3582320859

Urbanistyka XX wieku (do roku 1970). Koncepcje.Wybrane fragmenty

Powstawanie utopijnych projektów arcliitektonicznych i urbanistycznych występuje na przestrzeni dziejów, a szczególnie począwszy od pierwszej rewolucji przemysłowej, w sposób w pewnym sensie cykliczny, pozostając w ścisłej zależności od wydarzeń w dziedzinie techniki i nauki.(Dom i miasto jutra, Izabella Wisłocka, Warszawa, Arkady 1971)

Zarówno pierwsza jak druga rewolucja przemysłowa, czy trzecia rewolucja naukowo-techniczna, przynoszą wiele nowych propozycji mających na celu polepszenie egzystencji i warunków mieszkam owych. Pierwsze projekty - osiedla utopijne - były przede wszystkim socjologiczną koncepcją reformatorów, których dążeniem było stworzenie idealnych osiedli - idealnych społeczności. Osiedla utopijne to; „New Lanark" i „New Harmony" Owena, „Falanster” Fouriera, „Icaria" Cabeta, „Hygea" Richard-sona.

Model idealnego osiedla Roberta Owena (1818) - malej społeczności półrolmczej od 3000 do 5000 mieszkańców powstał jako odpowiedź na straszliwe warunki bytowajiia robotników zatrudnionych w pierwszych fabrykach przędzalniczych i tkackich w Anglii. Owen zaprojektował układ budynków mieszkalnych w formie zwartego czworoboku. (Dorn i miasto jutra, Izabella Wisłocka, Warszawa, Arkady 1971)

Charles Fourier - autor projektu idealnego ustroju, którego podstawową komórką miała być falanga zrzeszająca około 1600 osób zamieszkujących wielki zespół budynków „Falanster" (1845) - w odróżnieniu od Owena proponuje zamiast kwadratu, będącego jego zdaniem „głośnikiem" wszelkich hałasów, formę skomplikowaną, dającą różne wnętrza i rozmaite typy mieszkań. „Falanster" tym różni się od propozycji Owena, że ta ludzie mieliby oddzielne mieszkania.. (Dom i miasto jutra, Izabella Wisłocka, Warszawa, Arkady 1971)

W okresie drugiej rewolucji przemysłowej, w wyniku wzmożonego rozwoju przemysłu zdobyczy technicznych, rozbudowę/ przedsiębiorstw, fabtyk, hut, napływu siły roboczej do miast i gwałtownego pogorszenia się sytuacji mieszkaniowej robotmków, powstają koncepcje oparte na nowych osiągnięciach technicznych, na. wiedzy w dziedzinie medycyny, higieny „Hygea" (1876) pomysłu lekarza angielskiego B. W. Richardsona wzorowana została na utopii Thomasa Morusa. Pomysł Hygei przedstawiony na odczycie podczas Kongresu Social Sciences Association w 1875 roku, spotkał się z dużym uznaniem i zyskał sobie szybko rozgłos światowy. Intencją Richardsona było zwalczanie strasznego stanu higieny wielkich miast. „Hygea" liczyła 1000000 mieszkańców żyjących w 20000 domów, zbudowanych na 4000 akrów. Richardson ustalił warunki gwarantujące higienę i zdrowie mieszkańców miasta. Regulował problemy zabudowy i gabarytów, komunikacji, terenów zielonych, wprowadzając jako zasadę strefowanie (zakaz zmiany przeznaczenia lokali, np. z mieszkalnych na handlowe łub rzemiosło). Przewiduje on oczyszczanie dymu z kominów budynków mieszkałnych. Wprowadza pralnie miejskie, szpitale i wyznacza liczne urządzenia dla kultury fizycznej jak: łaźnie, baseny, sale gimnastyczne etc. Przewiduje również urządzenia kulturalne jak biblioteki, szkoły sztuki, sale konferencyjne, sale zabaw. Szczególną uwagę poświęca domowi mieszkalnemu, stwarzając typ podporządkowany pewnym warunkom technicznym, sanitarnym oraz estetycznym. Ustala funkcjonalny podział mieszkania ze specjalnym uwzględnieniem pomieszczeń na spanie, które byłyby dobrze naświetlone, przestronne i wentylowane Rozwiązuje dachy-tarasy będące terenem wypoczynku i pielęgnacji kwiatowe. (Dom i miasto jutra, Izabella Wisłocka, Warszawa, Arkady 1971)

W dziedzinie chemii druga połowa XIX i początek XX wieku stały się okresem rozwoju nauki przez stworzenie podstaw teoretycznych dla chemii nieorganicznej i organicznej. Pierwszorzędną rolę w przemyśle chemicznym zaczyna odgrywać ropa naftowa. Dziedziną chemii, która arcliitektów szczególnie interesuje jest dziedzina tworzyw sztucznych. Za datę powstania przemysłu tworzyw sztucznych uważa się rok 1862, rok Wielkiej Międzynarodowej

1