3582316287

ODRODZENIE PAŃSTWA POLSKIEGO W 1918 R.

L Pierwsi dzielnicowe organy państwowe:

Polska Komisja Likwidacyjna - powołana 28.10.1918 w Krakowie, na czele Wincenty Witos, tymczasowy organ ustawodawczy i wykonawczy

Ukraińska Rada Narodowa - w Galicji Wschodniej proklamowała 1.1L1918 utworzenie Zachodnio-Ukrainskiej Republiki Ludowej, stłumiane zostało to przez wojska polskie

Tymczasowy Komitet Rządzący - utworzony 25.11.1918 z siedzibą we Lwowie Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego - na Śląsku Cieszyńskim

Tymczasowy Rząd Ludowy - powołany 7.1L1918 w Lublinie z Ignacym Daszyńskim na czele, wg ich manifestu; Polska ma być demokratyczną republiką parlamentarną 8-godzinny dzień pracy, reformy gospodarcze 2. Powstanie centralnych organów państwowych:

Tymczasowy Rząd Ludowy RP - zatwierdzany 141L1918 z Jędrzejem Maraczewskim na czele (bo Daszyński nie sformował gabinetu)

Józef Piłsudski - naczelny dowódca wojsk polskich i tymczasowy naczelnik państwa o władzy najwyższej do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego

Wybory do Sejmu Ustawodawczego - zarządzane 28.11.1918 na dzień 26.01.1919, głosowanie powszechne, równe, tajne, bezpośrednie i proporcjonalne, prawo wyborcze czynne i bierne od 21 reku żyda (również kobiety)

Naczelna Rada Ludowa - powstała 3.121918 w WieDcopolsce, nie podejmowała decyaji co do usunięda administracji niemieckiej w oczekiwaniu na konferencję pokojową

Komisariat NRL - powstał po powstaniu Wielkopolskim na ziemiach wyzwolonych, nieufny wobec Piłsudskiego, za odrębnośdą Wielkopolski, podporządkował się Wawie po traktade pokojowym z Niemcami

Komitet Narodowy Polski - działał w Paryżu, powołano Paderewskiego na premiera 17.01.1919, a Komitet rozwiązano

15.08.1919

Mała Koustytmja - (patrz U, UL A, 17)

Ł Międzynarodowe uznanie państwa polskiego:

-    pismo Piłsudskiego do USA i rządów europejskich o powstaniu pierwszych organów władzy 16.1L1918

-    stosunki dyplomatyczne z państwami zaborczymi - listopad 1918

-    uznanie Polski przez państwa konferencji wersalskiej - styczeń-luty 1919

4.    Ustalenie granic państwa polskiego:

Rada Najwyższa - zwycięska koalicja; USA, UK, Francja, Włochy, Japonia Rada Czterech - bez Japonii od marca 1919

Koncepcja inkarparacyjna - autor: ND, włączyć do Polski ziemie wschodnie z Wilnem i Lwowem ipokańzacja ludności Koncepcja federacyjna - Józef Piłsudski - Ukraina, Białoruś, Polska i Litwa miały być federacjąpaństw zwróconąprzedw dominacji Rosji

Traktat pokojowy z Niemcami - Wersal, 28.06.1919: do Polski trafia część Wielkopolski nieoswóbodzanej w powstaniu oraz Pomorze, a w okręgu kwidzyńskim i olsztyńskim plebiscyt (11.07.1920 - plebiscyt niepomyślny dla Polski, 20.03.1921

-    niekorzystny plebiscyt na Górnym Śląsku, przyczyna DI powstania śląskiego); 20.10.1921 - podział Górnego Śląska pomiędzy Niemcy i Polskę przez Radę Ambasadorów

Gdańsk + okręg = Wolne Miasto pod kontrolą Ligi Narodów, jego polityka zagraniczna w rękach Polski Traktat pokojowy z Austrią - Saint-Germain-en-Laye, 10.09.1919, Austria zrzekła się ziem anstro-węgierskićh wykraczających poza nowe ziemie Austrii Śląsk Cieszyński:

-    5.1L1918 -podział oparty na kryterium narodowościowym przez RNKC i czeską Krajową Radę Narodową dla Śląska

-    3.021919 -ugoda między PL i CZ podpisana w Paryżu-tymczasowa linia demarkacyjna na Śląsku -10.07.1920 - arbitraż wielkich mocarstw -decy zja 28.07.1920: 1270 km2 dla CZ, 1012 dla PL

Granica wschodnia - ustalana tymczasowo 8.121919 (wsćh. Granice KP bez Augustowa i Suwałk), potem wojna

polsko-rosyjska i traktat ryski - 18.03.1921

Wileńszczyzna:

10.07.1920    - Wilno dla Litwy (konferencja w Spa), 1207.1920 - Rosja odstępuje wileńszczy znę Litwie

7.10.1920    - umowa PL-LIT w Suwałkach - tymczasowa linia demadcacyjna na terytorium spornym

9.10.1920    - Żeligowski przekracza linie i zajmuje Wilno - utworzono Litwę Środkową

20.021922-uchwała Sejmu o włączeniu wileńszczy zny do Polski, 3.03.1922-podpisanie aktu na ten temat Uchwała Rady Ambasadorów - z dnia 15.021922 ostatecznie uznała wschodnie i północne granice Polski

5.    Społeczny charakter państwa polskiego:

Komunistyczna Partia Robotnicza Polski - 12.1918 - powstała z PPS-Lewicy i SDKPiL, powołała Rady Delegatów Robotniczych

fi. Obszar, ludność i iei skład narodowościowy:

388600 km², w 1938 dołączano 2/3 Śląska Cieszyńskiego (1000 km²)

27,2 min ludności (1921); 35,1 min (1939): Polacy 69,2%, Ukraińcy 142 Żydzi 7,8%, Białorusini i Niemcy po 29% inni 0,9%

Język Polski: 68,9%

Religie: rzym-kat 648% grec-kat 10,4% prawosławie 1L8% mojżeszowa 9,8%, ewangelicka 2,6%

7. Obywatelstwo państwa polskiego:

obywatelstwo-ogół uprawnień i obowiązków jednostki w zakresie jej stosunków z państwem, wynikających z przynależności państwowej; podsŁ prawne: Konstytucja Marcową ustawa o obywatelstwie 20.01.1920 i traktaty międzynar. Mały Traktat Wersalski -podpisany 28.06.1919,