a) Oświata /w tym wychowanie rycerskie/ w średniowieczu
b) Miejsce wychowania fizycznego w średniowiecznym wychowaniu Średniowiecze było okresem upadku kultury fizycznej. Karol Wielki w VIII i na początku IX wieku nakazywał organizowanie szkół przy klasztorach i kościołach. Tak długo, jak funkcjonowały szkoły rzymskie,wychowanie fizyczne było w nich uprawiane w formach, które ustaliły się w okresie imperium rzymskiego.
W programach wychowawczych tego okresu nie było miejsca na uprawę sprawności fizycznej. Zdrowie „duszy3’ a nie „ciała” było jej celem nadrzędnym. Zakazane było także pływanie. Natomiast przyjazne nastawienie było do gier i zabaw, zwłaszcza do gry w piłkę.
W wychowaniu rycerskim sprawność fizyczna stanowiła podstawę kodeksu wychowania rycerza. Wychowanie rycerskie miało określoną formalną strukturę i obejmowało dwa stopnie. Od 7 do 14 roku życia młody szlachcic ćwiczył się w roli pazia i pachołka, od 15 do 21 roku życia pełnił rolę giermka na dworze pana feudalnego. Pasowanie na rycerza stanowiło obrzęd uroczysty. Młodzi chłopcy zaprawiali się w ćwiczeniach rozwijających tężyznę fizyczną, więc: biegi, skoki, mocowanie, gry w kije oraz rzuty oszczepem. Chłopcy starsi- ćwiczyli dźwiganie dużych ciężarów, w biegach na znacznych odległościach, jazda konna w pełnym uzbrojeniu, wykonywanie przerzutów na koniu, pływanie z lekką bronią, rzucanie dzidą. Młody szlachcic uczestniczył jednocześnie w życiu dworu feudalnego. Jako paź usługiwał damom dworu feudalnego, ćwicząc od najmłodszych lat niezbędne przymioty życia dworskiego. Jako giermek towarzyszył panu w jego życiu publicznym i w wyprawach zbrojnych, troszcząc się o jego bezpieczeństwo, opiekując się końmi, itd.
W ramach porządku feudalnego wytworzyła się również instytucja pokazów sprawności rycerskich, w tym również zręczności i siły fizycznej, określana mianem turniejów.
Rozkwit turniejów przypada na okres od X do XV wieku. Wzory turniejów przejmowane było przez bogate mieszczaństwo. Turnieje średniowieczne krzewiły kult siły fizycznej, która stanowiła podstawę sprawności bojowej średniowiecznego rycerza.
W miastach średniowiecznych wytworzyły się również odrębne systemy wychowania młodzieży i szkolnictwa, odpowiadające potrzebom życia gospodarczego. Wychowanie fizyczne nie było uwzględnione w programach tych szkół. Jednak młodzież uprawiała różne