obraz4 (6)

stanął na czele narodowowyzwoleńczego ruchu Persów przeciwko panowaniu arabskiemu. Ideologiczną podbudowę powstania stano* ziła nauka, wyrosła bezpośrednio z mazda-izmu (...)” ».

Nie da się też zaprzeczyć udziału starej postawy penikiej w panteistycznym odchyleniu mistyków — sufich. Przepaść dzieląca człowieka, który się pokornie poddał, od jego wzniosłego, pańskiego Boga Allacha, nie da się pogodzić z ideą zjednoczenia z najwyższym duchem, jakiej hołdowali sufi. „Poezja sufich, mistyków szukających drogi do zjednoczenia z bóstwem, zakwita kwiatami wszystkich ogrodów Przemądrego, a upojenie świętym sokiem homy zastąpione zostaje wtajemniczeniem w istotę rzeczy mocą wina. Następuje to w ruinach świątyń ognia, pod opieką ^starców magów*. Sceneria mistycznych wzlotów nasuwa skojarzenie z tradycjami zoroastryjskimi” — pisze autorka polska ⁴*. Można tu dorzucić, że te rekwizyty nie tylko nasuwają skojarzenia z mazdaizmem, ale świadczą wprost o przejęciu ich żywcem z trydycji staroperskiej. Na gruncie ortodoksyjnego islamu zarówno mistyczna jednia, jak i wino stanowią jednakowe bluźnierstwo.

Dla dopełnienia obrazu warto jeszcze dorzucić rys najbardziej jaskrawy, jeżeli chodzi o zapożyczenia staroperskie w ruchach heretyckich. Oto s;-kta bjhafrydystów uprawiała ¹

otwarty kuli jtWini. M»mI|mh«i »|h t*|H ♦*!#' ła niebieskiej* «»ł»ri»i*ti|ti«“ k u mIimhu tWIf# i przy klękając⁴¹. I 'y l»* In JuŁ Jawn* wy zwanie rzucone linłdownikom AIImi Iim, IWl* szcza że i wszelkie ;;t\vni/••ulu Im¹ ilniifpn wało też pewnej* rudznjti «/• i

Religii zaraluslriuńr.ltlej ulu innlim llfum¹ do dnia dzisiejszego za mlkowleli* wymurl* w granicach swej ojczyzny Ihnhim m>H|*Wh wy znawców Ahura Mazdy (Dolnego 1'niiN) I )m go Proroka Zaratustry żyje nudni w M'|uiiIm miast Jazdu i Karmami w ‘‘.hmlitowym hinile Był nawet taki okres za rządów H«*/y M/m Im Pahlawiego (1924—11141), kiedy /ndei/uim do wskrzeszenia zaruliislry/mu juko unio dowego dziedzictwa Iranu, wv«lrelmln|n'ego kraj od sąsiednich państw mu,olniiuV«kli li •* Nadzieje te upadły wraz ze /iuioii<i mi*«l ih)m za panowania ostatniego moiian ln iinmille go, Mohammada Rezy Pahlawiego liok.uinny na naszych oczach przewrót ie|»uldlkn»Viko -teokratyczny pod wodzą ajntollnrlui ('luniiei niego z jego fanatyzmem szyickim nie ;.inuo wi dobrej wróżby dla perskiego /mol unity zmu.

Przed tą rewolucją warunki żyrin w Irunie były na tyle nowoczesne, że wykluczona Minia się jakakolwiek dyskryminacja obywateli na tle wyznaniowym czy też zamykanie mniejszości religijnych w gettach. Rolnicy za-

249

1

F. Mnchalski, cyt. wyd., s. 329.

M. Składankowa, cyt. wyd., s. 232.

⁴¹ F. Machalski, cyt. wyd., s. 320. ⁴¹ Tamże, s. 339.