IMG71 (3)

Nimv i/umiby komunikowaniu naukowego, związane z narzędziami Nauki j. iaiiłi 11, -I U) puwodują zmiany w sposobach selekcji informacji w OBC. Zmienia w aiOMgflłflbgęl    _w j₍,kl użytkownicy Identyfikują wiarygodne i wartościowe ,'^ę

ilirmilc/e i mirwiay w Sieci Do niedawna możliwe były dwa podejścia: albo wykorzy₁,!!' «'imo pośredników (apccjaliarOw, bibliotekarzy, portale specjalistyczne), którzy wskajC* wali infliniinijjp refcwaiiirią nlim całkowicie rezygnowano z jakiegokolwiek pośrcdnict^l' na przykład Hiunoilzlclnle wyszukując informację poprzez wyszukiwarki. Obecne’ w* Nauce .1,0 pnwiiaje specyficzna forma pośrednictwa. zwana apomcdlacją” fEysenba_ci! •008J, Użytkownicy mniej polegają na tradycyjnych ekspertach i ich autorytecie, a lin lej n żywąlą na i/.ytl/i służących wspólnemu, ■polecznotciowemu filtrowaniu infonnacj-" co oznac/ii, że agenci (ludzie, oprogramowanie) „słoja obok” użytkownika, wskazuji* ■hi W nuiiiliirinucji wysokiej jakości Przykładami serwisów upomediacyjnych są Dig„a < 'ilei/Uke I ('onnolen”. Serwisy te łącznie tworzą elementy tzw. otwartej nauki, W _pral^-*) ce wszystkie trzy modele postępowania użytkownika mogą funkcjonować jednocześnie' przenlkąląc się.

Serwisy globalnej biblioteki cyfrowej muszą posiadać silne systemy autoryzacji i Iden. iyllkttejl, co pozwala na dostarczanie przyjaznych i zintegrowanych usług. Identyfikacja slltży ro/po/nawaniii użylfcowników, czyli upewnianiu się. żc ten. kto podaje się za jakąg osoby. Jest liii) w rzeczywistości. Autoryzacja jest procesem służącym określeniu, czy ₂j. dcntytlkowuny użytkownik posiada prawa dostępu do określonych zasobów lub realizacji ukicśfonyeh działali. Procesy tc umożliwiają zindywidualizowanie funkcjonalności ser. wisu OUC i jego usług na poziomic poszczególnych użytkowników, co czyni je bardziej przyjaznymi i użytecznymi. Zazwyczaj wyróżnia się trzy poziomu zabezpieczeń:

•    iu or/ctiic list użytkowników wraz z bezpośrednio przypisany mi im elementami danych, du których posiadają dostęp.

•    Wyznaczenie poziomów bezpieczeństwa zarówno dla użytkowników, jak i danych, p₀. tlomy Iworzą strukturę krtitową, w której zakodowane są relacje nadrzędności między nimi.

Wraz ze wzrosłem liczby zasobów sieciowych, udostępnianych przez serwisy globalnej biblioteki cyfrowej, szczególnego znaczenia nabiera stosowanie standardów umożliwia-jącycll tym serwisom określenie właściwego poziomu dostępu dla danego użytkownika. /asatly dotyczące autoryzacji, identyfikacji i zapewnienia bezpieczeństwa są uniwersalne

* Przypisanie ról użytkownikom - rolom przyporządkowuje się uprawnienia (Kodalj, Far. kas, Wijcsckcra 2004. s. 140].

w całym środowisku Web.

Użytkownicy żądają możliwości dostępu do usług z dowolnego miejsca. Wszystko, czego można od nich żądać, to podanie hasła i nazwy użytkownika, najlepiej jednego do dużej grupy usług, na przykład z zastosowaniem SSO”. Każda zmiana nazwiska, adresu, hasła i innych danych identyfikujących powinna być dokonywana tylko w jednym, godnym zaufania miejscu. Należy zapewnić możliwość tworzenia profili użytkownika w różnych aplikacjach; profile te powinny uruchamiać się w każdym miejscu, w którym użytkownik zdecyduje się użyć lej aplikacji. Z jednej atrony serwisy powinny być niezawodne i proste w użytkowaniu, u z drugiej autoryzowani użytkownicy powinni mieć pełną możliwość korzystania z ich usług. Systemy, w których przechowywana jest informacja

" Przyrostek npu- w łacinie oznacza oddzielnie, z dala, w oderwaniu.

