Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Wykłady  30 godz.
Program:
·ð Ogólna charakterystyka drogi i jej użytkowników, ustawa o drogach publicznych,
ustawa prawo budowlane, warunki techniczne (ogólna charakterystyka, struktura),
podstawowe pojęcia (droga, pas drogowy)
·ð Wprowadzenie do projektowania dróg, warunki brzegowe i optymalizacja, przykÅ‚ady
modelowania numerycznego projektowanej drogi
·ð OÅ› geometryczna drogi, trasa w planie, niweleta, oddziaÅ‚ywania dynamiczne na
pojazd, trójścian Freneta
·ð Projektowanie Å‚uków dla trasy w planie, minimalne promienie Å‚uku koÅ‚owego,
warunek na zarzucenie, wywrócenie i wygodę jazdy
·ð Projektowanie klotoidalnej krzywej przejÅ›ciowej wraz z doborem parametrów
·ð OkreÅ›lanie najmniejszej odlegÅ‚oÅ›ci widocznoÅ›ci na zatrzymanie
·ð Projektowanie niwelety jezdni i promieni Å‚uków pionowych
·ð PojÄ™cie drogowej budowli ziemnej (PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe  Roboty
ziemne  Wymagania i badania)
·ð Elementy drogowych budowli ziemnych
·ð Obliczanie objÄ™toÅ›ci wykopów i nasypów, przekroje przejÅ›ciowe robót ziemnych
·ð Tabela objÄ™toÅ›ci mas ziemnych
·ð Wykres objÄ™toÅ›ci i rozdziaÅ‚u mas ziemnych
·ð Równania ruchu pojazdów samochodowych, opory ruchu, charakterystyka
dynamiczna pojazdu
·ð DÅ‚ugoÅ›ci zastÄ™pcze drogi ze wzglÄ™du na siÅ‚Ä™ napÄ™dowÄ…, czas przejazdu i zużycie
paliwa
·ð Klasyfikacja systemów odwodnienia drogi
Literatura:
- RozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430, z 2010 r. Nr 65 poz. 407, z 2012 r. poz. 560.
- PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe  Roboty ziemne  Wymagania i badania
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
Literatura uzupełniająca:
- RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 stycznia 2002 roku w sprawie
przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych, Dz. U. Nr 12,
poz. 116, z 2010 r. Nr 65 poz. 409.
- Sandecki T. i inni, Komentarz do warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
drogi publiczne i ich usytuowanie  Część I: wprowadzenie, Biuro Projektowo-
Badawcze Dróg i Mostów  Transprojekt-Warszawa Sp. z o.o., Warszawa 2003, s. 160,
ISBN 83-903370-6-1.
- Sandecki T. i inni, Komentarz do warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
drogi publiczne i ich usytuowanie  Część II: zagadnienia techniczne, Biuro Projektowo-
Badawcze Dróg i Mostów  Transprojekt-Warszawa Sp. z o.o., Warszawa 2002, s. 248,
ISBN 83-903370-5-3.
- Datka S., Lenczewski S., Drogowe roboty ziemne, wyd. I, Wydawnictwa Komunikacji
i A
ączności, Warszawa 1978, s.543.
- PN-S-02204:1997 Drogi samochodowe - Odwodnienie dróg
- Edel R., Odwodnienie dróg, wyd. 4, Wydawnictwa Komunikacji i A
ączności, Warszawa
2008, s. 412, ISBN 978-83-206-1717-7.
- Szling Z., Pacześniak E., Odwodnienia budowli komunikacyjnych, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2004, s. 225, ISBN 83-7085-777-9.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (DA,DK)  30 godz.
Program:
Projekt odcinka drogi
I. Część opisowa:
1. Opis techniczny.
2. Obliczenia elementów geometrycznych trasy w planie (wyznaczenie promieni
łuków oraz parametrów krzywych przejściowych).
