3582316655

STEREOTYPY NARODOWE

Stereotyp - jest rodzajem postawy wobec rzeczywistości społecznej, w której element poznawczy jest specyficznie zdeformowany. Najczęściej są budowane w odniesieniu do grup społecznych i etnicznych, klasowych, zawodowych, lub związanych z określoną płcią.

Stereotypy są przekazywane jednostce przez społeczeństwo we wczesnym okresie życia.

Stereotyp etniczny - najczęściej spotykany rodzaj stereotypów, odnoszących się swoją treścią do grup etnicznych (innych narodów lub mniejszości narodowych). Może być albo

(A) zbyt dużym uproszczeniem reprezentacji typowych cech członków grupy etnicznej (B) fałszywym twierdzeniem powtarzanych wiele razy i przyjęty przez wielu ludzi za ogólną prawdę. Użycie stereotypów często niesie niezrozumienie i rani uczucia. Stereotypy etniczne zwykle są niedokładne, obraźliwe i są podstawą dyskryminacji i rasizmu.

Błuszkowski. „Stereotypy narodowe w świadomości Polaków"

L Autor bada stereotypy narodowe funkcjonujące w świadomości Polaków. Stara się przy tym odpowiedzieć na pytanie jakim jesteśmy narodem:

1.    pierwsza hipoteza zakłada, ze Polacy są społeczeństwem otwartym wobec innych, tolerującym odmienność i wielość tożsamości etnicznych, dopuszczającym zapożyczenia z innych kultur narodowych, będące koniecznym warunkiem modernizacji kraju

2.    druga hipoteza zakłada, że Polacy są społeczeństwem zamkniętym,

etnocentrycznym, uznającym separatyzm kulturowy za skuteczny sposób zachowania ich tożsamości narodowej

Autor nie odpowiada jednoznacznie na postawione pytanie o charakter naszego społeczeństwa. Wykazuje jednak, że skłonność nr.l jest korzystniejsza, gdyż w przypadku Polski, postawa taka ułatwiałaby likwidację opóźnień i dystansu cywilizacyjnego wobec krajów wysokorozwiniętych. Ponadto autor wykazuje, że skłonność nr.l jest uwarunkowana etnicznie. Zatem mobilizacja społeczeństwa, ukierunkowana na rozwój społeczny, polityczny, gospodarczy, jest zależna od wyposażenia etniczno-politycznego narodu. Niestety skłonność nr.l może rodzić obawy o możliwą utratę tożsamości etniczno-kulturowej, stając się źródłem partykularyzmu (dążenie do odcięcia, uniezależnienia) narodowo-państwowego, postaw etnocentrycznych oraz niechętnego stosunku do zmian systemowych- czyli skłonność nr. 1, może prowadzić do skłonności nr.2.

U._„Autostereotyp narodowy jako korelat tożsamości zbiorowej narodu”- tytuł

podrozdziału. W tej części swojego wywodu, autor powołuje się na autorytet w danej dziedzinie- W. Lippmanna. Lippnann wymienia model (system) stereotypów: Autostereotyp- stereotyp będący obrazem własnej grupy (podmiot i przedmiot autostereotypu jest ten sam). Heterostereotyp- obraz jednej grupy utrwalony w świadomości innej grupy(podmiot postrzegający i przedmiot postrzegany są różne).

Otóż wg. Lippmanna autostereotypy są b. istotną częścią tożsamości narodowej, gdyż dają gwarancję poczucia własnej wartości, pozycji i praw w świecie. Zatem autostereotyp zajmuje centralne miejsce w systemie stereotypów, wypełniając ważne funkcje autoidentyfikacyjne i obronne. W rezultacie autostereotyp jest obrazem własnym, w którym odtwarzamy i chronimy swą tożsamość.

Autostereotyp jest wytworem kultury symbolicznej i podlega dwóm kryteriom: semiotycznemu i aksjologicznemu. Zgodnie z kryterium semiotycznym autostereotyp obejmuje takie zachowania ludzi, które są znakami rozpoznawczymi, samookreślającymi grupę. Zgodnie z kryterium aksjologicznym, autostereotyp jest wartością, którą grupa wyznaje i kultywuje. Zatem autostereotyp tworzy obraz grupy z jednej strony, z drugiej strony wyraża grupowe dążenia i interesy.

Wg A. Kłoskowskiej w naszych głowach istnieją mapy grup narodowych, ułatwiające poruszanie się w świecie obcych kultur. Wynika stąd zależność między postrzeganiem siebie i innych. Inaczej mówiąc- poznając siebie i tworząc obraz własnej grupy narodowej