"http://digg.com/.

" Wciąż przybywa nowych serwisów lego typu; przykładam j mogą być Friendfced (wymiana zasobów między znajomymi), SciLi/lk (powiązania między uczonymi). My E*pcriment (opisy eksperymentów badawczych). Sciice Ifilmy wideo: filmowe abstrakty artykułów, referaty, prelekcje) i wiele innych.

" SSO - Single sign on, usługa umożliwiająca dostęp do wielu różnych usług i systemów za pomocą jednego hasła (autoryzacji).

• kisi oodlcgijl^cc Tronic prawnej oraz dane finansowe, muszą być

^m'^^lu11 tm^^t V^slm

^ 008 stosowanego w serwisach GBC, oferującego spcrmli• o    biblioteczne, systemy wypożyczeń międzybibliotecznych,

*>'^cZto^ń tir 'mP CBf oraz wysokość kosztów i ilość czasu wydatkowanego na

'j itf W⁵. _n\_tq y znacznym stopniu od efektywności zastosowanych systc-

cii autoryzacji i zarządzania informacjami na temat użytkowników, Dla

K IGitlf posiadanym zasobom, niezbędna jest znajomość ogólnych

m 0snia systemów oraz edukacja użytkowników. Jeżeli oprogramowanie

.1 i na bieżąco aktualizowane, a użytkownicy świadomi niebezpieczeństw

, /(opiewaniem niepewnych materiałów i podobnymi nieodpowiedzialny-

wykonywane są standardowe procedury identyfikacji, a funkcjonowanie

mi iiilarnio monitorowane, to można oczekiwać poprawnej i stabilnej jego pracy

^    'iwie nic uda się całkowicie wyeliminować wszystkich negatywnych zjawisk).

Kr Mi* * Wyposażona w zdolność do przechowywania danych tego typu we /fb^/() • Im zbiorze. Typowy system biblioteczny przechowuje dane do-Wfonńw swoich użytkowników, często wraz z wykazem wcześniej ę^ilr^¹ hi facji. Przechowywane są nazwy i hasła służące identyfikacji. Trud-V* c synchronizacja tych elementów danych w wielu systemach. Ręczne ^fLika do wszystkich możliwych systemów jest uciążliwe i może być /' 5* ^Ufl_C]i danyeh w przyszłości. Rozwiązaniem może hyc dopuszczenie ze-i autoryzacji, wykonywanej różnymi metodami, na przykład za-p/tj ^Wiedniego protokołu (LDAP, Shibbolctb, Athens i in.). i i#    przedstawionych powyżej, jakość funkcjom

4.6 Wsdó

Iność do współdziałania rozproszonych zasobów i systemów globalnej biblioteki j i _ma dla jej funkcjonowania podstawowe znaczenie. Zagadnienia związane ze ^"'/działaniem dotykają prawie wszystkich aspektów GBC, będąc podstawowym celem "kowania jej serwisów, zawierających zbiory niezależnie gromadzone, lecz uzupel-

Stsię nawzajem.

godnie z definicją Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE), który ■ ko stowarzyszenie fachowe uczestniczy w działalności normalizacyjnej, współdziałanie L_iroperabilii}') jest zdolnością dwóch lub więcej systemów lub składników do wymia-nv informacji i wykorzystywania wymienianej informacji* Można uogólnić tę definicję, niówiiic nie tylko o wymianie informacji, ale także wykorzystywaniu części systemu lub >0 wyposażenia przez inny system. Podstawowe znaczenie dla utrzymania współdziała■ _ni3 ma szeroko pojęta standaryzacja. William Am określa współdziałanie, w kontekście serwisów GBC, jako tworzenie usług spójnych dla użytkowników z elementów różnych pod względem technicznym i odrębnie zarządzanych [Am 2000], Współpraca różnych systemów informatycznych jest poważnym wyzwaniem. Web Service Interoperability Or-ganizalion*⁰ (WS-I) podchodzi do tego zagadnienia z bardziej informatycznego punktu widzenia, zamierzając promować współdziałanie serwisów GBC bez względu na stosowane platformy, systemy operacyjne i języki programowania. Organizacja ta definiuje lermin „współdziałający” jako odpowiedni i zdolny do zaimplementowania w sposób neu* iralny w wielu systemach operacyjnych i językach programowania.

^,,łilip:/Zwwu.sci.cmu.C(lu/slr/indcxcs/gfossafy/

^Mli!lp:/Avwv.wHorg.