IMG 89

tądijr MyidMiIrA wrodzonych, albo ż¹ są uprzcdzrni ya iwycMjcm, który dKigim prm ittgimt limu nirjako poświęcony został.

Sami luiwpt jo(Hitf(rowj(¹, irtóny by lepiej juk inni filozofowie mirty i potytki sposobu rozbiorowego znać powinni byli, dują ryj¹. •tnkroĆ ptfrwurrtitwo thiorowrtnti; jakoż kiedy wyszedłszy Z obrębu wych rachunków zapędzają ■ Ję w rbcickinU odmiennej rutttiry bęsląinie znajdujemy już w nich ani tej samej jasności, ani tej samej pmcy^i, ani tej samej obtzemości rommu.

Ua jeśli rozbiór jest sposobem, którego się trzymać należy w nrukamu prawdy, tedy jest także sposobem, którego używać po¹ trzeba w wykładaniu wynalazków już poczynionych. Nic jestże rzecz osobliwsza, }.c filozofowie, którzy znają dobrze, jak rozbiór jest pożyteczny do znalezienia prawdy, nie używają tego sposobu do łatwiejszego jej wyłożenia drugim? Zdaje się, że najlepszy sposób uczenia ludzi jest¹ prowadzić ich tąż samą drogą, którrjśmy się trzy¹ mać musieli sami się ucząc. Bo przez ten sposób nie tak zdawali¹ byżmy się dowodzić prawd już odkrytych, jako raczej prowadzili-byimy do szukania i znalezienia nowych¹ Nie tylko byśmy przeko¹ nywali czytelnika, ale jeszcze byśmy go oświecali; i ucząc go, jak ma przez się czynić wynalazki, ukazywalibyśmy mu prawdę w naj-intmownięjszcj postaci¹. Na koniec postawilibyśmy go w stanie zdawania sobie sprawy ze wszystkich twych kroków¹; wiedziałby zawsze, gdzie jest, skąd i dokąd idzie; mógłby więc sam przez się sądzić o drodze, którą jego przewodnik wskazuje, i wziąć pewniejszą wtedy, kiedy by widział niebezpieczeństwo w postępowaniu za nim.

Air dla lepszego wy łuszczenia rozbioru przypuśćmy, że pierwszy raz dopiero chcemy nabywać znajomości elementarnych matematyki. Jakże byimy sobie w tym postąpili? Bez wątpienia zaczęlibyśmy od zrobienia sobie wyobrażenia jedności i dodając ją kilkakrotnie do siebie utworzylibyśmy sobie z niej zbiory, które byśmy przez linie odznaczyli; powtarzalibyśmy to działanie i tym sposobem mielibyśmy wkrótce o liczbach tyle wyobrażeń złożonych, ilebyśmy mieć ich chcieli. Rozważalibyśmy potem, jak się one utworzyły, postrzegalibyśmy porządek ich rodzenia się i niewątpliwie nauczylibyśmy

¹ T¹k « U i Ul wyd. W wyd, 1; Jim ua".

* (tai iitouif; w oSwUtknłu inumuiicym (utut Ut foun Ut plut (wfriiwia), ⁹ W IS wyd,: apftetswiiśbytmy go w ipombnotei dswutis Mbit tprswy o wizyttfcłcfe ywfsk Irrtrtrartł¹ W 1(1 wyd.: ^poMbsoicł.¹. M wssysfkkb**.

jję sposobów r««kliAini* irh na części* Wt , _# ._{#k f} Jokte 35 najprostszymi fK/fówoywM i tAkr/wut j drugich*

W tym sposobie postępowania dzfóhrm mny^, miałyby za przedmiot, jak tylko ałły> wyobraź* brażenia złożone, które byśmy sarni niworryĄ _l iię doskonale znalibyśmy; nie znalrł.hYjyimy ^ szkody w odkryciu pierwszych stosunków srb|J latwicjbyśmy poznali inne, które z nj/b trepof a które niechybnie dałyby nam poznać inne y tze* od najprostszych, podnieślibyśmy sie nieznacznie i zrobilibyśmy sobie pewny d#g* wiadow^ęi tak fatt* związanych, że nie można by było dojść do nafcłaltzYri przez te, które je poprzedziły*

Insze umiejętności, które równie rozum ludzki pozr^ nym, nic co innego mają za pryncypia jak tylko wy/,_{v v} ^ które przez czucia i rozwagę do nas przychodzą; i dla nah znajomości złożonych nie mamy równie jak w nuttciaato środka, jak tytko połączyć wyobrażenia proste w *-/_f> trzeba więc i w nich trzymać się tegoż samego porządku * wyobrażeń i tęż tamę ostrożność zachować w wyboru

A tak nie inaczej rozumując jak tylko* albo podh-.? prostych, albo podług wyobrażeń złożonych tworom sowmo cych, będziemy mieli dwie korzyśd: 1. Że znając rodzę* m ti? wy. obrażeń, podług których myiłić będziemy, nie powkasy mh. ii nie wiemy, gdzie jesteśmy, jakeśmy do tego przysa cofnąć możemy. 2. Że w każdej materii bęchdeag jakie są granice naszych wiadomości, bo kiedy zmysły dostarczać nam wyobrażeń umysł nie będzie już mógł tworzyć sobfc

Wszystkie prawdy nic więcej w sobie me mknął jak tymm poznanie stosunków, które zachodzą między wyobraśc****¹*¹*

t Pm fhrmh

i Mr

umrl

mcsąwm| ild^ mł.

:

MMgp#

dMflnrc

iw*.

s ssę sam itr widzśeli

c tanu    ••

przestaną, a zatem, nujofnoim «■* Łswirrmą jak

i W [I i III wyd.: „przeto ad* aMłeSiMaf*.

⁹ Sen* wftaśdwy: pewien dąs (tam tmtt).

⁹ Tik w II i III wyd. W wyd. I: ^ndddsisąa, tjdw...*

•    W III wyd.: Jmzego*.

•    ąy III III wyd.: „ponądfai o* do tweiw wyokeeies i ą*"W ^ do wyboru snafcdw**.

⁹ Td w II I III wyd. W wyd. I: ^wnaąc iy*o*

1