3. Kilometracja trasy w planie.
4. Dziennik niwelacji terenu.
5. Promienie łuków pionowych.
6. Obliczenia elementów geometrycznych niwelety.
7. Obliczenia objętości mas ziemnych.
8. Długości zastępcze drogi.
9. Ekonomiczne porównanie wariantów.
II. Część rysunkowa:
1. Plan orientacyjny trasy w skali 1:5000.
2. Krzywa przejściowa w skali 1:500 lub 1:1000
500
3. Przekrój podłużny - wariant I w skali 1: .
5000
500
4. Przekrój podłużny - wariant II w skali 1: .
5000
5. Wykres oporów ruchu, czasu przejazdu i zużycia paliwa.
Literatura:
RozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430, z 2010 r. Nr 65 poz. 407, z 2012 r. poz. 560.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (DA,DK)  30 godz.
Zakres ćwiczenia projektowego:
Projekt odcinka dwukierunkowej drogi publicznej klasy: główna -  G ,
zbiorcza   Z lub lokalna   L , poza terenem zabudowy, o przekroju
jednojezdniowym z dwoma pasami ruchu.
Podstawa opracowania projektu:
- temat ćwiczenia z określoną klasą projektowanej drogi (G,Z,L) i prędkością projektową,
- mapa warstwicowa w skali 1:5000 z warstwicami o skoku 2.5m obejmujÄ…ca obszar ok. 1800
x 1300m (arkusz A3) wraz z plikami w formacie dxf/tiff, dgn/hmr (na płycie CD),
- wskazanie punktu początkowego i końcowego trasy w planie (długość projektowanego
odcinka drogi 1500-2500m a możliwe rozwiązania powinny wymagać przekraczania rzeki
i projektowania obiektów mostowych),
- rozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430 z póz
n. zm., udostępnione w postaci plików w formacie
PDF (wg Internetowy System Informacji Prawnej) na płycie CD.
Zalecane rozwiÄ…zania projektowe:
- trasa w planie projektowana w oparciu o odcinki proste, łuki kołowe i klotoidalne krzywe
przejściowe,
- promień łuku kołowego dla trasy w planie przyjmowany po określeniu wartości
minimalnych z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie,
- parametry krzywych klotoidalnych po określeniu wartości dopuszczalnych
z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie ( par. 22 ust.1 ),
- promień łuku kołowego dla niwelety jezdni przyjmowany po określeniu wartości
minimalnych z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (DA)  30 godz.
Standard opracowania dokumentacji projektowej i zasady korzystania z systemów
komputerowych:
- dopuszcza się realizację rysunków z wykorzystaniem programów CAD-owskich, np.
AutoCAD, MicroStation lub innych,
- rysunki muszą być plotowane w zadanej skali pod rygorem odrzucenia projektu lub jego
części,
- obliczenia dla elementów geometrycznych trasy w planie i niwelety muszą być
zrealizowane z wykorzystaniem programu DROGA,
- profil podłużny może być przygotowany z wykorzystywaniem programu DROGA,
- część opisowa może być zrealizowana w formie numerycznej z wykorzystaniem edytora
tekstu i/lub arkusza kalkulacyjnego,
- dane dla programu DROGA oraz wszystkie elementy dokumentacji projektowej
przygotowane z wykorzystaniem systemów komputerowych muszą być dołączone w postaci
odpowiednich plików na płycie CD/DVD dołączonej do dokumentacji projektu.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (DK)  30 godz.
Standard opracowania dokumentacji projektowej i zasady korzystania z systemów
komputerowych:
- dopuszcza się realizację rysunków z wykorzystaniem programów CAD-owskich, np.
AutoCAD, MicroStation lub innych,
- rysunki muszą być plotowane w zadanej skali pod rygorem odrzucenia projektu lub jego
części,
- obliczenia dla elementów geometrycznych trasy w planie i niwelety mogą być zrealizowane
z wykorzystaniem programu DROGA,
- profil podłużny może być przygotowany z wykorzystywaniem programu DROGA,
- część opisowa może być zrealizowana w formie numerycznej z wykorzystaniem edytora
tekstu i/lub arkusza kalkulacyjnego,
- dane dla programu DROGA oraz wszystkie elementy dokumentacji projektowej
przygotowane z wykorzystaniem systemów komputerowych muszą być dołączone w postaci
odpowiednich plików na płycie CD/DVD dołączonej do dokumentacji projektu.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (MBP)  15 godz.
