(CO)4 ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
Ni : 3d10
sp3
35/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
Kompleksy kwadratowe
dsp2


Przykłady : [Ni(CN)4]2-
Ni2+ ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę! ę!
(3d8)
3d 4s 4p
ę! ę! ę! ę! CN- CN- CN- CN-
ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę!
ę! ę! ę! ę!
[Ni(CN)4]2-
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
" " " " " " " "
dsp2
Jon Ni2+
- paramagnetyczny (dwa niesparowane elektrony)
Jon [Ni(CN)4]2-
- diamagnetyczny (brak niesparowanych elektronów)
36/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
d) Widma absorbcyjne kompleksów metali przejściowych
Kompleksy te są barwne
Widma absorpcyjne w zakresie:
- światła widzialnego,
- nadfioletu,
dostarczają informacji na temat struktury elektronowej atomu
centralnego i pośrednio o symetrii całego kompleksu.
Zajmuje się tym  SPEKTROSKOPIA ZWI
ZKÓW
KOORDYNACYJNYCH
37/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)
Władysław Walkowiak Podstawy Chemii Nieorganicznej - kurs WPC2002w
e) Właściwości magnetyczne związków kompleksowych
Kompleksy nisko- i wysokospinowe  pomiar momentów
magnetycznych (�
�)
�
�
� = n(n + 2) �B
� �
� �
� �
n - liczba niesparowanych elektronów
�B - magneton Bohra
�
�
�
Je\
eli n = 0 to �
� = 0: substancja diamagnetyczna
�
�
Je\
eli n = 1, 2,& to �
� > 0: substancja paramagnetyczna
�
�
Badania magnetyczne związków chemicznych, np. związków
kompleksowych  MAGNETOCHEMIA
Koniec rozdz. VI-go
38/38
Wyklad 6. Związki kompleksowe (koordynacyjne)