3582321018

UKŁAD KRĄŻENIA

Romuald Wojnicz

Układ sercowo-naczyniowy powstaje z mezodermy. Między 13 a 15 dniem rozwoju zarodkowego w mezodermie pozazarodkowei ściany pęcherzyka żółtkowego powstają skupienia komórek zwane wyspami krwi otwór c zymi, które składają się z komórek zwanych hemangioblastami. Obwodowa część tych wysp zbudowana jest z z angiobkistów będących pierwotnymi komórkami śródbłonka naczyń krwionośnych. Wewnętrzna warstwa wysp krwiotwórczych zbudowana jest z komórek zwanych hematogoniami, z których w dalszym rozwoju powstają elementy morfotyczne krwi.

Około 18 dnia rozwoju zarodka angioblasty tworzą pierwotne cewki naczyń krwionośnych które wrastają do mezodermy zarodkowej tworząc pierwotne naczynia krwionośne a proces ten nosi nazwę waskulogenezy. Proces waskulogenezy jest regulowany przez wiele czynników wśród nich naczyniowy czynnik wzrostu (VEGF) czy leptynę, czynnik wydzielany przez komórki tłuszczowe. W odróżnieniu od waskulogenezy, angiogenezą nazywamy tworzenie naczyń po zakończeniu fazy waskulogenezy. Angiogenezą zwana także angioneogenezą obserwowana jest zarówno w stanach fizjologii jak i patologii. Przykładem fizjologicznego tworzenia naczyń może być wzrost liczby naczyń krwionośnych w trenowanym mięśniu sercowym, odnowa błony śluzowej macicy w cykl menstruacyjny czy gojenie się ran natomiast w stanach patologii przykładem może być tworzenie naczyń w przebiegu rozrostu nowotworów litych.

Rozwój serca rozpoczyna się poprzez wytworzenie z komórek mezodermalnych w części głowowej tarczy zarodkowej parzystych sznurów serc o twórczych. Około 20 dnia życia płodowego zarodka sznury te uzyskują światło a a około 22 dnia, teraz już cewy nasierdziowe, łącza się ze sobą tworząc pojedynczą cewę wsierdziową, z której rozwija się serce. Od 22 dnia życia płodowego serce rozpoczyna czynność skurczową.

OGÓLNA BUDOWA I FUNKCJA UKŁADU KRĄŻENIA

W skład układu sercowo-naczyniowego wchodzą:

■    Układ krwionośny

■    Serce

*    Układ limfatyczny (patrz rozdział: Układ chłonny)

W skład układu krwionośnego wchodzą:

*    Tętnice sprężyste duże (średnica > lcm)

*    Tętnice mięśniowe duże i średnie (średnica 2-lQmm)

■    Tętnice mięśniowe małe o średnicy 0.1-2mm

■    Tętniczki ze średnicą 10-100pm

■    Naczynia włosowate zwykłe (kapiłary) średnicy 4-10pm oraz zatokowe (sinusoidy) o średnicy 30-40 pm

*    Żyłki (postkapilame i mięśniowe) o średnicylO-lOOpm

*    Małe żyły o średnicy 0.1-lmm

*    Żyły średnie (średnica l-10mm) i duże (średnica > lcm)

Zarówno serce jak i układ krwionośny są zbudowane trzech podstawowych warstw, których grubość zależy od typu (kalibru) naczynia: warstwy wewnętrznej, środkowej oraz zewnętrznej.