Klasyfikacja wyrobów budowlanych z uwagi na reakcję na
ogień
Mirosław Kosiorek
1. Klasyfikacja według przepisów polskich
Wyroby budowlane z uwagi na reakcję na ogień dzieli się na palne i niepalne, z kolei wyroby
palne dzieli się na niezapalne, trudnozapalne i łatwozapalne. Do wyrobów klasyfikowanych
jako niepalne, bez konieczności potwierdzania wynikami badań, należą produkty pochodzenia
nieorganicznego według podanego niżej zestawienia:
Jako niezpalane klasyfikuje się także wyroby wykonane z dwóch lub więcej wyrobów
wymienionych, także klejone, pod warunkiem, że ilość użytego kleju nie przewyższa 0,1%
masy lub objętości wyrobu - miarodajna jest wartość niższa.
Wyroby i materiały palne - produkty pochodzenia organicznego: drewno, płyty
drewnopochodne, płyty z innych włókien roślinnych (płyty paz
dzieżowe), tworzywa
sztuczne, guma, bawełna, wełna itp.
Wyroby i materiały składające się z części nieorganicznych i organicznych, jak np. płyty z
wełny mineralnej, wełny szklanej, płyty wiórowo-cementowe, strużkobetony, tynki akrylowe,
dzieli się na palne i niepalne na podstawie badań według normy PN-93/B-02862. Klasyfikacja
zależy od zawartości części organicznych i jest podawana w aprobatach technicznych.
Wyroby palne, takie jak: okładziny ścian i sufitów, sufity podwieszone, dzieli się na:
niezpalane, trudnozapalne, łatwozapalne, na podstawie wyników badań według normy PN-B-
02874:1996 lub PN-91/P-04720 (tekstylia, zasłony, kotary itp.).
Materiały trudnozapalne to wyroby z drewna liściastego o gęstości nie mniejszej niż 800 kg/m
3 i grubości min. 12 mm.
Pozostałe wyroby z drewna i materiałów drewnopochodnych uzyskują klasyfikację
niezapalnych lub trudnozapalnych w wyniku dodania antypirenów w procesie produkcji lub
wykonania zabezpieczeń za pomocą środków ogniochronnych.
Wykładziny podłogowe i podłogi dzieli się na trudnozapalne i łatwozapalne na podstawie
wyników badań według normy PN-B-02854.
Klasyfikację z uwagi na toksyczność produktów spalania i dymotwórczość przeprowadza
się na podstawie badań.
Badania wydzielania lotnych, toksycznych produktów spalania prowadzi się zgodnie z normą
PN-88/B-02855. Badanie polega na analitycznym oznaczeniu ilościowym produktów
decydujących o toksyczności środowiska pożaru (CO, CO2 , HCN, HCl, NOx ), powstałych
w temperaturze rozkładu 450, 550 i 750 !C. Na podstawie wartości otrzymanych wskaz
ników
toksymetrycznych materiały klasyfikuje się jako bardzo toksyczne (BT), toksyczne (T) lub
umiarkowanie toksyczne (UT).
Badania właściwości dymotwórczych prowadzi się według normy PN-89/B-02856 dla
określenia współczynnika zaniku kontrastu (lub szybkości jego zmiany). Na podstawie
wartości współczynników materiały dzieli się na: bardzo dymiące (BD), o średniej (D) i o
umiarkowanej intensywności dymienia (UD).
Wymagania dotyczące klasyfikacji materiałów i wyrobów budowlanych oraz wyrobów
służących do wykończenia i wyposażenia wnętrz zestawione w tablicy 1.
Oznaczenia przepisów:
WT - Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia
1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (Dz. U. nr 10/1995, z póz
niejszymi zmianami; jednolity tekst: Dz. U. nr
15/1999),
WTR - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7
paz
dziernika 1997 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budowle rolnicze i ich usytuowanie (Dz. U. nr 132/1997),
WP - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr
92/1995; zmiany: Dz. U. nr 102/1995),
WTG - Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14 listopada 1995 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. nr 139/1995),
WTP - Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi
dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr
122/1996).
EUROKLASY
W ciągu najbliższych 2-3 lat w Polsce zostaną wprowadzone EUROKLASY, czyli
klasyfikacja wyrobów dotycząca reakcji na ogień według ustaleń UE.
EUROKLASY obejmują dwie odrębne klasyfikacje:
1) wyrobów budowlanych z wyłączeniem podłóg i wykładzin podłogowych,
2) podłóg i wykładzin podłogowych. Zasady klasyfikacji podano w tablicach 2 i 3.
