3582279391

Badania ilościowe i jakościowe

Osobiste doświadczenia pedagogiczne warunkiem rozwoju teorii wychowania

Nieskuteczność innowacji bez wsparcia praktyki pedagogicznej

alnych przypadków. W tym miejscu warto podkreślić, iż współcześnie, nie bez powodów, badania pedagogiczne, oparte na strategii badawczej w wymiarze pozytywistycznym lub neopozytywistyczym, uzupełnia się, a niekiedy wręcz zastępuje badaniami odstępującymi od sztywnych rygorów podejścia badawczego obowiązującego w naukach przyrodniczych. Są to badania zorientowane na wyeksponowanie nie tyle obecności, wielkości i liczebności badanego zjawiska, ile przede wszystkim —jego opisu jakościowego. Tak więc uznaje się za zasadne stosowanie także m.in. wypracowań i ankiet złożonych z pytań otwartych, techniki obserwa-cji niekategoryzowanej i rozmowy niekierowanej. Oczywiście jawnym zubożeniem i ograniczeniem możliwości poznawczych teorii wychowania byłaby rezygnacja z zobiektywizowanych metod badań, nastawionych na ilościowy opis interesujących badacza problemów.

Sięganie do własnych doświadczeń pedagogicznych

Korzystanie z własnych doświadczeń pedagogicznych stanowi z pewnością najbardziej zaniedbane ogniwo w całokształcie jej poczynań naukowo-badawczych. Jest to sprawa wręcz wstydliwa, gdyż oto teoretyk wychowania, ponosząc współodpowiedzialność za prawidłowy przebieg procesu wychowania, styka się jedynie sporadycznie z rzeczywistymi w-aninkami pracy wychowawczej. Znane są— i to bynajmniej nierzadko — wypadki profesjonalnego zajmowania się teorią wychowania bez jakiejkolw^riek praktyki w^r szkołach lub innych instytucjach oświatow'0-wychowaw'czych. Czy w' takiej sytuacji jest możliwy rzeczywisty postęp teorii wychowania jako dyscypliny pedagogicznej? Czy można sensownie zaprojektować jakiekolwiek zmiany w^r szeroko rozumianym procesie wychowawczym bez osobistego doświadczenia? Czy w^r ogóle jakakolwiek refleksja nad wychowaniem, jak również planowanie badań w^r zakresie problematyki wychowawczej, mogą być uwieńczone pow-odzeniem bez uprzedniego doświadczenia spraw', jakie czyni się przedmiotem wiasnych rozw^rażań lub badań?

Pozytywna odpow^riedź na powyższe pytania sugerowałaby, iż projektowanie działań wychowawczych (także badań pedagogicznych) zależy wyłącznie od pomysłowości przedstaw'icidi teorii wychowania jako głównych ich projektodawców' i że ci ostatni nie mogą się niczego sensownego nauczyć od osób bezpośrednio związanych z praktyką pedagogiczną. Niestety, rzeczywistość przeczy temu. W pedagogice bowiem (w^r tym również w^r teorii wychowania) nie jest przypadkiem, iż najtrwa-lej w' ogólnym jej dorobku zapisały się te innowacje pedagogiczne, które wyrosły bezpośrednio z praktyki, były z nią ściśle sprzężone i przez

O A Imrtnri \snt-\riry/Mi-u-Us\ inkn rft'c »-vnl Inn