IMGC81 (2)

70 Metody nauczania i wychowania

Powtarzając za R. Więckowskim — jeżeli nauczyciel przekazuje dziecku określone informacje do zapamiętania i przyswojenia z myślą o wychodzeniu poza dostarczone informacje, wówczas mówimy, że nauczyciel wspiera aktywność edukacyjną za pomocą metod informacyjnych. Jeżeli natomiast nauczyciel w toku kontaktu pedagogicznego z dziećmi wskaże w poznawanej rzeczywistości pewną niedookreśloność, niezgodną z dotychczasowym zasobem doświadczeń, wymagającą aktywnego i samodzielnego wysiłku dla jej eliminacji, wówczas powiemy, że następuje proces wspierania aktywności edukacyjnej za pomocą metod heurystycznych⁷⁷.

Posługując się metodami wspierania edukacyjnego nauczyciel stawia pytania uczniom, lecz nie w celu kierowania ich aktywnością, tylko aby otrzymać od nich pomoc, której potrzebuje, albo udaje, że potrzebuje. Powinien stwarzać także takie sytuacje edukacyjne, w których pytania chcieliby zadawać sami uczniowie, adresując je do siebie, do koleżanek i kolegów, do nauczyciela, do otaczającej rzeczywistości, do rozmaitych źródeł informacji.

Gdy nauczyciel sam coś opisuje, to stosuje metody nauczania, a jak włącza do tego uczniów, stosuje metody wspierania edukacyjnego; gdy dyskusję inspiruje nauczyciel, to występuje pierwsza metoda, gdy czynią to także uczniowie, to są to metody wspierania.

Kujawiński podkreśla, że w podmiotowej edukacji wczesno-szkolnej typu klasowo-lekcyjnego nauczyciel powinien korzystać z zalecenia: tyle w edukacji ukierunkowania aktywności edukacyjnej uczniów przez nauczyciela, ile to konieczne, a tyle wzajemnego wspierania edukacyjnego, ile to potrzebne i możliwe⁷⁹.

Takie postępowanie nauczyciela sprzyjać będzie podmiotowej funkcji ucznia, bardziej będzie skoncentrowane na jego potrzebach i oczekiwaniach niż na programie szkolnym i jego wymaganiach.

⁷⁷    Więckowski R., Pedagogika wczesnoszkolna. Warszawa 1993, WSiP, s. 105.

⁷⁸    Kujawiński J., Metody edukacji wczesnoszkolnej..., op. dt., s. 22.