Przepisy polskie operując określeniami: materiały niepalne, niezapalne, trudnozapalne i
łatwozapalne zostaną prawdopodobnie nie tylko dostosowane do nowej klasyfikacji w
zakresie zamiany klasyfikacji, ale także wzbogacone z uwagi na większe możliwości
różnicowania wyrobów, a przez to i wymagań.
(1) Dla wyrobów homogenicznych i zasadniczych elementów wyrobów heterogenicznych.
(2) Dla zewnętrznych drugorzędnych elementów wyrobów heterogenicznych.
(2a) Alternatywnie, jakikolwiek zewnętrzny drugorzędny składnik o PCS ??2,0 MJYm -2 ,
przy założeniu, że wyrób spełnia następujące kryteria EN xxxx (SBI): FIGRA ??20 WYs -1 ;
i LFS < krawędz
próbki; i THR 600s ??4,0 MJ; i s1; i d0.
(3) Dla dowolnego wewnętrznego drugorzędnego składnika wyrobu heterogenicznego.
(4) Dla całego wyrobu.
(5) s1 = SMOGRA ??30 m 2 Ys -2 i TSP 600s ??50 m 2 ; s2 = SMOGRA ??180 m 2 Ys -2 i
TSP 600s ??200 m 2 ; s3 = nie s1 lub s2.
(6) d0 = nie występują spadające krople/cząstki w badaniu według En xxxx (SBI) w czasie
600 s; d1 = nie występują spadające krople/cząstki trwające dłużej niż 10 s w badaniu wg En
xxxx (SBI) w czasie 600 s; d2 = nie d0 lub d1; zapalenie papieru w metodzie wg EN ISO
11925-2 powoduje klasyfikację d2.
(7) "Spełnia wymaganie" = brak zapalenia papieru (klasyfikacja "no"); "Nie spełnia
wymagania" = zapalenie papieru (klasyfikacja d2).
(8) W warunkach powierzchniowego oddziaływania płomienia i, jeśli dotyczy przypadku
wyrobu z wykończeniem, krawędziowe oddziaływanie płomienia.
(1) Dla wyrobów homogenicznych i zasadniczych elementów wyrobów heterogenicznych.
(2) Dla zewnętrznych drugorzędnych elementów wyrobów heterogenicznych.
(3) Dla dowolnego wewnętrznego drugorzędnego składnika wyrobu heterogenicznego.
(4) Dla całego wyrobu.
(5) Czas badania = 30 minut.
(6) Krytyczny strumień jest to taki strumień promieniowania cieplnego, przy którym płomień
na próbce gaśnie samoistnie lub jest to strumień określony po 30 minutach badania, dla
wartości mniejszej (tzn. strumień odpowiadający większemu zasięgowi płomienia na próbce).
(7) s1 = Dym ??750%Ymin; s2 = nie s1.
(8) W warunkach powierzchniowego oddziaływania płomienia i, jeśli dotyczy przypadku
wyrobu z wykończeniem, krawędziowe oddziaływanie płomienia.
Oznaczenia/symbole (odnoszące się do odpowiednich metod badania)
DT przyrost temperatury, deg
Dm ubytek masy, kg
t f czas spalania płomieniowego, s
PCS ciepło spalania, MJ/kg
FIGRA szybkość rozwoju pożaru (ang. fire growth rate), W/s
THR 600s całkowite ciepło wydzielone, MJ
LFS zasięg poprzecznego rozprzestrzeniania płomienia (ang. lateral flame spread), mm
SMOGRA szybkość wydzielania dymu (ang. SMOke Growth RAte), m 2 /s 2
TSP 600s całkowite wydzielanie dymu, m 2
Fs zasięg rozprzestrzeniania płomienia, mm
Literatura
FANGRAT J.: Reakcja na ogień według klasyfikacji CEN i wprowadzenie tej klasyfikacji w
Polsce. Seminarium ITB - Reakcja na ogień wyrobów budowlanych., Katowice 2000
PN-ISO 8421 Ochrona przeciwpożarowa. Terminologia
PN-88/B-02855 Ochrona przeciwpożarowa budynków. Metoda badania wydzielania
toksycznych produktów rozkładu i spalania materiałów (z wyłączeniem p. 2.6, 2.7 i 3.1)
Lista obowiązujących przepisów znajduje się w haśle Klasyfikacja wyrobów budowlanych z
uwagi na rozprzestrzenianie ognia.