Program:
Projekt odcinka drogi
I. Część opisowa:
1. Opis techniczny.
2. Obliczenia elementów geometrycznych trasy w planie (wyznaczenie promieni
łuków oraz parametrów krzywych przejściowych).
3. Kilometracja trasy w planie.
4. Dziennik niwelacji terenu.
5. Obliczenia promieni łuków pionowych oraz innych elementów
geometrycznych niwelety.
6. Obliczenia objętości mas ziemnych.
7. Długości zastępcze drogi.
II. Część rysunkowa:
1. Plan orientacyjny trasy w skali 1:5000.
500
2. Przekrój podłużny w skali 1: .
5000
3. Wykres oporów ruchu, czasu przejazdu i zużycia paliwa.
Literatura:
RozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430, z 2010 r. Nr 65 poz. 407, z 2012 r. poz. 560.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (MBP)  15 godz.
Zakres ćwiczenia projektowego:
Projekt odcinka dwukierunkowej drogi publicznej klasy: główna -  G ,
zbiorcza   Z lub lokalna   L , poza terenem zabudowy, o przekroju
jednojezdniowym z dwoma pasami ruchu.
Podstawa opracowania projektu:
- temat ćwiczenia z określoną klasą projektowanej drogi (G,Z,L) i prędkością projektową,
- mapa warstwicowa w skali 1:5000 z warstwicami o skoku 2.5m obejmujÄ…ca obszar ok. 1800
x 1300m (arkusz A3) wraz z plikami w formacie dxf/tiff, dgn/hmr (na płycie CD),
- wskazanie punktu początkowego i końcowego trasy w planie (długość projektowanego
odcinka drogi 1500-2500m a możliwe rozwiązania powinny wymagać przekraczania rzeki
i projektowania obiektów mostowych),
- rozporzÄ…dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich
usytuowanie, Dz. U. Nr 43, poz. 430 z póz
n. zm., udostępnione w postaci plików w formacie
PDF (wg Internetowy System Informacji Prawnej) na płycie CD.
Zalecane rozwiÄ…zania projektowe:
- trasa w planie projektowana w oparciu o odcinki proste, łuki kołowe i klotoidalne krzywe
przejściowe,
- promień łuku kołowego dla trasy w planie przyjmowany po określeniu wartości
minimalnych z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie,
- parametry krzywych klotoidalnych po określeniu wartości dopuszczalnych
z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi
publiczne i ich usytuowanie ( par. 22 ust.1 ),
- promień łuku kołowego dla niwelety jezdni przyjmowany po określeniu wartości
minimalnych z uwzględnieniem zapisów w warunkach technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku
 Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej, Zakład Dróg Ulic i Lotnisk
DROGI I ULICE I
Studia stacjonarne I-go stopnia
ROK III semestr 5 (zimowy)
Ćwiczenia projektowe (MBP)  15 godz.
Standard opracowania dokumentacji projektowej i zasady korzystania z systemów
komputerowych:
- dopuszcza się realizację rysunków z wykorzystaniem programów CAD-owskich, np.
AutoCAD, MicroStation lub innych,
- rysunki muszą być plotowane w zadanej skali pod rygorem odrzucenia projektu lub jego
części,
- obliczenia dla elementów geometrycznych trasy w planie i niwelety mogą być realizowane
z wykorzystaniem arkuszy kalkulacyjnych pod warunkiem podania w projekcie
wykorzystywanych wzorów z przykładem rozwiązania dla jednego z elementów,
- profil podłużny musi być przygotowany bez wykorzystywania programów generujących
tego typu rysunki (np. DROGA, Drogownictwo, Ulica itd.),
- część opisowa może być zrealizowana w formie numerycznej z wykorzystaniem edytora
tekstu i/lub arkusza kalkulacyjnego,
- wszystkie elementy dokumentacji projektowej przygotowane z wykorzystaniem systemów
komputerowych muszą być dołączone w postaci odpowiednich plików na płycie CD/DVD
dołączonej do dokumentacji projektu.
Rok akademicki 2012/2013
Redakcja  dr inż. Paweł Rydzewski
Wersja  26 września 2012 roku