PICT6377

Istnicj.'i różne uzasadnienia tej kwestii. Jedne zakładają, że badania ilościo i jakościowe zasadniczo różnią się i dlatego wzajemnie się wykluczają ^ sugeruje, że należy w badaniach zjawisk społecznych stosować inne _Spę_c liczne sposoby postępowania badawczego. Inne zakładają, że badania taj-j można łączyć z korzyścią dla prawomocności i pewności wniosków płynący^ z podejmowanych badań. Niektórzy są zdania, że przeniesienie na grunt nauk społecznych w tym i do pedagogiki metod ilościowych, stało się kamieniem węgielnym w rozwoju tych nauk. Jeszcze inni kwestionują stosowanie jakiegokolwiek pomiaru w badaniach prowadzonych w naukach społecznych w tym i pedagogicznych, uważając, że przedmiot pedag.ogiki oraz zjawiska odnoszące się do procesu wychowania, są tak subtelne, niepowtarzalne i trud. ne do uchwycenia. 1/ nic poddają się żadnym pomiarom. Nic wdając się w polemikę wypowiadanych sądów, można przyjąć, ze najbardziej uchwytna różnica między badaniami ilościowymi a jakościowymi tkwi w rodzaju danych. materiałów i informacji jakie badacz gromadzi. W badaniach iiościo-wycli dane mają postać liczb lub zbiorów, natomiast w badaniach jakościowych mają postać opisu tekstu. Stąd bierze się różnica w metodach analizy; zbiory liczb poddają się analizom inatcmatyczno-statystycznym. opisy i teksty wymagają innych zabiegów, np. odpowiedniej interpretacji, raportu, narracji, eseju. itp. Gdy mówimy, że kłos jest inteligentny, to stwierdzenie to ma charakter jakościowy Kicd\ psycholog mierzy inteligencję na skali 1Q. próbuje takie jakościowe stwierdzenia zmierzyć i ocenić liczbowo, stosując pewne symbole cyfr. odpowiadające poziomowi inteligencji.

Jak dotąd większość badań realizowana w naukach społecznych w tym i pedagogicznych prowadzona była i w dalszym ciągu jest. głównie w oparciu o metodologiczny wzorzec przyjęty / nauk przyrodniczych. Tym samym i w badaniach tych. wykorzystuje się metody i narzędzia badawcze stosowane w naukach przyrodniczych, mimo :/ pomiar zjawisk czy procesów społecznych, jest zazwyczaj trudny, mało dokładny a niekiedy wątpliwy Podejście ilościowe opiera się na założeniu, że zachowania i działania ludzi lub grup społecznych przebiegają według określonych reguł i zasad, a zatem można je badać metodami ilościowymi. Metody te w najogólniejszym ujęciu, sprowadzają się do: ilościowego opisu dających się zaobserwować i zliczyć faktów, zjawisk czy procesów. niezależnie od różnicy badanego przedmiotu, oraz na dokonaniu ich oceny w sposób możliwie pełny, rzetelny i wiarygodny. Ich kwantyfikacja sprawia, że zjawiska te stają się bardziej wyraziste. Umożliwia to ich agregację, porównanie / innymi badaniami i podsumowanie danych. Po/a tym. umożliwia przeprowadzenie analizy statystycznej zebranych materiałów i wyjaśnienie związków między zmiennymi oraz wyprowadzenie na tej podstawie wniosków. Tak uzyskane wyniki uważane są na ogól za istotniejsze niż drogi prowadzące do ich pozyskania. Dokonywanie pomiaru zjawisk nie wyklucza dokonanie opisu jakościowego. który wzmacnia i ubogaca wartość zebranych materiałów i informacji. A )

jednak skwantyfikować takie jakościowe - nicliczbOwc pojęcia iak n« cjc, niedostosowanie, poziom odpowiedzi uczniów, ftp należy okicir^¹”’ pojęcia oznacza. Określając, co włączamy w zakres danego pojęcia nn ' gcncji” wykluczamy tym samym każde inne znaczenie Dokonuj* Wn!™ wyboru, należy jednocześnie pamiętać, że każdy ilościowy pomiar, będzie „tl, szy niż. dokonany opis jakościowy.    ’    * ^wz*

Wykorzystywane powszechnie w badaniach pedagogicznych metody do-ściowe, umożliwiają w miarę dokładne poznanie zjawisk i ustalenie związków pomiędzy niektórymi badanymi zjawiskami, np. pomiędzy określonymi oddziaływaniami dydaktyczno-wychowawczymi a skutkami, jakie z działań tych wynikają dla kształtowania postaw kształcących się. ich zachowań, systemu wartości, przygotowania do życia, do pracy i aktywności społeczno-zawodowej. itp. Badania takie sprzyjają także budowaniu teorii odnoszących się do niewyjaśnionych dotąd zjawisk pedagogicznych dotyczących procesu wychowania. Dostarczają wielu informacji ważnych dla rozwiązywania praktycznych problemów związanych z kształceniem i wychowaniem. Dotyczyć one mogą m.in.: zmian w metodach i sposobach nauczania i wychowania, czynników wpływających na proces wychowania, określenia granic samorządności i uspołecznienia szkoły, indywidualizacji nauczania, kształtowania i rozwijania zainteresowań i zdolności uczniów, oceny organizacji pracy, doskonalenia pracy nauczycieli, itp.

Ponadto badania ilościowe spełniają doniosłą rolę w badaniach porównawczych. Sprzyjają dokonaniu diagnozy sytuacji pedagogicznych w różnych szkołach i instytucjach oświatowo-wychowawczych, systemach oświatowych i to w innym czasie i na różnym terenie. Umożliwiają także jak pisze M. Lobocki, bardziej adekwatne porozumienie się badaczy w wielu istotnych sprawach wychowawczych. Tak, np. „inne zupełnie znaczenie ma powiedzenie, ze uczeń iest mało inteligentny, lub, ze iest niezdolny, niż twierdzenie tego samego, w postaci określonych wyliczeń w wyniku zastosowanych badań ilościowych i odpowiedniego pomiaru" [1999. s. 65).

Przedmiotem badań ilościowych, w takim rozumowaniu, może być w zasadzie wszystko, co daje się ująć w formie wymiernej i co daje się zliczyć i ocenić. W przeświadczeniu zwolenników badań ilościowych, przedmiotem badań i analiz mogą być wszelkie działania i zachowania ludzi, pod warunkiem zastosowania w nich procedur badawczych opartych na modelu stosowanym w naukach przyrodniczych. Cechami tego modelu są: prowadzenie badań wg ustmkturyzo-wanyeh projektów, opcracjonali/acja problemów badawczych umożliwiająca obserwowanie i dokonanie pomiaru badanych elementów, definiowanie zmiennych. standaryzacja technik i narzędzi badawczych, stosowanie takiego samego sposobu badania wszystkich jednostek, poprzez zadawanie takich samych pytań i obserwowanie tych samych składników rzeczywistości, ..co jest możliwe po uprzednim Opracowaniu i zweryfikowaniu pilotażowych narzędzi badawczych.