P1190230

BK

MIEJSCOWI I OBCY

KIM Brtl. CO ICH ŁĄCZYŁO?

Wl

ftni taniec XI w wewnątrz fetfcnddegó grodu powstał cmentarz. I acbeokdn dosow^iią w md afentnr nowych nakazów Kościoła z twhaasowTmi praktykami pograrbowtnu. to w zdecydowanej większości bo» iprawr oO proc > występuje nadal wyposażenie. Bogato obdarowyw^_ wtoji Ckkci mk\t$ze: | ich grotach najczęściej znajdowane są kabłączfd sbteacme (wkładca rwr. J9>. NBkoafcM w grobach dzieci starych ozdoby wYsarpua spoodtcznr. AJr niekiedy pojawiają tam s*c noże w pochewkach, t&aąfct czy yknune gnechotka. Kobiety dorosłe cozymywały kabaczki skroniom crafcłn srebrne j brązowe. szklane paciorki noże. manny i wiadra. Z kota | .ochach rnęzcmn dominowały noże. niekiedy z brązowymi oku-darał pohewek. Trfko w grupie grotów dorosłych mężczyzn występowały aacrmti ghnune. wadn oraz kokę z kołkiem. Groby te wyróżniały się MjHsgm aunaonn ozdób; tu również wystąpiła największa łiczha monet <ponad D proc wszvstłach)t w mysi dawnych wierzeń pełniły one faun n pi znudrgu Ib wtiśnie moneta, niekiedy trzymana kurczowo w fflfispg dani (tak )ak w przypadku 45-SO-ietnjeyo mężczyzny), ułatwić arak uh mu udaną podaż w zaświaty (wkładka tyc. -<0). Nie zawsze znurii pochowani w obręb* (ego samego cmentarza byli równoprawnymi okonkami ■Wgra społeczności ST grobie oznaczonym numerem 52/05. na cmentarzysku w ftńtkanoaróach. należącym do mężczyzny w widu 30-35 łat, uwagę zwraca H crasfci isUJ po pode strzały w lewej koso ciemieniowej), będący Mjpewiwj przyczyną jego Smieni Tiudno przesądzać, czy w tyra przypadku aaw dc> aeraeam z ńouzem. czy też z nietypowym pochówkiem mieszkańca rgo (etenu Ale laki. ar wrzucono go do juny grobowej bez wyposażenia, rwaną do tanu (wkładka ryc. 41), jest wymownym świadectwem odmienności i §Kpj|) potraktowania zwłok tego zmarłego niż innych. W niektórych gro-hach nrardimr na celowo deponowane kości zwierzęce, a w innych, w na-ortmch Aaonydi do grobu, zachowały się ślady po materii organicznej. MraMkowanr jako pożywkaiie. w jakie wyposażono zmarłego na drogę pomrrrj Obecne w pochówkach pyłki roślin są różnie interptetowane. Nie wńduzi y ir \i « pozostałości po kwiatach, którymi obdarowywano anahch na drogę pośmiertną

kssauw wyniki dda analiza cmentarzyska w Kańskich koko Radomia Mp ■■ ri grobów w tym liczne pochówki mężczyzn w-yposażonych VtoMLjró wnłył Jem Gąssowski (119501 1952). centralny rejon cmentarza BHHh glpi grobo* wyZłączających oś cmentarza - kannych wojuwni to* I bogato wypowucnych kobiet Wokół nich występuje drugi obszar, ttoratasyzuran B Eraj|§§ babą grobów z konsmikcjami kamiennymi ■■I td rakemóki wmo najwięcej świadectw obrzędów związanych z użytko-•ankara agm cpiafiboo również na groby Innych wojowników i na groby ko-ltawypraaa«ydi 1 teae ozdoby W strefie zachodnie) cmentarza wystąpih prawe wtłąoraie groby i obstawą kamienną i brukiem, mniej bogato wvpc> (■karat t*dt wwr pozbawione darów w gróboch mężczyzn, mnici licznych

niż w innych częściach cmentarz* w ogóle brak byfct brom V tej same; rocie ^obserwowano zwyczaj przykrywania łd&u grobów wspótoym bmkiera to-aMenmm Zdaniem Jerzego Gąssowskiego, zwyczaj ten może«—Jopć o wżp-Jach rodowych pochowanych tam osób.

Innych danych dostarczyły badania wiejskiego cmentarza zk i ifiajwjuęga przy kościele parafialnym w Kłeczanowie na Wyżynie SandomfeBkiej i ą BHto red 199?). Cmentarzysko ro ma duże znaczenie Ja studiom mad stuknąi demograficzną społeczności wiejskiej w aspekcie ilrkmi ania Dość po wiedzieć że od drugie; połowy XB do początków XDC w_ czyi w aątu cakepo okresu funkcjonowania cmentarza parafia kieczanowska byka jednowń idn— Tamtejsze materiały antropologiczne stanowią więc kapitalne źródło do badań nad szeroko rozumianymi przemianami (okałnych populacji wiejskich, ad średniowiecza aż po czasy najnowsze. Itałnm Ze capo wymieraini sd aradzar-niższej ludności Heczanowa było zbfeaone do odanaowzaego dk potom w okresie nowożytnym (pierwsza połowa XK ar.) i wyrażała sę przedęmą labą siedmiu osobników rocznie. VF średniowieczu sporadycznie, w poe-owiertsrwie do okresu nowozymega ludzie dożywzfi wieku sęthrwega Rzez cały czas funkcjonowania cmentarza wysoka była śrarenekłcwc dzieci swęistca ponad 30 proc. popułacjL Na kośbach analizowanych sakadeuw stwierdzono w tym długim przedziale czasowym podobne zmiany patołogKzne: nujczę&Bd asymetrię kończyn, wady zgryzu, nieprawkiowasu tozwojowe uaęhenra uia-stema. rotacja, tozs tięcia zębów) oraz próchnicę. Owenom-4łv w Kfeczano-wfe dostarcza zatem przykładu spokeczaoso wiejskiei da której cfopływ osadników z zewnątrz, w ciągu ponad siedmiu stuleci tunkcimcannu ciarnranz. pozostawał ograniczony Tym najpewniej tłumaczyć aaktm karan dużej jtabdnośd' cech szczątków kostnych, porównyw-alnycfc pod waekrara rajlb darni w długiej perspektywie czasowej.

W ostatnich latach podejmowano próby ok te ‘kraia Stacz krewrisczych zmarłych drogą analizy anheoiogicznej i antropdogicznei. Do ciekawszych zaliczyć należy badania Teresy i Henryka l^ewskfch 019911 l«ó!X dotyczące sem cmentarzysk okresu wczesnopuWwcwega ł**Z kh prac bvkr pteba określenia zjawisk nieuchwytnych poprzez analizę źródeł pfcanycfc v«z ^saB' daniową analizę archet^ogiczną. Chodd o takie kwesrie. uk prayemw wzakn-wania obrządku pogrzebowego w obrębie tego same^i cnrenraaK cvzbwcś-ci definiowania więzi krewnróczych czy zróżnicowanie amRĄ^kgtczne dr*-nycb społeczności, mające źródło zarówno w migraciuch. wk i * luiranrh ra-wieranLi małżerisrw Kxłstavvą bactui byk> aakotenre. :e rorukt-jn nxiowa lokalnych społeczności znajduje odwzewwanie na awencu n skacfi auwai sfc-wv. że istniejące więzi społeczne żywych winny zn-cdowac ixłwMww*wra w- materiałach cmenratiyskowych. Oznaką orzyrufeiności dub iw braku' do grupy winien być zatem ą»wh i miejsce chowani-i zaiik^o w obrębie cmentarza użytkowanego przez daną wspólnotę M tym cehi lu-alizcwano udk-d> liczebności pocłuiwkow w obtębie nwtwmib. charakter rt wyposa-